Malu Kirschbaum Spiritualiteit 21 aug 2022, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Waarom yoga zoveel meer is dan houdingen doen op een matje

Als je weleens een yogales hebt gevolgd, dan ken je misschien het fijne, ontspannen gevoel dat je daarna hebt. Yoga is namelijk een wetenschappelijk bewezen manier om meer focus en rust in je leven te ervaren. Maar yoga gaat veel dieper dan alleen het beoefenen van houdingen op een matje. Yoga is een complete levensfilosofie.

Naast het creëren van een soepel lichaam en een rustig hoofd, kun je de oude wijsheden uit de yoga gebruiken om (zonder matje!) je eigen geluk te verhogen.

Zweverig imago

Er kleven nogal wat stereotypen aan yoga. Veel mensen denken misschien aan wierook en aan hippieachtige types die in kleermakerszit mantra’s zitten te zingen. Of aan slanke jonge vrouwen in hippe yogaleggings, die zich tot een pretzel kunnen vouwen.

Maar in de kern is yoga een manier om je als mens optimaal te ontplooien. In die ontplooiing spelen yogahoudingen een rol, maar zijn ze geen doel op zichzelf. Van oudsher is yoga bedoeld als een complete levensfilosofie die je kan ondersteunen bij alle uitdagingen van het mens-zijn. Een manier om jezelf beter te leren kennen en meer geluk en balans in je leven te brengen.

Mentale balans

Dat leerde ook Judith Manshanden, directeur van Delight Yoga en auteur van het boek De corporate yogi. Voordat ze bij Delight aan de slag ging, vond ze yoga vooral zweverig en langzaam. Dat paste totaal niet bij de snelle corporate carrière die ze op dat moment had.

Yoga: iedereen doet eraan maar waar komt het eigenlijk vandaan?

Maar toen ze zich wat meer ging verdiepen in de yogafilosofie, ontdekte ze tot haar eigen verbazing dat ze veel raakvlakken had met thema’s als vitaliteit, werkgeluk en verbinding. Yoga biedt namelijke heldere handvatten om meer mentale balans en werkgeluk te vinden.

Alles is goed zoals het is

Het woord yoga komt uit het Sanskriet en betekent ‘eenwording’ of ‘verbinding’. Het doel van yoga is een eenwording of verbinding met je diepere ik. Judith: “Je hebt dit gevoel van verbonden zijn met jezelf vast al een ervaren. Tijdens een moment van ontspanning overvalt je ineens een gevoel van zomaar gelukkig zijn.

Het gevoel dat alles goed is zoals het is. In de yogafilosofie wordt dit gezien als je natuurlijke staat, waar je naar terugkeert als je even niet druk bent in je hoofd.” Deze liefdevolle, verbonden en kalme staat van zijn wordt het Ware Zelf of kortweg het Zelf genoemd.

Het ego staat in de weg

We weten echter ook dat dit fijne, tevreden gevoel vaak maar van korte duur is. Er gebeurt in je dagelijkse leven van alles waardoor je steeds weer de verbinding met het Zelf kwijtraakt. Er gaat iets mis, iemand is onvriendelijk of je krijgt je werk niet af.

Boeddhisme voor dummies: waar gaat deze religie nu eigenlijk om?

Judith: “Dit kan ervoor zorgen dat er allerlei ongewenste gedachten of opvattingen naar boven komen. Die worden in de yoga aangeduid als het ego. Het ego is het verhaal dat je over jezelf vertelt. Het fluistert je gedurende de dag allerlei gedachten in die je uiteindelijk gehouden bij je natuurlijke, gelukkige staat van zijn.”

Deze gedachten kunnen variëren van ‘ik ben niet goed genoeg’, ‘ik kan dit niet’ of ‘iedereen is tegen mij’. Die heb je ergens in je leven opgepikt en staan je geluk in de weg.

Identiteit afpellen

De oude yogi’s in India hielden zich rond 1000 voor Christus al bezig met de zoektocht naar hoe ze hun ego los konden laten, zodat ze dichter bij hun natuurlijke, gelukkige staat konden komen. Want wie ben je als je alle uiterlijkheden, gedachten en ideeën die je hebt over jezelf van je af zou zetten?

Alleen het liefdevolle, kalme Zelf zou dan overblijven. De yogi’s onderzochten dit door alle laagjes van hun identiteit één voor één af te pellen. Zo deden ze bijvoorbeeld afstand van hun status, hun bezittingen en hun identiteit. Daarnaast brachten ze veel tijd in meditatie door om de geest te kalmeren en daarmee de stem van het ego te verzwakken.

Staat van verlichting

In de natuur zagen ze hoe dieren spanning op een fysieke manier verwerkten door zich uit te rekken na een stressvolle situatie. De yogi’s kopieerden dit gedrag – daarom zijn veel yogahoudingen vernoemd naar dieren, zoals de kat, de hond en de cobra – en leerden dat het lichaam kan bijdragen aan een kalmere geest.

In gesprek met yoga-icoon Tara Stiles over haar nieuwste boek (deel 1)

Ze ontdekten dat ze door lichaamshoudingen en ademhalingstechnieken fysieke spanningen konden loslaten om zo een mentale rust te creëren. Het uiteindelijke doel van de yogi’s was het bereiken van verlichting, oftewel Samadhi. In een staat van Samadhi is je ego volledig opgelost, voel je je één met het grotere geheel en ben je volmaakt gelukkig.

View this post on Instagram

A post shared by Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

Het 8-voudige pad van Patanjali

Jarenlang werd de kennis van yoga mondeling overgedragen. Pas rond 200 na Christus bracht de Indiase geleerde en filosoof Patanjali de yogafilosofie systematisch in kaart. Hij beschreef onder andere een achtvoudig pad: 8 samenhangende onderdelen, die samen het geheel van yoga vormen.

De 8 stappen van dit pad zijn:

1 – Yama’s

De yama’s zijn 5 leefregels die je helpen om op een goede manier met je omgeving om te gaan. Deze regels zijn: geweldloosheid, eerlijkheid, niet stelen, zelfbeheersing en hebzuchtloosheid.

2 – Niyama’s

De Niyama’s zijn 5 leefregels vroor het verwerven van gezonde gewoonten en innerlijke kwaliteiten. Deze regels zijn: zuiverheid, tevredenheid, zelfdiscipline, zelfreflectie en overgave.

Op zoek naar spiritualiteit in een ashram in India

3 – Asana’s

De asana’s zijn de yogahoudingen die wij hier in het Westen kennen als yoga. Ze bevorderen lichamelijke gezondheid, kracht en soepelheid en leiden tegelijk tot mentaal evenwicht doordat ze je helpen lichamelijke spanning los te laten. Door asana’s te beoefenen maak je tevens je lichaam en geest klaar voor meditatie.

4 – Pranayama

Pranayama is het beoefenen van ademhalingstechnieken. Het doel van Pranayama is het verkrijgen van energie en vitaliteit door middel van de ademhaling. Ook kun je op deze manier de geest tot rust brengen en zowel mentale als fysieke pijn verzachten.

5 – Pratyahara

Pratyahara is het naar binnen richten van de aandacht door het uitschakelen van de 5 zintuigen (horen, ruiken, zien, proeven, aanraken). Je sluit je af voor prikkels van buitenaf, waardoor je de kans krijgt om tot rust te komen.

Wat India ons leerde over yoga (en wat wij hen teruggaven)

6 – Dharana

Dharana is een vorm van meditatie waarbij je je aandacht richt op een gekozen onderwerp. Door op dit ene onderwerp te focussen, krijg je zenuwstelsel de kans om tot rust te komen.

7 – Dyana

Dhyana gaat over kijken naar jezelf en je manier van handelen. Hoe verhoud je je tot andere levende wezens. Wat is het effect van je gedachten en gevoelens op jouw omgeving.

8 – Samadhi

Samadhi is het uitstijgen boven het normale bewustzijn, een innerlijke vrede die alle begrip te boven gaat. Dit wordt ook wel verlichting genoemd.

Wat ik leerde tijdens het Silent Retreat bij Mandali in Italië

Veel meer dan rek- en strekoefeningen

Zoals je ziet ligt de focus van yoga op het kalmeren van de geest en op het zijn van een goed mens. Yogi’s willen niet alleen zelf gelukkig zijn maar ook bijdragen aan het welzijn van hun omgeving.

Met het boek De corporate yogi nodigt Judith je uit om de ideeën die je mogelijk over yoga hebt aan de kant te schuiven en laat ze zien dat yoga veel meer betekent dan een aantal rek- en strekoefeningen op een matje.

Integreren in je dagelijks leven

Je kunt yoga gebruiken om een nieuwe manier van ‘zijn’ te ontwikkelen, die je helpt om meer rust te vinden. Je leert beter omgaan met stress en ontwikkelt een levenshouding, die flexibel, dankbaar en tevreden is.

Bewust op je mat: 7 x duurzame yoga essentials

Zo kun je je yoga practice integreren in je dagelijkse leven. Of zoals de bekende yogi Patthabi Jois ooit zei: “Yoga is an internal practice, everything else is just a circus.”