Winnie Verswijvel Psyche 22 nov 2019, 11:38

Leestijd: 6 minuten

We spraken een seksuologe over vreemdgaan: waarom maken we er zo’n punt van?

Vreemdgaan is iets van alle tijden en alle culturen. Uit onderzoek van het CBS (2006) blijkt dat 2 van de 5 scheidingen worden veroorzaakt door vreemdgaan of een nieuwe liefde. Niet zo gek dat onze opvattingen over bedrog in relaties meestal erg negatief zijn. Maar kan vreemdgaan ook een positieve bijdrage hebben? We haalden er een seksuologe bij.

Michelle Hufkens is opgeleid als klinisch psychologe en seksuologe. In haar therapie verweeft ze psychologie en seksuologie met yoga. Vaak komen koppels bij haar terecht nadat bedrog binnen de relatie aan het licht is gekomen. Michelle begeleidt hen in het herstelproces. Een echte kenner op het gebied van vreemdgaan zou je wel kunnen stellen dus.

Bedrock sprak haar over vreemdgaan, over het nut ervan en over hoe je hiermee kan omgaan binnen een relatie.

Waarom vinden we vreemdgaan zo erg?

Michelle: “Vreemdgaan tast het vertrouwen binnen een relatie ongelooflijk hard aan. Mensen onderschatten vaak hoe erg de impact daarvan is op een relatie, want het duurt soms jaren om vertrouwen volledig te herstellen. Vreemdgaan is dus wat dat betreft risky business, het zet je relatie zwaar op het spel.”

Hoezo willen we een ander zo graag houden, zou open communicatie en vrijheid niet beter zijn?

“Ik geloof er inderdaad in dat een relatie duurzaam kan zijn wanneer je elkaar de vrijheid geeft die ieder persoon nodig heeft in plaats van krampachtig aan monogamie vast te houden. Voor sommige mensen voelt monogamie immers niet natuurlijk aan.

Voor deze mensen zijn open communicatie en vrijheid dan juist een bindmiddel voor de relatie, eerder dan dat (seksuele) vrijheid hen verder van elkaar wegdrijft.”

Kan vreemdgaan ook nuttig zijn?

“Enigszins wel, op twee manieren. Ten eerste kan vreemdgaan in relaties er soms (!) voor zorgen dat er na het bedrog tijdelijk meer seksuele spanning is, wat zich vaak uit in frequentere en vurigere seks.

Ik veronderstel dat de verklaring evolutionair gezien ligt bij het feit dat de andere partner zich bedreigd voelt en onbewust pogingen onderneemt om de partner bij hem te houden. Bij de partner die heeft bedrogen, ligt de verklaring bij het feit dat die iets spannends heeft gedaan en die spanning mee brengt naar de relatie.

Dit vind je misschien ook interessant: Zijn mensen monogaam, of is dat een keuze?

Ten tweede kan bedrog een aanknopingspunt zijn voor een diepgaand gesprek dat anders nooit had plaatsgevonden. Koppels gaan vaak op zoek naar de onderliggende reden van het bedrog. Hierdoor botsen ze op zaken in de relatie die niet helemaal goed zitten.

Bedrog heeft in dat opzicht dus een functie, namelijk een uiting van iets wat niet goed zit. In het beste geval kunnen ze daar samen aan werken om er sterker uit te komen.”

Is een goede relatie dan per definitie een relatie waarin niet vreemdgegaan wordt?

“Nee, maar je moet als koppel wel goede afspraken maken. De meeste goedwerkende relaties kenmerken zich door eerlijkheid en vertrouwen.

Als je met je partner de afspraak maakt om monogaam te zijn, dan schendt vreemdgaan de eerlijkheid en het vertrouwen. Vreemdgaan is immers per definitie iets wat je doet wat niet is afgesproken met je partner en in die zin haalt het de kwalitatieve fundamenten van je relatie wel naar beneden.

Heb je daarentegen een open relatie waarin het duidelijk is voor beiden dat je seks kan hebben met andere personen, dan is dit niet vreemdgaan. Eerlijkheid en vertrouwen zijn dus de fundamenten voor een goede relatie, in welke vorm dan ook. Hoe dat invulling krijgt, is voor elk koppel anders.”

Hoe kan je vreemdgaan bespreken, zelfs nog voor er sprake is van bedrog?

“Zaken (zoals vreemdgaan) bespreken, begint bij weten wat je wilt bespreken. Je moet in de eerste plaats dus goed weten van jezelf waar jouw verlangens liggen. Reflecteer dus eens over wat jij nodig hebt. Wat zijn jouw voorkeuren? Wil je seksuele vrijheid? Word je opgewonden van BDSM? Herken dit bij jezelf en breng in kaart waar jouw verlangens liggen.

Daarna is het een kwestie van dit met je partner te communiceren. Een open gesprek voeren over elkaars verlangens en compromissen sluiten waarin iedereen zich kan vinden is trouwens niet alleen in de context van vreemdgaan belangrijk, maar een recept voor het slagen van alle vormen van relaties.”

Sommige studies beweren dat 1/4 van de populatie ooit vreemdgaat. Waarom gebeurt dit zo veel?

“Omdat we nog veel te weinig diepgaand reflecteren en praten over intieme verlangens en gevoelens. Het gebeurt dat mensen zich schamen voor bepaalde verlangens en er daarom voor kiezen om dit niet met hun partner delen. Maar het is toch je partner voor een reden?

Want als je je verlangens niet kent en er niet over praat, dan komt dit er vroeg of laat op één of andere manier wel uit. Vaak betekent dat: over de grenzen van de monogame relatie gaan.

Lees ook: ‘Ik nam mijn gevoelens en verlangens serieus genoeg om ze te ontdekken’

Daarnaast is vreemdgaan iets van alle tijden en van alle culturen, het is bijzonder dat het toch nog zo’n taboe is. Ik geloof ook heilig in het volgende: “everyone has a fudge factor“. Daarmee bedoel ik dat iedereen in een bepaalde situatie in staat is om te ‘smelten’ en dus vreemd te gaan. Júíst de mensen die beweren dat ze nooit vreemd zouden gaan, zouden weleens verrast kunnen worden.”

Zou een open relatie geen antwoord zijn op deze problemen, meer openheid?

“Als de oorzaak van het vreemdgaan is dat de betreffende persoon behoefte heeft aan seksuele vrijheid, dan kan een open relatie een uikomst bieden – indien zijn of haar primaire partner daar hiervoor openstaat natuurlijk.

Een open relatie starten omdat de relatie niet goed zit of omdat er te weinig seksuele spanning is, zorgt vaak alleen maar voor meer problemen. Het is een goed idee om pas op een open relatie over te stappen als je relatie al heel goed zit en er goed gecommuniceerd kan worden over dergelijke zaken.”

Hoe kan je het best omgaan met bedrog in je relatie?

“De eerste vraag die je je als koppel dient te stellen is: wat is er nodig om vertrouwen te herstellen? Heel vaak is dat: tijd.

Daarna is het een kwestie van te achterhalen wat de oorzaak van het bedrog is geweest. Zodra dat duidelijk wordt, kan je kijken of je daar als koppel kan uitkomen en of je al dan niet doorgaat samen.

Bij koppels die ervoor kiezen om samen door te gaan, gebruik ik wel eens de metafoor van een museumkast. Daarmee bedoel ik: jullie weten allebei dat wat er gebeurd is pijnlijk was en dat jullie dat nooit gaan vergeten. Maar om vooruit te kunnen gaan is het belangrijk om dat niet keer op keer weer naar boven te halen en om te focussen op de positieve dingen die jullie hebben samen.”

Michelle Hufkens geeft naast haar baan als seksuologe ook workshops rond sexual empowerment. Check haar Instagrampagina Intimichi voor meer informatie. 

Meer over relaties?

• The Sex Issue: Hoe de intimiteit in relaties is veranderd door de jaren heen
• Word je eigenlijk wel gelukkig van seks? Een gelukspsycholoog legt uit
• De seks lijkt te draaien om het orgasme – wat als dat niet (makkelijk) lukt?