Rosa Bertram Welzijn 18 sep 2019, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Wat gebeurt er eigenlijk in je brein als je droomt?

Dromen, dagdromen of dromerige types: de associatie met dromen is niet altijd even positief. Dromen is immers niet bepaald een productieve bezigheid. Iets wat we massaal proberen juist wél te doen. Alles. Moet. Productief. Toch blijkt die gedachte over dromen onterecht. Er zit – óók volgens de wetenschap – meer nut achter je dromen dan wordt gedacht.

Tijd om uit te zoeken wat er in ons brein gebeurt wanneer we dromen dat we de nagels van de kat van de buren lakken (zónder daar ook maar enige vraagtekens bij te hebben), verbindingen leggen of soms tot geniale ideeën komen.

Hoe werken dromen?

Dromen variëren enorm: van in een diep gat vallen tot in gevecht gaan met een draak en van vliegen tot seks hebben met iemand die je totaal níét aantrekkelijk dacht te vinden. Dromen hebben al meer dan eens geleid tot niet de minste uitvindingen. Denk aan Google dat Larry Page, CEO, bedacht in een droom of de naaimachine die Elias Howe in zijn slaap (theoretisch) wist uit te vinden, helpt NRC ons herinneren.

Dit vind je vast ook interessant: Dit gebeurt er als je slaapverlamming hebt (en het is geen pretje)

Lang werd er gezocht naar een betekenis van de droom, ofwel droomduiding. Deze werden geprobeerd te ontcijferen, en dat gebeurt nog steeds. Want dromen zouden iets kunnen zeggen over intuïties, diepere inzichten en vooral ons onderbewustzijn. Volgens bekend neuroloog Sigmund Freud zijn dromen ‘een manier om onszelf te leren kennen’. Ren je weg? Dan ben je vast aan het wegrennen voor je problemen, kom je op menig blog tegen.

Onderzoek is lastig

Toch worden we daar niet veel wijzer van. Die manier van naar dromen kijken (Freudiaanse droomduiding) is namelijk niet wetenschappelijk bewezen. “Over dromen is eigenlijk maar weinig bekend,” meent slaapexpert Els van der Helm die voor haar PHD onderzoek deed naar het belang van slaap en het brein, op de Universiteit van California.

Ook interessant: Met deze hack word je creatiever (spoiler: je doet het in je slaap)

Het onderzoek is kostbaar en tijdrovend. Wat misschien nóg lastiger is, is het feit dat dromen altijd worden beschreven door de proefpersonen in kwestie. Het is dus objectieve data.

Het belang van slapen én dromen

De betekenis achter dromen is dus misschien niet zo makkelijk te achterhalen. Misschien hoeft dat ook helemaal niet. Misschien zijn dromen in die zin wel niet ‘productief’. Maar dat zijn ze wel op een andere manier. Want wie gezond en productief wilt leven, zal goed moeten slapen – en daar hoort dromen ook bij.

Want hoe warrig je dromen soms ook zijn, ze komen geregeld onbewust gepaard met heldere of op zijn minst goede inzichten. En daar is wél een wetenschappelijke verklaring voor.

REM slaap

Zo leerden we eerder van neurofysioloog en slaapexpert Leo van Woerden over de REM slaap en de link met dromen. Tijdens REM slaap ervaren we namelijk de meest levendige en avontuurlijke belevingen van de nacht. 80 procent van je dromen komt namelijk voor tijdens het ‘Rapid Eye Movements’ stadium. Het is het laatste deel van de cyclus die we per nacht 4 tot 6 keer (!) doorlopen. Maar, wat gebeurt er tijdens zo’n REM slaap?

Lees ook: We mochten een slaapexpert (en neurofysioloog) het hemd van het lijf vragen

Tijdens de REM slaap bewegen je ogen druk heen en weer onder je gesloten oogleden, je hart gaat sneller kloppen en je bloeddruk stijgt. De hersenactiviteit tijdens het stadium komt sterk overeen met de activiteit tijdens waak, maar je spieren zijn totaal verlamd. Dat is maar goed ook; stel je voor dat je acties in je dromen werkelijkheid worden en je ’s nachts wakker wordt terwijl je de nagels van de kat van de buren aan het lakken bent…

Vooral het visuele deel van je hersenen en het geheugen zijn actief tijdens het dromen. Precies de reden waarom een droom zo realistisch kan voelen (en je wakker kan worden met heuse schrik, angst of andere emoties). Je verwerkt gebeurtenissen van die dag en die herhaling in REM slaap zorgt ervoor dat we dingen beter onthouden.

Het is niet voor niets dat van Woerden zegt dat er in je slaap meer gebeurt in je hersenen dan overdag. Er worden dan bepaalde verbindingen gelegd, die onder andere het helpen bij wat je wel en niet onthoudt.

En die rare dromen dan?

Dan blijft de vraag nog steeds hoe wij in hemelsnaam dingen dromen als het lakken van de nagels van de kat van de buren en waarom we tijdens het dromen nooit denken: WHY? Van der Helm vertelt daarover aan NRC: “De gebieden van zelfreflectie en een oordelende functie staan uit tijdens het dromen.” Daarom lukte het proefpersonen na de REM slaap creatiever na te denken over ingewikkelde problemen. Sterker nog: slapend werden er verbanden gelegd die niet werden gelegd toen zij wakker waren.

Nu komen oplossingen of inzichten in je dromen niet altijd letterlijk aanwaaien, maar zie je soms wel een subtiel verband of een hint waarmee je verder aan de slag kan gaan als je wakker bent. Je dromen direct opschrijven in een dromendagboekje als je wakker wordt, is daarom helemaal niet zo’n gek idee!

Slaap lekker vannacht!

Bron: NRC.

Moeite met in slaap vallen?

• Sporten voor het slapen: go of no go? Wij hebben het antwoord
• Wil je vanavond lekker slapen? 9 tips voor een goede nachtrust
• Moeite met in slaap komen? Zo kalmeer je je gedachten voordat je gaat slapen