Joanne Wienen Psyche 20 jan 2021, 06:00

Leestijd: 2 minuten

Hoe leggen we nog goed contact als we geneigd zijn snel te oordelen?

We kennen allemaal het gezegde: don’t judge a book by its cover. Toch barsten we allemaal van de vooroordelen. Wij hebben van nature nu eenmaal behoefte aan vastigheid en duidelijkheid. We leven graag in een sociaal overzichtelijke wereld, waar iedereen een bepaalde plaats heeft. Daarom stoppen we mensen die we ontmoeten meteen in hokjes.

Tot zover geen problemen, ware het niet dat mensen helemaal niet zo goed zijn in persoonsbeoordeling. Vaker wel dan niet vormen we een bepaald beeld van anderen, maar blijkt het later dat we er volkomen naast zitten. Daardoor maken we vaak geen contact met mensen waar we al een bepaald beeld over hebben. En dat is zonde.

Contact maken met mensen uit onverwachte hoek

Een andere veelvoorkomende fout wordt gemaakt doordat mensen de neiging hebben om relaties tussen bepaalde eigenschappen te veronderstellen. Zo legt ons brein automatisch een link tussen vriendelijkheid en betrouwbaarheid, terwijl dat helemaal nergens op gebaseerd is.

Dit gebeurt bijvoorbeeld ook bij daklozen veel. Aan dakloze mensen hangt vaak het stigma van ‘zielig’, ‘dom’, ‘lui’ en toch in ieder geval een steekje los, terwijl dit natuurlijk helemaal niet zo hoeft te zijn.

Dit ondervond de Zweedse schrijfster Emmy Abrahamson aan den lijve toen ze in Amsterdam hopeloos verliefd werd op een dakloze jongen (ze zijn inmiddels al jaren gelukkig getrouwd en hebben twee kinderen). Ze schreef er het boek ‘Hoe je verliefd wordt op een zwerver die in de struiken woont’ (via Singel Uitgeverijen) over.

Het is de schuld van…

In de psychologie bestaat zoiets als de fundamentele attributiefout. Dat betekent dat de manier waarop wij oorzaken voor bepaald gedrag aanwijzen nogal krom is. Als het om oorzaken van ons eigen gedrag gaat, wijzen we al snel naar de situatie. Gaat het echter om het gedrag van een ander, dan houden we daar zijn of haar karakter verantwoordelijk voor.

Lees ook: Wat zijn de vooroordelen over ‘te dik’ zijn? (en de mentale gevolgen ervan)

Als we zelf een fout maken, komt dat doordat we die nacht amper geslapen hebben (situationeel). Maakt een ander fouten? Dan is diegene gewoon niet zo slim (karakter).

View this post on Instagram

A post shared by Bedrock (@bedrockmagazine)

Het is belangrijk om alert te blijven op onze eigen neiging om mensen snel in een hokje te plaatsen. Er is namelijk zoiets als het ‘eerste-indruk’-effect.

Uit onderzoek is gebleken dat er niet minder dan zeven positieve indrukken nodig zijn om een eerste negatieve indruk uit te wissen. Makkelijker zou het zijn als we gewoon aan het begin al zouden waken voor een negatieve eerste indruk, die vaak wordt veroorzaakt door vooroordelen.

Meer lezen?

• Tips om een diepere connectie met anderen te creëren
• Aandachtig luisteren werkt vaak beter dan ongewenst advies geven
• Zo leer je naar je gevoel te luisteren