Sebastiaan Ratha Psyche 3 feb 2020, 08:00

Leestijd: 9 minuten

Waarom ‘jouw waarheid’ het waard is om te delen

De waarheid. Het wringt en schuurt als die niet op tafel ligt. De energie sijpelt weg en contact met anderen is oppervlakkig. Zonder waarheid is persoonlijke groei onmogelijk. En dat is precies de reden waarom het zo belangrijk is.

Welke waarheid?

Hoe gek het ook klinkt, er zijn twee waarheden: de feitelijke waarheid en jouw eigen waarheid. De eerste is gewoon dat wat is, de objectieve waarheid. Die is er altijd, of jij je er nu bewust van bent of niet. De vogels vliegen en de treinen rijden. Anders ligt het voor jouw eigen waarheid. Die is er alleen als jij je er bewust van bent.

Jouw waarheid

Je eigen waarheid is alles wat voor jou waar is. Dus jouw ervaringen, herinneringen, gevoelens en sensaties. Samen vormen ze je bewustzijn.

Hiernaast heb je ook nog een onderbewustzijn. Dat zijn de waarheden waar je voor kiest om ze voor jezelf te verbergen. Deze waarheden heb je nog niet aan jezelf kunnen toegeven. Dit kunnen dingen zijn waar je je voor schaamt, schuldig over voelt of bang voor bent.

Ook interessant: Schaamte, blijkt uit onderzoek, is niets om je voor te schamen

Achterhouden van je waarheid

Als alternatief op jouw waarheid delen, kun je deze achterhouden. Dat betekent dat je besluit iets niet te vertellen waar je je wel bewust van bent. Als je dat doet is het belangrijk dat je eerlijk naar jezelf bent over waarom je dit doet.

Wat denk je hiermee te bereiken? Is dat echt beter dan de waarheid wel vertellen? Of durf je het niet, omdat je jezelf niet belangrijk genoeg vindt om in bepaalde situaties jouw waarheid te delen?

Onthoud dan bij deze: jij bent het waard om altijd wanneer jij daar behoefte aan hebt wel jouw waarheid te delen. Sterker nog, het is je goed recht en je doet jezelf en de mensen om je heen er een groot plezier mee.

Must read: Zeg eens eerlijk: ben jij nog wel jezelf?

Geen saaie gesprekken meer

Je hoeft niet constant alles te delen met iedereen die je tegenkomt. Maar mensen die een relevant onderdeel uitmaken van jouw leven zijn wél jouw waarheid waard. Als je deze namelijk voor hen achterhoudt, maak je het contact oppervlakkig.

Je kent het vast, een verplicht bezoek aan mensen die je niet echt leuk vindt. Of een verplichte werkborrel met collega’s bij wie je niet jezelf kunt zijn. Ieders waarheid is onbekend en daarom stroomt het niet.

Ook interessant: Hoe leggen we nog goed contact als we geneigd zijn snel te oordelen?

Iets anders delen dan jouw waarheid

Het tweede alternatief is liegen. Als je iets deelt dat in strijd is met jouw bewustzijn, betekent dat feitelijk dat je liegt. Van een leugentje om bestwil tot een buitenechtelijke affaire: de overeenkomst is dat je bewust iets anders communiceert dan jouw eigen waarheid.

Liegen is zwaar omdat het een wissel trekt op je energie. Wanneer je liegt, zet je energie vast op een onproductieve en onplezierige manier.

Niet alleen ervaar je stress, maar ook je lichaam staat onder spanning. Dus ‘the truth will set you free’ is letterlijk waar.

Wat staat er eigenlijk op het spel?

In onze maatschappij hebben we genoeg redenen bedacht om liegen goed te praten. Excuses om niet te hoeven uiten hoe we ons precies voelen. Zoals tact, business is business, ‘zo gaat dat nou eenmaal’ of een leugentje om bestwil. Liegen is dus zo gebeurd en vrijwel net zo makkelijk goed gepraat.

Maar let op, als het delen van je eigen waarheid niet lukt met voor jou belangrijke mensen, valt er best veel te verliezen.

Werkelijke verbinding

Zonder je waarheid te delen is het niet mogelijk om echt verbinding te maken. Of je nou liegt of de waarheid achterhoudt, het maakt contact oppervlakkig.

Denk bijvoorbeeld aan afspreken met iemand die lacht zonder plezier en praat zonder te communiceren. Dat voelt hartstikke eenzaam voor jullie allebei.

Wanneer was de laatste keer dat jij zo’n ervaring had? Was jij degene die jouw waarheid achterhield of lukte het niet om contact te maken, terwijl je dat wel graag wilde?

Zet dat eens tegenover een ontmoeting met een vreemde, waarmee een kort maar intiem gesprek ontstaat. Doordat je elkaar niet kent en elkaar waarschijnlijk nooit meer tegenkomt, kun je zonder oordeel luisteren en voel je je veilig om je volledige waarheid te delen.

Zo’n echte verbinding, al is het maar kort en eenmalig, kun je je vaak jaren later nog herinneren.

Echte levendigheid

Mensen die veel liegen sluiten liever hun zintuigen af. Ze willen niet met de waarheid geconfronteerd worden en om zich tijdelijk toch levendig te voelen, gaan ze vaak op zoek naar andere manieren. Zoals drank, drugs, geweld of vreemdgaan.

Als je liegt kun je je spontaniteit simpelweg niet veroorloven. Dan loop je namelijk het risico ontdekt te worden. Je hebt een toneelstuk gecreëerd dat spontaniteit uitsluit. Hoe meer leugens zich opstapelen, hoe erger het wordt. Je moet steeds meer situaties mijden en steeds meer verzinsels op echte gebeurtenissen afstemmen.

Al die energie kun je op een veel positievere manier besteden. Ongeacht de omstandigheden, het is elke keer jouw keuze om jouw waarheid alsnog te delen of een leugen te bevestigen.

Hoe bewust ben je van je eigen waarheid?

Naast dat je eerlijk bent tegen een ander, moet je dat ook zijn tegen jezelf. Dus is jouw waarheid in lijn met de objectieve waarheid?

Voor objectieve zaken is eerlijk zijn makkelijk, voor subjectieve zaken is dit een stuk lastiger. We hebben vaak niet door dat we onszelf voor de gek houden. Tegen je baas zeggen dat je hem een lul vindt, kan misschien voelen als jouw waarheid delen, maar het is eerder een aanval. Door zelfonderzoek kan je erachter komen dat, in dit geval, jouw echte waarheid is dat je bang bent dat je niet goed genoeg bent.

Zo open kun je zijn

Het is belangrijk om te beseffen hoe je zowel eerlijk als open kunt zijn. Oftewel, in welke gradatie je bewust bent van jouw waarheid en hoeverre je deze durft te delen. Er zijn 5 gradaties van openheid.

Level, hoe en wat

1. Stellingname: ‘Jij bent een lul.’
2. Uiting van emotie: ‘Ik voel boosheid.’
3. Rationale analyse: ‘Ik voel boosheid omdat jij mij geen aandacht geeft.’
4. Slachtofferrol: ‘Ik krijg de indruk van jou dat jij mij onbelangrijk vindt.’
5. Jouw waarheid: ‘Ik ben bang dat ik niet goed genoeg ben.’

Ruziën op niveau

Jouw waarheid kan dus ook op verschillende manieren ontvangen worden. Voor de boodschap ‘ik ben bang dat ik niet goed genoeg ben’ zul je begrip krijgen. ‘Jij bent een lul’ resulteert eerder in een woordenwisseling met een negatieve uitkomst.

Door op level 5 te communiceren haal je verwijten uit de discussie. Je vertelt wat er bij jou speelt en wat voor jou belangrijk is. Je houdt het bij jezelf en verwijt de ander niets.

Neem de ander mee in jouw waarheid

Voordat je naar je baas loopt om hem eens goed jouw waarheid te vertellen, onderzoek dan eerst hoe open je naar jezelf bent. Als het je lukt om jouw waarheid vanuit openheid te communiceren, nodig je uit tot verbinding en een sympathieke reactie. Hoe zou jij reageren als je een manager was en iemand in jouw team je het onderstaande toevertrouwt?

‘Ik maak me zorgen over mijn plek en daarmee mijn toekomst binnen het bedrijf (level 5). Het lijkt vanuit mijn perspectief alsof je veel meer aandacht aan anderen besteedt (level 3) en daardoor krijg ik het gevoel dat je mij onbelangrijk vindt voor het team (level 4). Dit raakt mij, omdat ik zo graag belangrijk wil zijn voor het team en het bedrijf (level 5 – intentie).’

Wanneer je jouw eigen houding ten opzichte van de situatie als uitgangspunt neemt, kun je anderen zonder verwijten meenemen in jouw waarheid. Je zult zien dat het dan altijd lukt om zowel jouw waarheid als jouw intenties te communiceren.

Manipulatie of een tegenaanval als reactie

In de regel zul je jezelf verrassen met hoe relaxed en krachtig het voelt om open en eerlijk te zijn, maar soms zul je een reactie krijgen die jouw zorgvuldig gecommuniceerde waarheid niet verdient.

Afhankelijk van de dynamiek tussen jullie, zul je uitgenodigd worden om in een bepaald soort drama te stappen. Ook hier geldt, het probleem is niet de situatie, maar de houding ten opzichte van de situatie. Het drama van de ander is niet jouw drama. Geef ruimte, luister aandachtig, maar stap er niet in.

Het slachtoffer

‘Wat jij net vertelt doet me zoveel pijn.’
Iemand die zo reageert manipuleert je door op jouw empathie in te spelen. In zo’n geval kun je het beste aandachtig luisteren. Tijd en afstand doen wonderen.

De aanklager

‘Hoe durf je me dit te vertellen.’
De klassieke tegenaanval. De mooiste manier om dit te pareren is door de ander te laten samenvatten hoe jij je voelt en wat je probeert te bereiken door jouw waarheid te delen. Niet instappen, je bent tot niets verplicht. En opnieuw: tijd en afstand doen wonderen.

Een pijnlijk, maar waardevol inzicht

En soms stuit je op iemand die weigert empathie te tonen. Zelfs als die zich bewust is van jouw waarheid en hoe je die ervaart. Dat is een hele vervelende situatie, want zo iemand interesseert het weinig en zal geen aanstalten maken om samen naar een oplossing te zoeken.

Niet leuk, maar wel goed om te weten. Met dit nieuwe bewustzijn kun je namelijk kiezen om afscheid of afstand te nemen van de situatie. Zeker als je vaker een onverschillige reactie krijgt of op weerstand stuit, mag je concluderen dat dit een omgeving is waar jij niet gewaardeerd wordt.

Meer lezen: Beter kiezen: hoe doe je dat en wat levert het op?

Zet met jouw waarheid het leven naar je hand

Je eigen waarheid delen betekent jezelf presenteren aan de wereld. Het werkt bevrijdend en het is de ultieme vorm van persoonlijk leiderschap. Iets mooiers bestaat er niet.

Dus neem de tijd en ruimte om je bewust te worden van jouw eigen waarheden. Hoe bewuster je bent, hoe effectiever je kunt communiceren. En hoe effectiever je communiceert, hoe beter het lukt om het leven naar je hand te zetten.

Maak de bewuste keuze om je leven te delen met mensen bij wie je volledig jezelf kunt zijn en je zult overlopen van energie en stralen van plezier.

Kies ervoor en geniet ervan!

Meer over de waarheid

• Filosofie: bestaat de waarheid?
• Niemand weet wat de waarheid is
• Waarom de waarheid niet altijd een goed beeld van de werkelijkheid geeft