Maaike Kooijman Welzijn 3 aug 2020, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Hoe we allemaal meedoen aan bodyshaming (en daar zelf het slachtoffer van worden)

Een tijd geleden verscheen er een stuk op de site van de hand van de hoofdredacteur van Manners, of in dit geval: ‘gewoon’ een man. En als man vroeg hij zich af: waarom zijn vrouwen zo onzeker over hun lichaam? Op Facebook kwamen er veel reacties op het stuk en ook ik kreeg de neiging om erop te reageren.

Want hoewel ik weet dat hij het goed bedoelt, heeft de retorische vraag in zijn stuk – ‘Dit kan toch niet louter het resultaat zijn van bodyshaming of maatschappelijke druk?’ – wél een antwoord nodig. En dat antwoord zal jullie vast niet verbazen: jawel. Dat is wél het resultaat van bodyshaming en maatschappelijke druk.

Bodyshaming

Want waar zou het anders door komen? Een soort vrouwelijk hormoon dat ons onzekerder maakt? Een gen dat ervoor zorgt dat we er plezier in hebben om ‘half-tanktop-half-bikini-zwemshirtjes met een identiteitscrisis’ te dragen, om constant het idee te hebben dat we maar eens moeten gaan lijnen, om ons altijd en overal bewust te zijn van ons lichaam?

Zou een interessante doorbraak in de wetenschap zijn, maar nee, voor zover we weten hebben vrouwen van nature niet meer aanleg voor onzekerheid.

Het probleem is dat vrouwen in onze maatschappij nogal altijd worden beoordeeld op hoe mooi of lief ze zijn (en niet stoer of sterk, zoals mannen). En dat stopt niet bij alleen lichaamsvorm.

We scheren ook onze benen omdat dat van ons verwacht wordt, en er zijn zelfs vrouwen die niet zonder make-up de deur uit durven.

Ook lezen: Stappenplan: zo leer je je lichaam te accepteren zoals het is

‘Het ziet er niet uit’

Toevallig was ook ik deze week op het strand – en met mij vele anderen. Wat moet je anders als het 25 graden is in oktober? En ik kan niet anders dan de constateringen uit het stuk bevestigen: veel mannen droegen een zwembroek, hun vrouwen waren meestal volledig gekleed. Behalve een aantal.

Toen we zaten te lunchen, zat er een vrouw naast ons die hetzelfde deed. Ze had een heel doorsnee figuur, zeker niet dun maar ook niet ‘buitengewoon’ dik (en zelfs als dat wel zo zou zijn geweest, was dat alsnog alleen haar zaak). Ik denk dat ze ongeveer hetzelfde lichaam had als ik. En ze droeg een bikini – iets wat ik al jaren niet heb gedaan.

‘Het ziet er niet uit, in die bikini’, merkte iemand in mijn gezelschap op. Ik weet dat mensen in mijn directe omgeving niet expres bodyshamen, althans, dat ze niet denken aan de gevolgen ervan. Maar ze doen het wel. En dat is eigenlijk precies een afspiegeling van de rest van de maatschappij.

Lichamen in de media

Als het gaat om ‘het schoonheidsideaal in beeld’, gaat het altijd over modellen en de mediawereld. En natuurlijk hebben die een grote invloed. Het is helemaal waar dat mensen in reclames niet de gemiddelde vrouw representeren.

Sterker nog, als er wél iemand in de media voorkomt die niet maat 36 of minder heeft, heeft dat meestal een reden. Óf het bericht gaat specifiek over mensen die niet superslank zijn, óf er is actief gedacht aan de representatie van alle lichaamsfiguren.

Want zoals Bregje Hofstede van De Correspondent al schreef: we zien dikke mensen niet als mensen, maar als BMI. Oftewel: onbewust zullen we altijd afbeeldingen kiezen van mensen die aan het schoonheidsfiguur voldoen. En ja, ook Bedrock is daar schuldig aan, als je kijkt naar de stockfoto’s die we gebruiken.

Niet zo mooi

Problematisch? Zeker. Maar het grootste probleem – in mijn ogen – zijn niet de media, het grootste probleem zijn de meningen die je hoort in het dagelijks leven. Van mannen, maar zéker ook van vrouwen onder elkaar.

Want dat schoonheidsideaal is zo ingeburgerd dat we automatisch meteen oordelen als iemand er niet aan voldoet. Dat begint al als we dertien zijn en jongens op het schoolplein vinden dat ze het recht hebben om wildvreemde meisjes als ‘lelijk’ te bestempelen. (Ja, ik was één van die meisjes.)

In de studentencultuur waar ik me met één been in bevind, hoor ik ook regelmatig de woorden ‘mooi’ en ‘niet zo mooi’ vallen. Die slaan niet op schilderijen of teksten, maar op mensen.

Om maar even een voorbeeldcitaat te geven: ‘Die meisjes waren niet zo mooi, maar hij praatte toch met ze om hen ook een leuke avond te bezorgen.’ Hoe progressief mensen in mijn omgeving ook zijn, lichaamsvorm blijft blijkbaar een factor waarop beoordeeld kan worden of iemand, bijvoorbeeld, relatiemateriaal is.

Ook interessant: Deze 5 inspiratiebronnen helpen om van je lichaam te gaan houden

Bijdragen aan bodyshaming

De meeste ‘body shamende’ opmerkingen worden weliswaar niet direct tegen iemand uitgesproken, maar het ze maken wel dat we denken: ‘Maar als mensen haar al dik vinden, wat vinden ze dan wel niet van míj?’ En angst voor zulke oordelen is exact waarom veel vrouwen zich heel bewust zijn van hun lichaam.

Natuurlijk, er zijn vrouwen die er minder door beïnvloed worden, simpelweg omdat ze minder geven om wat mensen van hen denken. Er zijn ook vrouwen die zichzelf aangeleerd hebben om er minder op te letten, om van zichzelf te houden. En er zijn ook vrouwen die er juist extra gevoelig voor zijn, bijvoorbeeld door aanraking met een eetprobleem.

Maar laten we ons er in ieder geval bewust van zijn dat vrouwelijke (en in mindere mate trouwens óók mannelijke) onzekerheden voor het grootste deel komen door bodyshaming en het schoonheidsideaal. En ja, daar dragen we allemaal aan bij, ondanks dat we tegelijkertijd het slachtoffer zijn.

We dragen eraan bij als we roddelen over mensen die niet ‘de goede outfit’ dragen, we dragen eraan bij als we onbewust meer toe trekken naar mensen die slank zijn en we dragen er zelfs aan bij als we klagen over hoe ontevreden we over onszélf zijn.

Natuurlijk, we worden wel beïnvloed door de media, maar dat betekent niet dat we onze meningen niet ook zelf kunnen aanpassen. Dat moeten we alleen nog willen.

Meer lezen over bodyshaming?

• Dit is de makkelijkse tip voor meer body positivity (+ 5 Instagram-accounts die je moet volgen)
• Megan Jayne Crabbe over body positivity: “Jij hebt de wereld meer te bieden dan een platte buik”
• Confessions of a Skinny bitch (waarom thin-shaming ook niet oké is)