Suze Dijkstra Psyche 3 feb 2019, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Het verschil tussen hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid?

Het kan echt: hoogsensitief zijn en je niet totaal uitgeblust, overprikkeld, moe, angstig, depressief en/of melodramatisch voelen. Het komt zeker wel voor, maar deze kenmerken gaan niet per definitie hand in hand met HSP. Wat is nou het verschil tussen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit?

Hooggevoeligheid is de term die vaak gebruikt wordt als vertaling van HSP, maar eigenlijk is dat niet helemaal correct. Hoogsensitiviteit (HSP) is namelijk de officiële correcte term. Nog even in een notendop wat dat ook alweer is: hoogsensitieve mensen verwerken alles diepgaander dan mensen die niet hoogsensitief zijn.

Volgens psycholoog Elke van Hoof zijn we allemaal in meer of mindere mate sensitief,  sommige mensen zijn volgens haar laag of juist zeer sensitief. En als iemand zeer sensitief is, ofwel hoogsensitief, verwijst dit volgens haar alleen maar naar de hoeveelheid informatie die iemand uit de omgeving verwerkt. Deze mensen nemen namelijk veel informatie uit hun omgeving op, en tegelijk verwerken ze deze ook diepgaand. Van Hoof concludeerde met hersenscans dat HSP’ers daardoor de wereld écht op een andere manier beleven, dan mensen die de eigenschap niet hebben.

Vooroordelen over HSP’ers onterecht 

Er wordt in de media steeds meer bericht over HSP. Dit komt omdat er simpelweg steeds meer over bekend wordt, en mensen zich anno nu gemakkelijker herkennen in de term.

Wat in die berichtgeving vaak in één adem wordt vermeld, is dat HSP’ers ‘last hebben (van prikkels)’. Zo kunnen emoties worden versterkt, zijn ze snel overprikkeld en hebben weinig tot geen filtering. Dit kan allemaal gepaard gaan met angsten, een depressie en/of een burn-out, iets wat ook bij HSP’ers vaak voorkomt. Ja dit komt inderdaad voor, maar deze informatie is véél te kort door de bocht. Nogmaals HSP betekent theoretisch gezien enkel dat iemand veel informatie opneemt uit de omgeving en deze dieper verwerkt, alle bijkomende kenmerken zijn een gevolg van deze sensitiviteit. En hooggevoeligheid omschrijft Van Hoof als volgt: een emotionele reactie die iemand door overprikkeling als gevolg van al die informatie krijgt.

Een checklist: zo weet je of je hoogsensitief bent

Hoogsensitiviteit kan dus inderdaad gepaard gaan met hooggevoeligheid, ofwel frustratie, afwijzing, slechte prikkelverwerking, angstproblemen, verslavingen, drang naar erkenning, jezelf wegcijferen en een enorme kwetsbaarheid, maar dit hoeft niet. Wanneer iemand hoogsensitiveit goed kan managen – deze persoon weet goed wat het inhoudt en kan zorg dragen voor zichzelf -, heeft overprikkeling in de hand, en leidt dat niet noodzakelijk tot emotionele uitbarstingen. Hoogsensitiviteit is er namelijk vanaf de geboorte en hooggevoeligheid niet, aldus Van Hoof.   

Klachten van een HSP’er

Als je een HSP’er bent, en er niet mee kan omgaan, dan kan je er dus last van krijgen. Dan zie je jouw sensitiviteit niet als een kracht, maar als een zwakte. Ook kun je dan het gevoel hebben geleefd te worden, met alle gevolgen van dien.

Als je bijvoorbeeld vroeg (aan)leert dat het leven onveilig en eng is, wat vaak ten grondslag ligt aan de jeugd, dan leer je jezelf om superalert te worden. Je zintuigen gaan dan enorm openstaan, waardoor inderdaad alles hard binnenkomt. Als je dan ook bijvoorbeeld de overtuiging hebt niet goed genoeg te zijn, en je wil door iedereen aardig gevonden te worden, kan je ook niet goed bij je eigen energie blijven. Als je dit allemaal niet weet, en zodoende energieën van anderen overneemt met als gevolg ontzettende ups en downs hebt; dan ben je hooggevoelig geworden. Dit betekent dus alleen maar dat je gevoelig bent geworden door jouw karaktereigenschap. En die twee gaan wel vaak gepaard, maar het zijn dus echt twee afzonderlijke dingen.

Wat kan je doen als HSP’er?

Als je HSP’er bent en je kampt met angsten, depressief of algemene malaise, is het verstandig om te kijken wat je allemaal meezeult in je onderbewustzijn. Als we bijvoorbeeld een situatie uit het verleden heftig en groot aanvoelde, dan stoppen we het als mens liever weg. En dan heb je het niet verwerkt. Hoe lang het ook geleden is, je broedt dan nog steeds op deze gebeurtenissen. Zonde, want hierdoor kan je echt allerlei, serieuze klachten krijgen.

Zo kan je EMDR doen voor trauma’s. Het is heel goed mogelijk dat je je niet bewust bent dat je überhaupt trauma’s hebt, maar ik ken als HSP-coach eigenlijk geen een HSP’er zonder trauma. Soms zijn ze zich daar bewust van (bijvoorbeeld overleden ouders) en soms is het abstracter (bijvoorbeeld nooit gehoord als kind of de hele jeugd ‘afgesnauwd’). Dan weten ze vaak niet dat dit een oorzaak kan zijn van klachten in het nu. Als je bijvoorbeeld je hele jeugd op eieren moest lopen omdat je alle sferen thuis feilloos aanvoelde maar er nog niks concreet van begreep, kan dit al traumatisch voor je geweest zijn. Dan blijven je hersens in deze situatie hangen als een vastlopende plaat, en leef je voor een deel in het verleden tot je het oplost. Dit geeft zowel fysieke als mentale klachten, en omdat men denkt dat dit bij HSP hoort accepteren deze maar. Jammer, en onnodig. Want zo kan je niet in je kracht gaan staan, en echt zijn wie je bent. Daarom kan ik EMDR erg aanraden, omdat deze therapie de plaat weer kan laten spelen, en je het muziekje af kan laten gaan.

Controle uitoefenen op je innerlijke wereld

Als je geen trauma’s hebt, of ze al hebt weggehaald, maar je bent nog steeds een wandelende spons: dan wordt het ook eens tijd voor bewustwording. Jan Geurtz zegt dat iedereen controle kan uitoefenen op zijn innerlijke wereld. En een HSP’er? Dan zal je er volgens de schrijver iets meer aan moeten tillen, maar ook jij kan heel goed spiritueel leven en zo zelf bepalen wat je toelaat. Het is dus altijd goed om bewust te worden/blijven van je innerlijke wereld, waar je volgens Geurtz het beste bij kan met yoga en/of meditatie.

Hoogsensitiviteit op werk: hoe ga je hiermee om?

Verder loont het om vitaminetekorten op te sporen, bijvoorbeeld met bio-resonantie. Want als je veel stress hebt, ontneemt dit veel magnesium waardoor je weer minder goed tegen stress kunt. Test jezelf daarom welke tekorten er bij je zijn, en vul die zo nodig aan. Dit kan echt bescherming geven. Zo kampte ik met een enorm vitamine B12-tekort, wat ervoor zorgde dat ik niet goed bij mijzelf kon blijven, paniekaanvallen kreeg en totaal niet meer gegrond was. Mijn hele blik was zelfs wazig, alsof ik ieder moment het loodje kon leggen. Nu injecteer ik mijzelf sinds 6 jaar en staan mijn ogen helder, is mijn haar enorm gegroeid en ben ik scherper dan ooit. De onhandige ik: daar herken ik me amper nog in. Natuurlijk is B12 niet het enige recept geweest, maar is zeker onderdeel van het totaalrecept om bij mijzelf te blijven.

Leer om te gaan met HSP

Als je bewust bent van je HSP, en dus met prikkels leert omgaan, kunt aarden, fysiek gezond bent en goed bij jezelf kan blijven (dit kan een lang pad zijn om hier te komen), dan hoef je dus absoluut geen ‘last’ te hebben van je hoogsensitiviteit! Dan is het zelfs een enorm voordeel om bijvoorbeeld zeer empathisch, verbonden, krachtig, bewust, authentiek, intuïtief, creatief en hulpvaardig te zijn. Want wie wil die eigenschappen nou niet?

Nog even de termen op een rijtje

Hoogbewustzijn (HSP) (kern van het beestje): je bent iemand die bewust alles meekrijgt en veel ‘ziet’.

hoogsensitiviteit: de praktische/aardse kant van hoogbewustzijn. Ofwel je brein verwerkt veel meer dan niet-HSP’ers, en je verwerkt dit diepgaander.

Hooggevoeligheid: je hebt niet geleerd om met jouw sensitivteit om te gaan. Je leerde je wel aanpassen aan de norm, met alle gevolgen van dit. Dit betekent dat je gevoelig bent geworden door je sensitiviteit. En veel HSP’ers zijn zelfs overgevoelig (ook niet-HSP’ers). Deze (over)gevoeligheid geeft veel last. Dat is vaak ook het eerste stadium waarin je jezelf leert herkennen als een HSP’er.

Meer lezen over hoogsensitiviteit?

• 4 makkelijke manieren om jezelf te beschermen als HSP
• Hoogsensitief? Tips om er goed mee om te gaan
• 1 op de 5 mensen is hoogsensitief. Herken jij je hierin?