Ernst-Jan Pfauth Psyche 15 sep 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Dit kan dankbaarheid je allemaal brengen

In de prestatiemaatschappij draait het om wat er beter aan ons kan. Daarmee vertellen we onszelf eigenlijk de hele tijd dat we nog niet goed genoeg zijn. We zijn dan de hele tijd met wat er morgen beter kan, maar vergeten een leven lang van vandaag te genieten. Die ontevreden houding staat lijnrecht tegenover wat goed is voor ons geluksgevoel: dankbaar zijn. Dankbaarheid is erkennen dat de goede dingen in het leven geschenken zijn. Uit talloze onderzoeken blijkt dat er een duidelijk verband bestaat tussen dankbaarheid en welzijn.

Dit doet dankbaarheid met ons:

• We worden er tevredener en optimistischer van;
• Doordat we ons realiseren hoeveel we te danken hebben aan anderen, worden we ook vriendelijker en empathischer;
• Verder zijn dankbare mensen minder agressief: uit verschillende experimenten blijkt dat dankbare mensen minder geneigd zijn tot vergelding. Bijvoorbeeld wanneer een deelnemer aan een experiment iets onaardigs tegen ze heeft gezegd.

Goed nieuws, dankbaarheid kun je oefenen!

Bovenstaande effecten waren zowel zichtbaar bij mensen die uit zichzelf dankbaarder zijn als bij mensen die vlak voor het experiment een dankbaarheidsoefening moesten doen. Dat betekent dat als je minder dankbaar van jezelf bent, je wél kunt oefenen in dankbaarder worden.

Die conclusie trekt Brené Brown ook. Zij is een Amerikaanse onderzoeker die haar bevindingen op een toegankelijke manier presenteert in bijvoorbeeld TED Talks en boeken als De moed van imperfectie.

Lees ook: Wil je gelukkig en succesvol zijn? Wees dankbaar

Voor haar werk interviewde Brown duizenden mensen over empathie, onzekerheid en geluk. Daarover zei ze:

‘Alle mensen die ik interviewde en die hun leven of zichzelf gelukkig noemden, gaven – zonder uitzondering – aan dat ze actief dankbaarheid beoefenden, en schreven het daaraan toe dat ze zo gelukkig waren.’

Helaas beseffen we vaak te laat waar we dankbaar voor kunnen zijn.

Brown vertelt over de interviews met mensen die iets verschrikkelijks hadden meegemaakt, zoals het verlies van een kind. Allemaal realiseerden ze zich dat de heel alledaagse momenten vóór de traumatische gebeurtenis de mooiste momenten in hun leven waren. Samen de hond uitlaten, het avondeten, dat soort dingen.

Daarom heeft Brown het ook over ‘dankbaarheid beoefenen’. Als we niet bewust dankbaar zijn, vergeten we het, omdat we wennen aan wat we al hebben.

Hoe beoefen je dankbaarheid?

Door het uit te spreken. Het uiten van je dankbaarheid geeft je meer vertrouwen in je vriendschappen. In een experiment kregen deelnemers verschillende opdrachten. Eén groep moest bedenken waarom ze een bepaalde vriend dankbaar was, een andere groep moest dat ook daadwerkelijk aan die vriend vertellen.

Dit vind je vast ook interessant: Dankbaarheid als sleutel tot geluk: waarom het ons gezonder, gelukkiger én socialer maakt

Bij de groep die haar dankbaarheid moest betuigen, veranderde de kijk op hun vriendschappen. Na het experiment waren ze er meer van overtuigd dat de vriend hen zou steunen en helpen, zonder daar iets voor terug te verwachten. Bij de groep die de dankbaarheid niet hoefde uit te spreken, was dit effect niet zichtbaar.

Dus vertel het vooral als een vriend, geliefde of familielid iets aardigs voor je doet. Hiermee bevestig je wat jullie voor elkaar betekenen en daarmee versterk je jullie relatie.

Een methode van twee millennia oud

Sta stil bij wat je al hebt. Deze manier om dankbaarheid te beoefenen komt van de stoïcijnse filosofen uit de Griekse en Romeinse tijd. Hun filosofie draait om het loslaten van verlangen en daardoor gelukkig te zijn.

Volgens de stoïcijnen is het verstandig om af en toe te denken aan onze sterfelijkheid en die van onze dierbaren. Door je voor te stellen dat jij of je dierbaren er niet meer zijn, realiseer je je hoe dankbaar je eigenlijk bent dat jullie leven.

Neem de volgende situatie: je hebt net een kind gekregen en bent verbaasd over hoe vaak je baby huilt. Sterker nog, je wordt er gek van. De stoïcijnen wisten hier wel een remedie tegen. Stel je gewoon even voor dat het kind op je arm niet meer leeft. Juist, nu kun je er weer tegenaan, want je bent heel dankbaar dat het nog leeft.

Wellicht vind je deze methode van ‘negatieve visualisatie’ een tikje te morbide, haha.

Een iets minder morbide methode

Gelukkig is er een positiever ritueel dat je kunt uitvoeren: opschrijven waar je dankbaar voor bent. Uit de studies die naar dit ritueel gedaan zijn, blijkt dat vrijwel iedereen er baat bij heeft.

Meer lezen over dankbaarheid?

• Dankbaarheid als sleutel tot geluk
• Hoe het uitspreken van dankbaarheid relaties kan veranderen
• Dankbaarheid als sleutel tot geluk: waarom het ons gezonder, gelukkiger én socialer maakt