Joanne Wienen Psyche 23 jul 2019, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Waarom je je partner soms uit het niets afsnauwt (en hoe het anders kan)

Wanneer er iets misgaat, krijgt degene die het dichtst bij je staat het zwaar te verduren. Begrijpelijk en verklaarbaar, maar echt gezelliger wordt een relatie er daardoor niet op. Valt er een bord kapot als je het keukenkastje opendoet? Dan is-ie er vast niet goed ingezet. Is het een rommeltje in de koelkast? Wat is je huisgenoot toch ook een sloddervos. En is de vaatwasser weer niet uitgeruimd? Reken maar dat je vriend/vriendin straks een snauw kan verwachten.

Afreageren op je partner

Wanneer dingen misgaan, is het makkelijk om je ergernis af te reageren op je omgeving. Vaak moeten de mensen die het dichtst bij je staan het ontgelden, ook als diegene helemaal niets aan de situatie kan doen. Geen fraaie eigenschap, maar wél een menselijke.

Lees ook: Waarom onafhankelijkheid in een relatie juist goed is (verwacht eens wat minder van je partner)

Het zit namelijk in onze aard om iemand verantwoordelijk te willen houden voor nare situaties. Terecht of onterecht, volgens relatie- en gezinstherapeut Carl Alasko is het normaal om op zoek te gaan naar iemand om de schuld te geven. Dat heeft te maken met onze ingebakken behoefte aan gerechtigheid. We willen iemand verantwoordelijk houden. Een oergevoel die superhandig is in geval van een misdrijf, maar in relaties een hoop kapot kan maken.

Tegenreactie

Zo’n impulsieve snauw roept namelijk ook een tegenreactie op. Voor je het weet zit je middenin een gesprek waar enkel nog beschuldigingen heen en weer gekaatst worden. Dat is niet zo gek. Jij wil misschien iemand verantwoordelijk houden, maar intussen voelt de beschuldigde zich aangevallen. En dan gooit die oerdrang weer roet in het eten. Naast gerechtigheid vinden we onze reputatie namelijk ook heel belangrijk. Als iemand die met een beschuldiging jou in gevaar brengt, schieten we vanzelf in de verdediging.

In plaats van de écht belangrijke vraag stellen (‘waarom behandel je me zo?’), kaatsen we de bal terug met een andere beschuldiging. Handig, want zo hoeft in ieder geval niemand stil te staan bij de onderliggende emoties (pijnlijk!) en wordt het nooit ongemakkelijk. Makkelijk is dat zeker, maar niet bepaald opbouwend voor je relatie. Ten eerste omdat nog nooit iemand van persoonlijkheid is veranderd na het horen van een beschuldiging. Ten tweede omdat het invloed heeft op hoe gelukkig beiden partijen zijn in de relatie.

Deze relaties werken beter

De Amerikaanse psychologen Frank Fincham en Thomas Bradbury deden onderzoek naar hoe mensen omgingen met tegenslagen in hun relatie. Ze ontdekten twee verschillende manieren om met negatieve gebeurtenissen om te gaan. 1) Je kunt je partner’s persoonlijkheid de schuld geven (interne attributie) of 2) inzien dat het aan de situatie ligt (externe attributie). Dus 1) ‘hij heeft de melk niet terug in de koelkast gezet, omdat ‘ie zo lui is’ of 2) ‘hij heeft de melk niet terug in de koelkast gezet, omdat hij te laat was en waarschijnlijk haast had’.

Must read: De 7 beste relatieadviezen die je ooit zult krijgen (van psycholoog John Gottman)

Fincham en Bradbury lieten de proefpersonen ellenlange lijsten invullen waaruit bleek of ze hun partner op de eerste of de tweede manier benaderden. Wat bleek? Mensen die voornamelijk extern attribueren waren gelukkiger in de liefde dan degenen die daar moeite mee hadden.

Maar wat nou als je partner écht iets fout heeft gedaan in jouw ogen en je dit aan wil kaarten? Ook dat kan op een manier die wél bijdraagt aan een betere relatie. Bijvoorbeeld door de fout te benoemen (stap 1) en vervolgens te delen hoe jij je daarover voelt (stap 2). Zonder beschuldigingen of kritiek te uiten dus. Een goede manier om te brengen dat je ergens van baalt, is dan bijvoorbeeld: “De melk stond buiten de koelkast en was daardoor bedorven. Jammer, want ik had er net zo’n zin in.”

Stel niet de waarom-vraag

Tot slot adviseert Alasko om alert te zijn op subtiele vormen van beschuldiging, zoals de ‘Waarom-vraag’. Het voelt misschien alsof je niet beschuldigend bezig bent als je iemand vraagt ‘waarom de vaatwasser niet is uitgeruimd’ of ‘waarom de melk niet terug in de koelkast is gezet’. Maar volgens Alasko is het enige logische antwoord wat je daar op zou kunnen geven: ‘Omdat ik daar te stom/dom/lui/etc. voor ben’. Het is een beschuldiging zonder iemand direct te beschuldigen. Vraag daarom liever gewoon direct wat je nodig hebt. “Wil je de melk wegzetten?” of “Wil je de vaatwasser uitruimen?”.

Het vergt wel een beetje zelfdiscipline om die impuls tot beschuldigen in de kiem te smoren. Het helpt al een hoop wanneer je je van dit mechanisme bewust wordt. Bedenk je elke keer als je de neiging krijgt om te snauwen wat je eigenlijk wilt bereiken. Wil je de ander en jullie relatie beter maken of wil je de ander straffen en pijn doen? Dan is de keuze toch snel gemaakt.

Meer lezen over relaties?

• 6 slaapkamerregels voor een gelukkige relatie
• Waarom hebben we zoveel moeite met leeftijdsverschil in een relatie?
• Tien vragen om meer verdieping te creëren in je relatie

Luister nu ook naar Bedrock

Geef jij om ook het welzijn van de wereld en wil je graag bijdragen een mooiere plek? Dan is onze nieuwste podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de derde aflevering klimaatjournalist van de Correspondent Jelmer Mommers.

Spoiler: Jelmer vertelt waar de opwarming van de aarde mee begon, dat het niet te laat is en vooral: wat wij kunnen doen. Want dat we iets kunnen doen, dat is zeker. Maar dat we dat nú moeten doen, is nog niet het gesprek van de dag.

Tip: Luister en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!