Rosa Bertram Psyche 28 jul 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Waarom we gelukkig worden als we iets moois zien (volgens de wetenschap)

Een rotsachtig landschap, een liefelijk gezicht, kunst en sterren aan de hemel. Van het kijken naar mooie dingen krijgen we geen genoeg. Anders zouden we een wereld zonder tijdschriften, modellen, plastisch chirurgen en interieurwinkels hebben. Maar hoe komt het eigenlijk dat we blij worden zodra we iets moois zien?

Voor het YouTube-kanaal Kurzgesagt (dat ook een designstudio in München is) onderzoekt het team de meest interessante dingen vanuit wetenschappelijk oogpunt aan de hand van een waslijst aan onderzoeken.

Van natuurwetenschappelijke onderwerpen tot maatschappelijke problemen: overal maken ze simpele, maar educatieve video’s van. We geven alvast een voorproefje.

Waarom vinden we iets mooi?

Schoonheid is niet iets wat vast staat, maar iets wat gebeurt in ons brein. Als we het dan tóch moeten omschrijven, dan vinden we over het algemeen iets mooi wanneer de kleur, vorm of proportie ons op de één of andere manier aanspreekt.

Lees ook: Je brein in topconditie houden: dit voedsel helpt je daarbij

Schoonheid is overigens niet iets van alleen de afgelopen 100 jaar. Er zijn versierde en symmetrische voorwerpen gevonden die onze voorouders gebruikte als gereedschap. Die versieringen hadden verder geen functie, maar werden dus blijkbaar als mooi ervaren.

Het schoonheidsideaal is daarentegen uiteraard wél enorm veranderd over de tijd. Toch zijn er een aantal factoren binnen de schoonheid die nooit uit de mode zijn geraakt.

Dingen die we mooi vinden

Je kent het vast nog van de middelbare school: de guldensnede. Het is een verhouding waarvan is bewezen dat wij iets (vaak in gebouwen en fotografie) mooi vinden. Maar ook symmetrie blijft iets dat het menselijk oog aanspreekt. Dat geldt ook voor fractale patronen en zie je al heel lang terug in de architectuur (met de Eifeltoren als voorbeeld) en onze cultuur.

Dit vind je vast ook leuk: Waarom groen ons zo gelukkig maakt volgens de psychologie

Fractrale patronen komen veel voor in de natuur: de figuren in blaadjes, schelpen, bloemhoofdjes, golven en in wolken. Het zijn patronen waaraan onze voorouders konden herkennen of iets veilig was of niet: kan ik dit eten? Gaat het straks onweren of is het hier wel veilig om te zwemmen?

In de natuur betekent symmetrie dat iets is zoals het zou moeten zijn. Bomen, blaadjes en bloesems groeien allemaal symmetrisch. Een voorbeeld dat het team van Kurzgesagt geeft in de video, is dat een hert met een groot, symmetrisch gewei waarschijnlijk een goede bron van voedzaam vlees zal zijn. Tarwe dat scheef groeit daarentegen kan eerder een teken zijn dat het niet veilig is om te eten.

En mensen met een symmetrisch gezicht? Die lijken aannemelijker om een gezonde en vruchtbare partner te zijn.

Waarom mooie dingen ons gelukkig maken

Omdat er in de natuur zoveel symmetrie voorkomt, zijn andere vormen van symmetrie logischerwijs herkenbaar voor ons brein. Onze voorouders hielp het immers om hun omgeving te checken op veiligheid en zodat ze sneller konden reageren op gevaar, mocht dat nodig zijn.

Lees ook: Waarom natuur een mens zo gelukkig maakt

Om te kunnen overleven herkent ons brein dus signalen van veiligheid en voeding. Iets waar we blij van worden. Waarom wij tegenwoordig dingen collectief mooi vinden, is daarom hoogstwaarschijnlijk te herleiden aan het herkennen van patronen uit de natuur.

Experimenten: grauw maakt ongelukkig

Toch gaat schoonheid en iets mooi vinden verder dan dat. Andersom kan iets níét mooi vinden ons namelijk depressief maken. Denk aan publieke gebouwen die er grauw en allemaal hetzelfde uitzien. Ze zijn vooral gebouwd uit functionaliteit en hebben geen kleur of andere prikkelingen voor ons oog.

Uit experimenten blijkt dat we ons vervelen en oncomfortabel voelen bij het zien van grote, saaie voorgevels. Het verhoogt de hartslag en onze stresslevels.

De impact van visuele input op ons geluk

Meer en meer onderzoeken wijzen nu uit dat een aangename omgeving ons juist welzijn, gedrag, cognitieve functies en humeur positief beïnvloedt. Schoonheid heeft zelfs zo’n grote impact op ons brein dat wanneer we iets dat functioneel is, ook mooi maken, het beter werkt.

Voorbeeld: uit een ander experiment bleek dat patiënten in een ziekenhuis dat er mooier uitzag sneller, genazen en minder medicatie nodig hadden dan de groep in het grauwe ziekenhuis. Dit geldt ook voor de stad waarin je woont: hoe mooi vind je die? Op de geluksmeter scoort schoonheid hoger dan hoe (letterlijk) schoon de stad is of hoe veiligheid.

Conclusie? Zoek de schoonheid op. Ga wandelen, fietsen of kamperen in de natuur. En misschien is nu wel éíndelijk tijd voor dat ene mooie schilderij aan de muur dat je al zo lang wilde!

Bekijk hier de hele video:

Why Beautiful Things Make us Happy – Beauty Explained

It’s hard to define what makes something beautiful, but we seem to know beauty when we see it. Why is that and how does beauty affect our subconscious? This video was a collaboration with the creative agency Sagmeister & Walsh as a contribution to their upcoming Beauty exhibition at the MAK Vienna from October 23rd onwards.

Luister nu ook naar Bedrock

Geef jij om ook het welzijn van de wereld en wil je graag bijdragen een mooiere plek? Dan is onze nieuwste podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de derde aflevering klimaatjournalist van de Correspondent Jelmer Mommers.

Spoiler: Jelmer vertelt waar de opwarming van de aarde mee begon, dat het niet te laat is en vooral: wat wij kunnen doen. Want dat we iets kunnen doen, dat is zeker. Maar dat we dat nú moeten doen, is nog niet het gesprek van de dag.

Tip: Luister de nieuwe aflevering aan het begin van elke volgende maand en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!