Joanne Wienen Psychologie 7 jul 2019, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Inzichten over rouw die kunnen helpen als je partner jong overlijdt

Zeker voor jonge mensen heeft het overlijden van een partner grote impact. Het kan voelen alsof jouw leven óók ten einde komt. Wanneer zoiets tragisch je overkomt, kunnen deze inzichten jou en je omgeving wellicht helpen.
Het overlijden van een dierbare heeft altijd grote impact. Helaas is er niet één rouwproces dat voor iedereen werkt. De vorm die het verdriet aanneemt, is per persoon verschillend. Ook de omstandigheden, oorzaak en plaats van het sterfgeval zijn factoren die het rouwproces van achterblijvers beïnvloeden.

Wanneer iemand na jaren van hard werken sterft aan een hartstilstand, heeft dat een andere impact dan wanneer een twintiger overlijdt door een fataal verkeersongeluk. Woede, machteloosheid, wanhoop, schuldgevoelens, spijt of alles tegelijk kan zich meester maken van degene die achterblijft. Johan Maes, psychotherapeut en rouwexepert, deelde met het Vlaamse Knack een aantal inzichten die kunnen helpen in zo’n periode van rouw.

Rouw is geen eindig proces

“Het is niet omdat je partner dood is, dat je relatie dat plotseling ook is,” zegt Maes. Hij ziet de relatie met een overledene dan ook als iets dat nog voortduurt, niet iets dat plotsklaps ophoudt te bestaan. Vrijwel iedereen vindt uiteindelijk een manier om met het verlies om te gaan, maar het is geen kwestie van ‘erover heenkomen’. Maes raadt dan ook aan om je partner nog op een positieve manier te betrekken bij je verdere leven. Daar bestaat geen vaste manier voor, maar kan iedereen persoonlijk invullen. Maes: “Hij of zij kan bijvoorbeeld nog aanwezig zijn in gezamenlijke doelen die je voortaan alleen nastreeft, in waarden die je je kinderen meegeeft, in zijn of haar verjaardag die je nog elk jaar viert, enzovoort.”

Lees ook: Zo kijkt het boeddhisme naar het leven en de dood (en wat wij daarvan kunnen leren)

Het kan voelen alsof jouw leven ook ten einde komt

Vooral jonge mensen kunnen na het verliezen van hun partner in een soort identiteitscrisis raken. “Gezamenlijke verhuis- of bouwplannen, reisplannen, een kinderwens: plots lijkt alles verloren,” vertelt Maes. Zeker wanneer mensen geheel samenvielen met hun relatie, zullen ze zich als het ware opnieuw moeten uitvinden. Dit is makkelijker voor mensen die sowieso al veel eigen hobby’s, eigen vrienden en een uitdagende baan had. Gun jezelf de tijd om rustig te ontdekken wie je zelf bent zonder partner. Dit is pijnlijk, maar wel noodzakelijk om uiteindelijk verder te kunnen.

Laat je verleden niet je heden of toekomst worden

Wanneer iemand overlijdt, kan het voelen alsof je nooit meer in staat zal zijn je leven een nieuwe richting op te laten gaan. Nieuwe relaties, nieuwe hobby’s of nieuwe dingen doen kan moeilijk zijn. Wanneer jouw man altijd kookte en jij dat nu zelf doet, kan dat een dubbel en verwarrend gevoel geven. Je herpakt je onafhankelijkheid, wat fijn voelt. Tegelijkertijd kan elke keer dat je het fornuis aanzet ook als zout op je wond voelen. Probeer de blijvende aanwezigheid van de ander je toch niet te laten verhinderen je leven opnieuw richting te geven. “Je verleden mag nooit je heden of toekomst worden, ook al is dat geen makkelijke oefening”, stelt Maes.

De kracht van sterven en waarom we (stiekem) allemaal met de dood bezig zijn

Rouwen is altijd een achtbaan aan emoties

Het ene moment kun je lachen om een bepaalde grap of een alledaagse beslissing nemen. Twee minuten later kun je in huilen uitbarsten. Wie rouwt is per definitie een emotioneel wrak. Het kan heel vermoeiend en stressvol zijn wanneer je continu heen en weer geslingerd wordt tussen emoties. Hoewel de frequentie en de heftigheid van de stemmingswisselingen wellicht minder zal worden, zou het volgens Maes goed kunnen dat je na tien jaar zonder partner nog steeds af en toe in tranen uitbarst. “Dat is geen falen van de rouwende. Respect voor het rouwproces is cruciaal. We moeten als samenleving ook leren om te gaan met dingen die niet leuk zijn en soms lang duren.”

Val terug op je sociale netwerk

Vooral mensen die volledig samenvielen met hun partner of relatie, zullen worstelen met het zichzelf opnieuw uitvinden. Ook wanneer je partner nog in leven is, is het belangrijk je eigen hobby’s, vrienden en baan niet te verwaarlozen. Na een tragisch ongeval geldt dat nog meer, hoe hard dat ook klinkt. Tegelijkertijd kan het juist lastig zijn contact te houden met familie, vrienden en collega’s. Doordat zij zich onmachtig voelen, loopt de communicatie vaak stroef. Onbedoeld natuurlijk, maar desalniettemin kan dat iemand die middenin een rouwproces zit hard kwetsen.

Volgens Maes is de fysieke aanwezigheid van de omgeving al de helft van het werk. “Daarbij mag je als vriend of familielid gerust je eigen onmacht benoemen. Het belangrijkste is dat je een veilige ruimte creëert voor zijn of haar verdriet. Probeer een plek te bieden waar de rouwende zich écht gehoord voelt.” Oók wanneer je zelf weinig begrijpt van die achtbaan aan emoties.

Meer lezen over dit onderwerp?

• Rituelen rond de dood: dit is hoe verschillende religies rouwen.
• Zo kijkt het boeddhisme naar het leven en de dood

Luister nu ook naar Bedrock

Geef jij om ook het welzijn van de wereld en wil je graag bijdragen een mooiere plek? Dan is onze nieuwste podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de derde aflevering klimaatjournalist van de Correspondent Jelmer Mommers.

Spoiler: Jelmer vertelt waar de opwarming van de aarde mee begon, dat het niet te laat is en vooral: wat wij kunnen doen. Want dat we iets kunnen doen, dat is zeker. Maar dat we dat nú moeten doen, is nog niet het gesprek van de dag.

Tip: Luister en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!