Redactie Psychologie 24 feb 2019, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Waarom je het vaker over je vagina moet hebben

Gesprekken over het vrouwelijk lichaam worden nog al te vaak vermeden of als onbelangrijk bestempeld. Onderwerpen waar we het juist over zouden moeten hebben, worden keihard onderdrukt.  In V – Van vulva tot vagina schrijven 7 vrouwen over alles wat je moet weten over de vulva en de vagina.

Van ‘menstruatie management’ tot wat je kunt verwachten van de overgang – dit boek is om te empoweren en het vrouwelijk lichaam nu eens eindelijk écht op de kaart te zetten. 7 weetjes die ons opvielen:

In sommige tampons zit chloor en plastic

Tampon- en maandverbandproducenten zijn nog altijd niet verplicht om transparant te zijn over wat er nu precies in de producten zit. Sterker nog: er is zelfs geen regelgeving over wat daar wel en niet in mag zitten. Op shampooflessen daarentegen staan alle ingrediënten keurig op de verpakking vermeld, het hoofdingrediënt staat vaak ook nog eens trots op de voorkant.

Maar reken er maar niet op dat ‘chloor’ en ‘plastic’ op de verpakking van jouw tampon- of maandverbandmerk zullen staan (want dat gebruiken sommige merken dus echt!). Maar we doen zelf ook geheimzinnig over onze menstruatie: want verstop jij je tampon niet ook in je mouw als je op het werk naar de wc gaat?

Waar blijft de mannenpil?

Menstruatie is niet het enige waar geheimzinnig over gedaan wordt, ook onze anticonceptie is soms het resultaat van de onderdrukte positie van de vrouw. Veel vrouwen slikken dagelijks trouw de pil, maar een mannelijke variant is nog altijd niet op de markt. Het is overigens niet zo dat die er niet is: de mogelijkheden voor een anticonceptiepil voor mannen worden al jaren onderzocht en de technieken zijn inmiddels al heel ver, maar de ontwikkeling loopt steeds vast op één vervelende bijwerking: de pil zou het libido van mannen verlagen. En geen man zou een pil met bijwerkingen kopen. Dat is althans wat vaak als verklaring wordt aangevoerd voor het feit dat er nog steeds geen mannenpil is.

The Sex Issue: de mannenpil als alternatief voor de anticonceptiepil

Uit onderzoek van de Amerikaanse endocrinoloog Stephanie Page blijkt echter dat het wel meevalt en dat een groot deel van de mannen best bereid is om deze bijwerkingen te ondergaan. Het lijkt op een selffulfilling prophecy: omdat steeds wordt herhaald dat mannen geen pil met bijwerkingen zouden kopen, komt die er ook niet. Het geeft overigens te denken dat het steeds weer de vrouw is wier klachten als ingebeeld worden afgedaan. Bij de testfase van de mannenpil wordt de machinerie direct stilgelegd als libidoverlies als bijwerking wordt genoteerd; bij vrouwen heet het ‘psychosomatisch’. In het feministisch discours bestaat hiervoor een goed woord: ‘hempathie’. Dat is het fenomeen dat de man eerder geloofd wordt, of eerder de sympathie krijgt, dan de vrouw.

In de steentijd waren we minder kuis

In de kunst heeft misschien wel een omgekeerde ontwikkeling doorgemaakt. Waar in de steentijd vulva’s nog gevierd werden met sculpturen waarvan de vulva’s minstens zo groot waren als het bijbehorende hoofd, werden vulva’s in de klassieke oudheid gereduceerd tot een abstracte V. Waar komt die kuisheid toch vandaan?

Kutkettinkjes

Gelukkig is er een tegenbeweging op gang gekomen en vooral op Instagram is deze nieuwe generatie feministen ontzettend actief, bijvoorbeeld op de accounts @clubclitoris en @the.vulva.gallery. Ook wordt de vulva gevierd met kunst en zie je haar aan kettinkjes bungelen (de kutkettinkjes van kunstenaar Denise Rosenboom).

Waarom het zo belangrijk is om met je vriend(inn)en over seks te praten

Menstruatie is niet raar

Ook zetten bekende vrouwen zich steeds meer in voor de viering van vrouwelijkheid. In 2015 liep muzikant Kiran Gandhi bijvoorbeeld de marathon van Londen uit zonder maandverband of een tampon te gebruiken. Ze deelde een foto van haar overwinning, waarop ze te zien is met een grote rode vlek in haar kruis, die viral ging.

Ook Rupi Kaur legde het internet bijna plat met een foto waarop ze op bed ligt en een bloedvlek zichtbaar is in haar pyjamabroek. Het is duidelijk: we zijn blij dat vrouwen nu eindelijk eens laten zien dat menstruatie niet raar is.

Word je als vrouw ouder? Dan lig je eruit

Niet alleen jonge vrouwen hebben last van de stereotyperingen die heersen over het vrouwelijk lichaam. Ook vrouwen in de overgang hebben voortdurend te maken met vooroordelen en schaamte. In Nederland worden televisiepresentatoren bijvoorbeeld zonder pardon op straat gezet wanneer ze zichtbaar ouder worden. In sommige andere culturen oudere vrouwen, die niet meer menstrueren, juist met eerbied bejegend, omdat ze levenservaring en wijsheid. Daar kunnen wij dus nog wat van leren.

Body positivity

De verandering die nu gaande is, wordt voortgestuwd door body positivity. Body positivity verspreidt de boodschap dat ‘schoonheid’ geen wet maar een culturele norm is die veel breder zou moeten zijn, zodat iedereen – van welke vorm of kleur dan ook – een positief lichaamsbeeld kan hebben. En dat doel wordt nagestreefd door élk lichaamstype in een positief licht weer te geven. Pas je dit idee toe op de vulva, dan krijg je een beweging die wel labia pride is gedoopt, al gaat het om méér dan alleen lippen. Onlinebewegingen als Courageous Cunts, Pussypedia en Cliteracy zetten zich in voor een positiever beeld van de vulva. Ze benadrukken hoe breed de natuurlijke variatie is, delen kennis en ontkrachten mythen.

V. van vulva tot vagina verscheen 20 februari 2019 bij Uitgeverij Pluim, met bijdragen van Bregje Hofstede, Mariah Mansvelt-Beck, Persis Bekkering, Emma Curvers, Sarah van Binsbergen, Tineke Kuipers en Meredith Greer.

Meer over menstrueren?

• Zero waste leven tip #23: gebruik een menstruatiecup in plaats van een tampon
• Hoe erg is een huilbui op werk?
• Taboe onder jonge vrouwen: vruchtbaarheidsproblemen