Joanne Wienen Psyche 22 jan 2021, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Waarom iedereen wat milder voor zichzelf mag zijn

Laat perfectionisme en zelfkritiek los en wees eens wat liever voor jezelf, zoals je dat ook bent naar goede vrienden. Dat is in een notendop de boodschap van het boek ‘Hartvol‘, geschreven door gecertificeerd zelfcompassietrainer Marlou Kleve. Bedrock sprak haar over de kracht van zelfcompassie.

Laten we beginnen bij het begin. Wat is zelfcompassie eigenlijk?

“Voor mij betekent het: er voor jezelf zijn op momenten dat je dat het meeste nodig hebt. Vaak zijn dat momenten dat je het moeilijk hebt.”

Waarom is het belangrijk om er op die momenten voor jezelf te zijn?

“Vaak zijn we veel harder voor onszelf dan voor anderen. Wanneer een vriend of vriendin een blunder maakt, zijn we troostend of proberen we iemand de positieve kant van iets te laten zien. Als we zelf een misser hebben, gebruiken we heel andere woorden. Bijna tachtig procent van de mensen vindt het makkelijker om aardig te zijn tegen een ander dan tegen zichzelf. Zeker als het gaat om blunders en missers.

Op termijn kan harde zelfkritiek leiden tot faalangst, perfectionisme en somberheid. Zonde, want vriendelijkheid en zelfcompassie brengt iemand veel verder. Uit onderzoek blijkt dat mensen met zelfcompassie over het algemeen een stuk gezonder en gelukkiger in het leven staan.”

Stiekem weten veel mensen dat wel. Waarom vinden we het dan toch zo moeilijk daarnaar te handelen?

“In onze maatschappij heerst het idee dat geluk buiten onszelf ligt. Er wordt gedacht dat geluk kan worden gevonden in een goeie opleiding en diploma. Of carrière maken in een baan met aanzien. En dan willen we ook nog een fijne relatie, misschien een kind, een mooie auto voor de deur, noem maar op.

Daar streven we naar vanuit de overtuiging dat we zonder dat alles ‘niet goed genoeg’ zijn. Toch komen veel mensen er vroeg of laat achter dat je al die dingen kunt hebben, maar nog steeds een knagende leegte kunt voelen.

Lees ook: Compassie voor jezelf is net zo belangrijk als compassie voor een ander

Je hoeft daar echt geen veertiger met een midlife-crisis voor te zijn. Ook bij veel twintigers speelt dit. Het perfect willen doen, het voortdurende streven naar meer, beter, sneller én de daarbijbehorende zelfkritiek is voor iedereen herkenbaar. Wie echte zelfcompassie wil voelen, is in staat om dit geworstel op te merken als ‘lijden’ en het te zien als onderdeel van ons menselijk bestaan. Wie dat beseft, kan ervoor kiezen vriendelijke en bemoedigende woorden te gebruiken in plaats van zichzelf nog verder de put in te praten.

Op wat voor manier kunnen we onszelf aanleren meer zelfcompassie te voelen?

“Dat is een proces dat voor iedereen weer anders is. Een van de eerste gedachten die mij persoonlijk erg heeft geholpen is: ‘fouten maken mag’. Ik hoef niet alles in één keer perfect te doen. Voor ik mezelf heb laten omscholen tot coach en mindfulnesstrainer werkte ik jarenlang als journalist op de redactie van een live televisieprogramma.

Luister ook: Bedrock Talks: over (het níét zoetsappige) zelfliefde met selflove-expert Nadja van Osch

Die wereld is naast opwindend en leuk, ook hard en snel. Ik had mezelf jarenlang gedrild vooral géén fouten te maken. Het was bevrijdend om te beseffen dat de wereld niet vergaat als ik een misser heb, en vooral, dat ik nog steeds een prima redacteur ben, ondanks die ene fout.”

Was het moeilijk om dat besef echt door te laten dringen?

“Dat gaat zeker niet vanzelf. Om op een ander niveau te komen met je brein moet je je geest trainen. Dat kan op verschillende manieren, maar één daarvan is bijvoorbeeld om een zelfcompassietraining te doen. Daarin doe je oefeningen waardoor je je bewust wordt van hoe je tegen jezelf spreekt en hoe je daar verandering in kunt brengen.”

Hoe word je je daar bewust van?

“Eén van de oefeningen is bijvoorbeeld dat deelnemers worden gevraagd om op te schrijven wat je tegen je beste vriend(in) zou zeggen als hij of zij een enorme blunder heeft gemaakt. Vervolgens vraag ik hen hetzelfde te doen, alleen dan voor zichzelf. Wat zouden ze tegen zichzelf zeggen, en op wat voor toon, als zij zelf die blunder maakten?

Vaak zit daar een enorm verschil tussen. Ik vraag hen dan om die vriendelijke toon en woorden vervolgens tot zichzelf te richten en het verschil zelf te ervaren. Die bewustwording is de eerste stap naar meer zelfcompassie. De nulmeting.”

En dan begint het echte werk pas?

“Ja, daar komt mindfulness om de hoek kijken. Wanneer je je bewust wordt van hoe je tegen jezelf spreekt, kun je dat veranderen. Dat is een kwestie van oefenen, oefenen, oefenen. In het begin voelt dat voor veel mensen heel nep. Puur omdat we dat gewoon niet gewend zijn, maar iedereen kan het leren, sterker nog: het zit in onze genen gebakken om vriendelijk te zijn.

Als je het eenmaal onder de knie hebt, gaat het steeds makkelijker. Dat heeft tijd nodig. Het is niet voldoende om een keertje dat inzicht te hebben, je moet het echt herhalen. Zo word je er vaardig in. Zo werkt het met alles in het leven. Wie piano wil leren spelen, moet uren maken. Wie snellere sprintjes wil kunnen trekken, moet meters maken. En wie meer zelfcompassie wil voelen, zal ook moeten trainen. Alleen dan niet fysiek, maar mentaal.”

More self love please

• Zelfliefde volgens… oud filosoof Aristoteles
• 7 manieren om meer zelfliefde te ontwikkelen (want dat heb je nodig)
• Bedrock Reads: waarom zelfliefde een onderschatte term is (de voorgelezen versie!)