Waarom je beter niet te vaak naar je favoriete muziek kan luisteren
Je herkent het misschien wel: een nieuw, catchy plaatje klinkt door je radiospeakers en verdwijnt vervolgens niet meer uit je hoofd. Óf je komt die ene klassieker tegen van jaren geleden, die je vervolgens helemaal grijs draait. Hoeveel je misschien in het begin van deze muzikale hoogstandjes kan genieten, begint het na de zoveelste keer meeblèren hier en daar misschien toch een beetje te vervelen. En dan kun je het liedje niet meer aanhoren. Hoe kan dat nou?
Het is heel simpel: je brein raakt op een punt verveeld door herhaling. Milou Odekerken is neuropsycholoog en legt uit hoe het zit.
Ons brein als filter
Met onze ogen, oren en neus worden we continu blootgesteld aan een enorme hoeveelheid prikkels uit de omgeving. Deze prikkels kunnen variëren in hoe belangrijk of interessant ze zijn: van een langs racende ambulance zitten we meestal op het puntje van onze stoel, terwijl een fluitend vogeltje niet of nauwelijks wordt opgemerkt. De verantwoordelijke? Je brein, die dient als een enorme filter en alle prikkels beoordeelt op hoe bewust je ze waarneemt.
Lees ook: Muziek luisteren is goed voor je gezondheid: maar waarom?
Gelukkig ook maar. Want stel je eens voor dat je alle gesprekken in een overvol café bewust zou volgen. Of tijdens het lezen van de krant elke seconde hoort wegtikken op de klok. Je brein is zo ontworpen dat je alleen dát bewust waarneemt, wat belangrijk of interessant is. Overige prikkels zoals geroezemoes, gefluit of getik (en gezeur) verdwijnt op de achtergrond. Je brein raakt eraan gewend en richt er niet compleet zijn aandacht op.
Hoe werkt gewenning dan?
Als wij aan iets gewend raken, betekent dit dat onze hersenen minder hevig reageren op een bepaalde prikkel. Wat er dan precies gebeurt, is het volgende: de signalen die onze hersencellen naar elkaar doorgeven worden minder. Ze communiceren dus minder met elkaar, waardoor het brein (en jij dus) in zijn geheel minder enthousiast wordt. Omgekeerd gaat deze vlag ook op: als onze zintuigen een langs racende ambulance oppikken, communiceren onze hersencellen heviger door sterkere signalen door te geven. Je brein is op dit moment alert en draait op volle toeren.
Geurtjes en koffiebonen
Heb je je ooit afgevraagd waarom er koffieboontjes liggen in de parfumerie? Na zo’n drie geurtjes merk je misschien dat het lastiger wordt onderscheid te ruiken. Je brein is op dat moment gewend geraakt aan vloeibare Chanel of Dior en even toe aan iets anders. Koffieboontjes neutraliseren de parfum en alcohol, zodat jij daarna weer verder kan met het uitzoeken van een nieuw geurtje voor je schoonmoeder.
Ook interessant: Prikkel je brein met neuroplasticiteit (+ 4 tips om je brein gezond te houden)
Eigenlijk komt deze gewenning bij veel dingen vroeg of laat om de hoek kijken. Denk hierbij aan je relatie na de wittebroodsweken, of elke dag beginnen met dezelfde bak havermout. Hoewel iedereen op een bepaald punt verveeld raakt, hangt de mate hiervan af van dingen zoals je persoonlijkheid of interesses. Misschien vind je het heerlijk routine te hebben in je leven en krijg je kippenvel bij de gedachte hier vanaf te wijken. Of ben je juist het type dat het onbekende met open armen ontvangt? Gewenning en verveling komen in verschillende soorten en maten.
Plaatje op repeat? Beter niet!
Naast parfum, je lover of voedsel kan je brein ook gewend raken aan – tromgeroffel – muziek. Het begint altijd onschuldig, je hoort een plaatje dat iets losmaakt of gewoon chill klinkt. Het is nieuw, onverwacht en prikkelt dus volop. Na wat herhaling herken je bepaalde stukken tekst of instrumenten, iets wat je brein extra leuk vindt. Dit gaat tot een bepaalde hoogte goed, totdat overexposure gaat zorgen voor verveling.
Je brein raakt gewend aan het nummer en wordt minder geprikkeld. Dit zorgt ervoor dat jij minder enthousiast raakt en toe bent aan iets nieuws. Dit hoeft niet per definitie slecht te zijn, maar is wel een verklaring waarom je je radio medio eind augustus het liefst uit het raam gooit als die ene zomerhit weer door de speakers knalt.
Wil je dus blijven genieten van muziek, blijf je brein dan prikkelen en luister niet continu hetzelfde nummer. Zorg voor afwisseling, struin YouTube af naar onbekende plaatjes of zet de radio eens aan. En als die ene klassieker dan weer opduikt kun je weer met volle borst meeblèren.