Bedrock's expert Duurzaamheid 11 nov 2021, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Wat je moet weten over de klimaattop in Glasgow (COP26) tot nu toe

“If we don’t act now, it will be too late”, was de waarschuwing die Sir David Attenborough gaf in aanloop naar de COP26. De Verenigde Naties omschreef de klimaatconferentie als ‘the world’s best last chance to get climate change under control’. Hoe staat het er tot nu toe voor?

Dat de COP, die momenteel aan de gang is in Glasgow en tot en met 12 november 2021 duurt, een cruciaal moment voor de wereld is, moge duidelijk zijn. Maar wat gebeurt er daar nou allemaal precies? En waarom zijn de verwachtingen zo hooggespannen?

Non-profit organisatie de Rainforest Alliance zette het voor ons op rij.

COP26… Say what?

De COP26 is de 26ste editie van de jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties. Al bijna 3 decennia komen wereldregeringen bijna elk jaar samen om plannen te maken om de groeiende klimaatveranderingscrisis aan te pakken.

Deze week begint de klimaattop in Glasgow: welke klimaatactivist ben jij?

De afkorting staat voor ‘conference of parties’, oftewel ‘conferentie van de partijen’, verwijzende naar de 197 partijen (196 landen en de EU) die in 1992 het Klimaatverdrag ondertekenden. Dit is een internationaal verdrag waarin afspraken tot vermindering van de uitstoot van broeikasgassen vastgelegd zijn.

Waarom is het een big deal?

Door de uitstoot van die broeikasgassen stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde. Tegenwoordig komt er door invloed van de mens bijvoorbeeld steeds meer CO2 en methaan vrij, onder andere door de verbranding van fossiele brandstoffen en door landbouw en veeteelt.

Wetenschappers hebben berekend dat als de temperatuur op aarde meer dan 1,5°C stijgt ten opzichte van het pre-industriële tijdperk, dat rampzalige gevolgen heeft voor mens en natuur. Denk daarbij aan meer overstromingen en bosbranden, tekorten aan voedsel en water, en het uitsterven van vele plant- en diersoorten. We staan er niet goed voor. Als we geen drastische actie ondernemen, bereiken we die grens al binnen 10 jaar.

Hoe jouw klimaatkeuzes wel degelijk aanstekelijk zijn voor anderen

Velen bestempelden de COP25 in Madrid als mislukt. COP26 is hét scharniermoment om bijna 200 landen, zowel rijk als arm, bijeen te brengen om for once and for all het tij te keren.

View this post on Instagram

A post shared by Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

Wat wordt er zoal besproken?

Het voornaamste punt op de agenda is hoe de diverse landen hun uitstoot gaan terugdringen. In 2015 kwamen deze landen allemaal overeen maatregelen te nemen om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 °C. Dit veelomvattende verdrag staat bekend als het Parijsakkoord; ieder land moet zijn emissies blijven terugdringen voor het bereiken van netto nul (oftwel ‘net zero’) tegen 2050..

Inspanningen kunnen variëren van het versnellen van de transitie naar elektrisch rijden en het op den duur stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen, tot het kappen van minder bos. Omdat de gezamenlijke plannen tekort bleken te schieten, moeten alle landen tijdens COP26 hun aangescherpte plannen presenteren.

Waarom weten kinderen meer over de klimaatcrisis dan hun ouders?

Ook wordt er besproken hoe rijkere landen armere landen financieel kunnen vooruithelpen helpen bij het terugdringen van hun uitstoot, het inzetten van groenere technologieën en het weerbaarder maken tegen extreme weersomstandigheden. Dat is wel zo eerlijk: Afrika is bijvoorbeeld het minst vervuilende continent ter wereld, maar heeft het meest te lijden onder de gevolgen van klimaatverandering.

Wordt er ook frictie verwacht?

Opvallend is dat belangrijke wereldleiders van de meest vervuilende landen, zoals president Poetin (Rusland) en de president Xi Jingping (China), niet fysiek aanwezig zijn bij de klimaattop. Dat geldt ook voor de Braziliaanse president Bolsonaro. Een belangrijke speler, omdat Brazilië 60 procent van het grootste tropische regenwoud op aarde huisvest. Bescherming van de Amazone is cruciaal om wereldwijde klimaatverandering binnen de perken te houden.

Het is nog maar de vraag of de nodige belangrijke beslissingen gemaakt kunnen worden zonder hun aanwezigheid. Ook is het nog maar de vraag of de gemaakte beslissingen de doorbraak zullen opleveren die nodig is om het Parijs-akkoord te vervullen. Bovendien wegen de uiteindelijke daden zwaarder dan de beloftes.

Zijn er blinde vlekken?

Volgens de Rainforest Alliance hebben we een krachtig middel binnen handbereik om de wereldwijde emissies terug te dringen: de natuur. Daaraan verbonden oplossingen moeten tijdens de COP26 niet over het hoofd worden gezien.

Neem bijvoorbeeld regeneratieve landbouw, dat de bodem verbetert, biodiversiteit verrijkt en volop CO2 kan opslaan. Conventionele landbouw daarentegen, is een grote boosdoener. Het zorgt voor 24 procent van de broeikasgasuitstoot door mensen en voor 70 procent van de tropische ontbossing.

Klimaatverandering ingewikkeld om uit te leggen? Deze video van Greta Thurnerg helpt erbij

Of gemeenschapsbosbouw, een ander aandachtspunt. Bossen kunnen een kosteneffectieve ‘technologie’ bieden voor het afvangen van CO2, maar toch denderen ontbossing en de aantasting van bossen in een ijzingwekkend tempo door. Als lokale en inheemse gemeenschappen landrechten (terug)krijgen en in staat worden gesteld op duurzame wijze een inkomen uit het bos te kunnen halen, zijn ze volgens diverse onderzoeken de beste bosbeschermers die er bestaan.

Welke beloftes zijn er tot nu toe gemaakt?

Meer dan 100 landen, waaronder Nederland, hebben beloofd om voor 2030 een einde te maken aan ontbossing. Dat ging gepaard met het toezeggen van investeringen van omgerekend zo’n 19 miljard dollar (omgerekend zo’n 16.5 miljard euro).

Voor wie dit bekend in de oren klinkt; wereldleiders beloofden dit al eerder, maar Global Forest Watch bracht recent naar buiten dat landen sinds 2010 slechts 0,5 tot 5 procent van de bijna 500 miljard dollar per jaar, die toen nodig werd geacht om bossen te behouden, beheren en herstellen, geïnvesteerd hebben.

8 simpele manieren om (meer) plasticvrij te leven

Critici, waaronder de Rainforest Alliance, hebben er dan ook een hard hoofd in dat met dit nieuwe plan ontbossing helemaal gestopt kan worden  en denken dat er meer geld, bindende regelgeving en handhaving nodig is.

Wat nu?

Hebben we straks te maken met een klimaatdoorbraak of de zoveelste loze belofte? De uitvoering van de gemaakte plannen en de investeringen op lange termijn zullen het ons laten zien.

Terwijl we afwachten hoe de COP26 verder verloopt, kan ook jij het klimaat een handje helpen. Voor nuttige tips van Bedrock, kijk je hier!

Must listen: Een serieus én hoopvol gesprek over klimaatverandering met Jelmer Mommers in Bedrock Talks