Eva Kruijs Psyche 18 sep 2019, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Van verdriet naar betekenisgeving en waarom rouw hierbij zo belangrijk is

Sommige hoofdstukken van ons leven kiezen we zelf. We kiezen een studierichting, carrière en partner, we maken bijzondere reizen en kiezen wel of niet voor een gezin. Vaak zien we goed wat deze keuzes ons opleveren en hoe ons leven er mooier van wordt. Er zijn ook gebeurtenissen waar we niet zelf voor kiezen, maar waar we wél mee moeten dealen. Denk bijvoorbeeld aan ziekte, scheiding, ontslag of overlijden. Hoewel de verdeling niet altijd eerlijk lijkt, overkomen dit soort life-events ons allemaal. Het hoort er blijkbaar bij.

Als je midden in zo’n naar hoofdstuk zit, is het soms moeilijk om te geloven dat het nog beter wordt. Het lijkt het meest zinloos om te werken aan een gelukkig bestaan als je je in een situatie van lijden bevindt. En dat mag. Sterker nog, het is ook logisch. Tussen het ervaren van een trauma en je opnieuw gelukkig voelen zit namelijk een ongekend belangrijke stap: rouw. Een stap die nog wel eens over het hoofd wordt gezien als het over geluk gaat.

Je kunt geen geluk voelen als je niet ook verdriet kan voelen

Eén van de grootste misvattingen over gelukkig zijn is dat je dan ook áltijd gelukkig moet zijn. Maar: je kunt geen geluk voelen als je niet ook verdriet kan voelen. In contact zijn met je gevoel, je emoties, je hart: het kan alleen als het beide kanten op werkt.

Je kunt jezelf niet maximaal openzetten voor geluk en maximaal afsluiten voor verdriet. Wat je wilt, is het allebei kunnen voelen. En het is nodig. Juist in periodes waarin er verdriet is. Dan is dit mogen voelen en hier helemaal ‘in’ zitten van ongelofelijke waarde.

Lees ook: Single zijn kan aanvoelen als rouwen (zegt de wetenschap)

5 fases van rouwverwerking

De Zwitsers-Amerikaanse psychiater Elizabeth Kübler-Ross stelt dat er 5 fases te onderscheiden zijn in een rouwverwerkingsproces. Ontkenning, boosheid, vechten, verdriet en aanvaarding. Bij iedereen verloopt dit proces anders, iedereen verwerkt trauma op zijn eigen manier. Soms beland je meerdere keren in dezelfde fase, soms sla je fases over, soms blijf je langer in de ene dan in de andere fase.

Maar in één van deze fases zit je altijd. En alles is goed. Toch zijn alle fases nodig om uiteindelijk trauma te kunnen aanvaarden. En laat nu het voelen van verdriet het lastigst zijn.

Toestemming voor verdriet

Voelen van verdriet begint bij jezelf toestemming geven verdriet te voelen. Zonder verzet, zonder dat je van jezelf vrolijk moet zijn, zonder dat hier een beperking aan zit. Wees alleen. Blijf in bed. Neem vrij van werk. Blijf in je pyjama. Huil. Snotter. Hang. Zwelg. Doe wat jij op dat moment nodig denkt te hebben en volg dat gevoel. Wil je met mensen praten? Praat dan echt over je gevoel.

Ook interessant: Verdrietig? Laat het maar gewoon toe

Vaak gaat verdriet over afscheid nemen. Van een situatie, persoon, relatie of moment. Praat over de mooie kanten daarvan en over de moeilijke kanten. Wat maakt dat dit zo’n zeer doet? Haal herinneringen op. Vraag hulp. Dit betekent niet per se dat je om advies of tips vraagt, het kan ook een luisterend oor zijn. Iemand die gewoon bij je is. Op wie je mag steunen en leunen.

En geef jezelf tijd. Helen en verwerken kun je niet afdwingen. Dat kost nu eenmaal tijd. Daar is geen stappenplan voor dat je even snel doorloopt. Ook al beland je dan eerst weer even in ontkenning of boosheid. Dat is goed. Blijkbaar heb je het nodig.

De zin van (leven na) de trauma

Volgens Tedeschi en Calhoun kan lijden helpen om op een fundamentele en positieve wijze te veranderen en meer diepgang te voelen in alles wat je de rest van je leven meemaakt. Toch blijkt dit effect vooral op te treden bij mensen die hun trauma bewust overdenken, die zoeken naar de zin van het trauma en zoeken naar de zin van het leven na het trauma. Dat is de groep mensen die krachtig en vol levenslust van een trauma terugkomt.

Dit vind je vast ook interessant: Spullen en status maken niet gelukkig, maar wat dan wel?

Hoe je dit kunt doen?

Voorbeelden van helpende vragen die je jezelf hierbij kunt stellen zijn:

• Wat heb ik geleerd?
• Wat had ik niet geweten wat ik nu wel weet?
• Wat had ik niet meegemaakt aan moois wat ik nu wel heb meegemaakt?
• Wat voor goeds heeft het me uiteindelijk gedaan?

Een cadeau

Juist als je zwaar op de proef wordt gesteld en wordt teruggeworpen op je laatste reserves kan het dus gebeuren dat de kwaliteit van je leven toeneemt. En de waarde daarvan is ongekend.

Als je namelijk met terugwerkende kracht betekenis kunt geven aan de hoofdstukken in je verhaal, dan geeft dat:

• Een ‘waarom’ aan gebeurtenissen die niet altijd een ‘waarom’ lijken te hebben.
• Vertrouwen dat er in iedere gebeurtenis een cadeau verstopt zit.
• Inzicht in jouw eigen (onverwachte) groeiprocessen en daarmee zelfkennis.

En dat maakt onwaarschijnlijk veel gelukkiger dan wanneer je dat niet doet.

In Jouw Gids naar Geluk beschrijft Eva Kruijs zeven stappen op de weg van geluk: lichamelijke gezondheid, mindset, relaties, zingeving, overvloed, gebeurtenissen waar je niet voor kiest en het volgen van je hart. Lees over nature quests, powerposes, mini-Ikigai, rijkdom zonder geld, cadeautjes uitpakken en echt zijn. En ontdek dat geluk er eigenlijk altijd is.

Meer over geluk?

• Mini-Ikigai: leer deze praktische truc voor een leven vol zingeving
• Nietsdoen voor een gelukkig leven: zo bouw je voldoende down-time in
• Er is meer in het leven dan alleen studeren of werken (begin eens met genieten)