Maaike Kooijman
Maaike Kooijman Welzijn 9 aug 2023
Leestijd: 3 minuten

Ja, je hersenen werken echt anders als je hoogsensitief bent (en dit is hoe)

Hoogsensitiviteit: je kunt het zien als een straf, of als een zegen. Ja, het is soms vervelend dat je langer de tijd nodig hebt om ervaringen te verwerken en dat je allerlei signalen oppikt die je helemaal niet wílt oppikken, maar stiekem zou je waarschijnlijk ook niet zonder kunnen. Het is immers best een veilig gevoel om altijd op je hoede te zijn. Nu blijkt het dat je hersenen anders werken als je hoogsensitief bent.

Hoogsensitiviteit is dus een bijzonder fenomeen. Want hoewel er inmiddels al een aantal decennia onderzoek naar wordt gedaan, is er nog steeds veel onduidelijk. Wat we inmiddels wél weten, is dat de hersenen van HSP’s (highly sensitive persons) een beetje anders werken dan die van mensen die niet hoogsensitief zijn.

Zo is er een veel geciteerd onderzoek dat keek naar hersenactiviteit van mensen met het ‘kenmerk’ SPS (sensory processing sensitivity). Ongeveer 20 procent van mensen én verschillende dieren heeft het kenmerk. Mensen met SPS worden onder anderen heel erg beïnvloed door het humeur van anderen.

Hersenactiviteit hoogsensitief persoon

De onderzoekers namen 18 proefpersonen – waarvan 10 vrouwen – en keken naar een activiteit in verschillende hersengebieden terwijl de deelnemers foto’s te zien kregen van zowel hun partners als vreemden. De mensen op de foto’s hadden een positieve, negatieve of neutrale gezichtsuitdrukking.

Uit de resultaten blijkt dat HSP’s geassocieerd kunnen worden met een verhoogde hersenactivatie van hersengebieden die betrokken zijn bij aandacht en actieplanning. Bovendien werden de hersengebieden waar bewustzijn en empathie zich afspelen, meer geactiveerd toen de deelnemers keken naar foto’s van mensen met een droevige of gelukkige gezichtsuitdrukking.

Meer empathie

Natuurlijk wordt bij iedereen empathie geactiveerd als we iemand zien huilen, maar het onderzoek uit 2013 laat zien dat HSP’s meer bewustzijn en reactievermogen hebben dan niet-HSP’s. Het is bovendien interessant dat het effect zowel optrad bij vreemden als bij bekenden (zij het in iets mindere mate).

HSP’s zijn dus niet alleen gevoelig voor emoties van mensen die hen dierbaar zijn, maar ook voor die van mensen die ze nog nooit hebben gezien. Ook grappig: op positieve emoties werd meer gereageerd dan op negatieve, misschien anders dan je zou verwachten.

Eerdere onderzoeken lieten ook al zien dat HSP’s meer activatie lieten zien in hersengebieden die te maken hebben met ‘hogere niveaus van perceptuele verwerking’, wat een bewijs zou kunnen zijn voor dat HSP’s dingen dieper ervaren – én verwerken.

Daarnaast zijn HSP’s beter en sneller in het opmerken van details, blijkt uit een onderzoek uit 2011 dat genoemd wordt door Psychologie Magazine. De onderzoekers lieten proefpersonen naar twee minimaal verschillende afbeeldingen kijken, terwijl ze in een hersenscanner lagen. De hersengebieden die betrokken zijn bij de complexe visuele verwerking, worden meer geactiveerd als je hoogsensitief bent.

Andere genen

Ook werd al bewezen dat je genen misschien invloed hebben op je sensitiviteit voor emoties. Voor het onderzoek moesten mensen schatten hoeveel ‘ruis’ er was bij het kijken naar foto’s met positieve, negatieve of neutrale inhoud.

Mensen met de genetische variatie ‘ADRA2b’ bleken vaker gevoelig te reageren op de emotionele afbeeldingen. ADRA2b beïnvloedt de neurotransmitter norepinephrine en wordt nu dus gelinkt aan een verhoogde activatie in hersengebieden die met emotionele reactie (zowel plezier als bedreiging) te maken hebben. Er is zelfs een variant van het gen die geassocieerd wordt met mensen die de emotionele relevantie van dingen beter kunnen inschatten.

Oké, waarschijnlijk weten we nog lang niet alles over HSP, de kenmerken en de werking ervan. Maar goed, het kost ons natuurlijk toch een beetje extra tijd om déze resultaten al te verwerken.

Meer lezen over hoogsensitiviteit?

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Rock jouw inbox! 🤍

Elke zondagochtend met liefde gemaakt zodat jij heerlijk wakker wordt🧘‍♀️