Margje Hoogland Psyche 15 mei 2022, 06:00

Leestijd: 8 minuten

Hoe ben jij gehecht? De gids met álles wat je wilt weten over hechtingsstijlen

De band die je vroeger met je ouders had, is van grote invloed op je verdere leven. Die band heeft namelijk veel invloed op je hechtingsstijl: de manier waarop je je aan anderen hecht. Als je een veilige jeugd had en veilig bent gehecht, dan ben je zelfverzekerd en kun je goed een band opbouwen met anderen. Ben je onveilig gehecht, dan is dat een stuk lastiger. Alles dat je daarover moet weten, hebben we voor je op een rijtje gezet.

Want een onveilige hechting, wat is dat precies? En op welke manier kun je merken dat je onveilig bent gehecht? BEDROCK zocht het allemaal voor je uit.

Hechtingsstijlen, wat zijn dat eigenlijk?

De Engelse psycholoog John Bowlby was de eerste die in de jaren veertig over hechtingsstijlen sprak. Zijn theorie stelt dat wetenschappers door het gedrag van de moeder te observeren al voor de geboorte voor 75 procent kunnen voorspellen welke hechtingsstijl een kind zal ontwikkelen.

Dat komt omdat je hechtingsstijl ontstaat door de manier waarop je aan je ouders – of verzorgers – bent gehecht. En het gedrag van ouders – met name de moeder – speelt daarin een grote rol.

Opgevoed door één ouder? Welke invloed dat kan hebben op je hechtingsstijl

Bowlby heeft 4 verschillende hechtingsstijlen ontdekt:

Veilige hechting: wanneer je een veilige jeugd hebt gehad, en veel liefde van je ouders hebt gekregen, heb je een goede basis om op jezelf en anderen te vertrouwen.

• Angstig-obsessieve hechting: een hechtingsstijl die komt door onvoorspelbare ouders die jou vaak aan je lot overlieten. Mensen met deze stijl klampen zich vaak vast aan hun partner, hebben angst verlaten te worden en zijn snel jaloers. Vaak hebben ze moeite om er voor hun partner te zijn, omdat ze zelf veel bevestiging nodig hebben.
• Vermijdende hechting: een hechtingsstijl waarbij je door afstandelijke ouders nooit hebt geleerd je gevoelens te uiten. Daar werd afwijzend op gereageerd. Mensen met deze stijl verwachten weinig van de liefde, zijn erg onafhankelijk en denken dat ze helemaal geen liefde nodig hebt.
• Angstig-vermijdende hechting: een hechtingsstijl waarbij je door afstandelijke ouders niet alleen je vertrouwen in anderen kwijt bent geraakt, maar ook het vertrouwen in jezelf. Mensen met deze stijl verlangen intens naar liefde, maar geloven niet dat ze dat waard zijn.

Hechtingsstoornissen

Als je echt een heftige jeugd hebt gehad, dan spreken we van een hechtingsstoornis, ook wel reactieve hechtingsstoornis. Dit is een psychische stoornis die alleen voorkomt bij extreme verwaarlozing, mishandeling of wanneer een kind vaak wisselde van verzorgers – bijvoorbeeld als het vaak van pleeggezin wisselde.

Zo’n stoornis is vaak te herkennen aan problemen met sociale interactie. Bij kinderen kun je het ook herkennen aan geremd gedrag of gedrag waarbij ze zich erg terugtrekken. Ze zoeken bijna nooit troost bij iemand en zullen ook niet snel reageren als hun troost wordt geboden.

7 signalen dat je het moeilijk vindt om je grenzen aan te geven (en hoe je dat doet)

Op latere leeftijd kun je het herkennen aan dat iemand zich snel aan anderen hecht. Het lukt niet zo goed om onderscheid te maken in bekende en onbekende personen. Daardoor kunnen mensen met hechtingsstoornissen zich al snel aan iemand binden aan of het hart luchten bij mensen die ze amper kennen.

Hoe kun je op latere leeftijd merken dat je onveilig gehecht bent?

Waarschijnlijk kun je vanuit de beschrijving al opmaken welke hechtingsstijl je hebt, mocht je het niet helemaal zeker weten, dan kun je op deze manieren merken dat je onveilig bent gehecht.

1. Weinig zelfvertrouwen

Als je onveilig gehecht bent, mis je vaak een soort basisvertrouwen. Je hebt nooit geleerd dat je iemand bent die liefde en aandacht verdient. Daardoor ontstaat veel onzekerheid op verschillende vlakken. Denk bijvoorbeeld binnen relaties, in je werk of binnen vriendschappen.

2. Faalangst

Het weinige zelfvertrouwen kan ook omslaan in faalangst. Je bent zo onzeker dat je bang bent om dingen fout te doen. Als je er heel veel last van hebt, kun je zelfs last krijgen van het imposter syndrome.

Faalangst kan ook voortkomen uit hoe je ouders omgingen met je prestaties. Als ze je alleen zagen staan als je iets heel knaps gepresteerd had, dan kun je op latere leeftijd nog vaak in dit patroon vervallen.

3. Gevoelig voor stress

Als je alles altijd perfect wil doen en bang bent om te falen, zorgt dat voor ontzettend veel stress. Je neemt veel te veel hooi op je vork, maar dealt ondertussen ook de hele tijd met dat stemmetje in je hoofd dat zegt dat je niet goed genoeg bent.

Hoe je stress kunt omzetten in jouw voordeel

4. Verlatingsangst en bindingsangst

Een onveilige hechting heeft ook ontzettend veel invloed op relaties. Je hebt nooit geleerd hoe het hoort en nooit de liefde gevoeld die je nodig had. Je ziet het vaak terug in een vorm van verlatingsangst of bindingsangst.

5. Andere problematiek

Als je echt een traumatische jeugd hebt gehad, kan het ook omslaan in heftige problemen. Denk bijvoorbeeld aan een verslaving of psychische problemen.

De invloed van je onveilige hechtingsstijl op relaties en seks

Een van de dingen die je aan een onveilige hechtingsstijl kunt merken, is dus hoe je omgaat met relaties. Daarnaast heeft je hechtingsstijl ook invloed op hoe je seks ervaart.

Angstig-obsessief

Mensen die angstig-obsessief gehecht zijn, zijn bang verlaten te worden en snel jaloers. Ook hebben mensen met deze stijl soms zoveel steun en bevestiging nodig dat ze er niet voor hun partner zijn wanneer deze persoon het nodig heeft. Dat maakt de relatie vaak eenzijdig.

Mensen die angstigs-obsessief gehecht zijn, zien seks als een manier van goedkeuring en bevestiging. Ze zijn zo veel bezig met hoe anderen hun zien en passen zich aan aan anderen om niet afgewezen te worden. Ze zullen daarom sneller dingen in de slaapkamer doen die ze zelf liever niet willen, maar die hun partner wel tevreden stellen.

Vermijdend

Mensen met deze stijl kunnen weinig verwachtingen hebben van de liefde, heel onafhankelijk zijn en zichzelf hebben wijsgemaakt dat ze helemaal geen liefde nodig hebben. Meestal zijn ze moeilijk te bereiken in de liefde omdat ze een muurtje om zich heen hebben gebouwd.

The Sex Issue: 4 wetenschappelijke manieren hoe seks je dichtbij je partner brengt

Ook zijn ze niet heel erg op zoek naar seks. Ze zullen hun behoefte bijvoorbeeld eerder zoeken in het kijken van porno. Als ze wel seks hebben met een ander genieten ze er niet echt van en een gepassioneerd voorspel is al helemaal niet aan hen besteed.

Angstig-vermijdend

Angstig-vermijdende mensen kunnen intens verlangen en zoeken naar liefde, maar geloven niet dat ze het waard zijn. Deze mensen raken snel verzeild in een relatiepatroon van aantrekken en afstoten, ook wel bekend als knipperlichtrelaties.

Net als de angstige gehechte mensen, zien angstig-vermijdende mensen zichzelf in een negatief daglicht. Ze hebben een laag zelfbeeld en geloven niet dat ze liefde waard zijn. Ze hebben moeite om hun minnaars te vertrouwen, daarom streven ze vaak naar emotieloze seks.

Hoe zit het met vriendschappen?

Vriendschappen zijn net zo goed een relatie. Daarop heeft je hechtingsstijl dus ook invloed.

Veilige hechting

Mensen een veilige hechtingsstijl, hebben een goed gevoel van zekerheid over zichzelf, waardoor ze een vertrouwde en duurzame relatie met iedereen kunnen opbouwen. Vriendschappen zijn gezond en ze hebben geen last van wrok of onderdrukte gevoelens, omdat ze sociale steun zoeken en hun gevoelens met vrienden delen.

Angstig-obsessief

Angstige-obsessieve mensen worstelen met gevoelens van angst voor het verliezen van vriendschappen. Ze zijn daarom geneigd om hun plannen af te stemmen op de behoeften van hun vrienden en houden zelden rekening met die van zichzelf. Dat betekent niet per se dat ze een laag zelfbeeld hebben, maar de waardering van vrienden is belangrijk voor ze.

Vermijdend

Mensen met deze hechtingsstijl zijn eigenlijk heel sociaal, gemakkelijk in de omgang en over het algemeen leuk om mee om te gaan. Maar ze zijn ook heel onafhankelijk en zelfredzaam.

Een ode aan vriendschap (en waarom vriendschappen zó belangrijk zijn)

Als er één ding is dat hun typeert, is dat ze zich ongemakkelijk voelen als iemand te dichtbij komt. Zodra dat gebeurt, nemen ze emotioneel afstand van iemand. Ze blijven dus het liefst oppervlakkig met hun vrienden. Ook vragen ze geen hulp aan anderen, zelfs al hebben ze teveel hooi op hun vork genomen.

Angst-vermijdend

Angstig-vermijdende mensen schommelen constant tussen dicht bij vrienden willen zijn en bang zijn voor afwijzing. Ze zijn vaak in conflict met mensen in hun omgeving, zelfs als ze dat niet willen. Ze missen bijvoorbeeld het uitgaan met vrienden, maar als ze ze zien, krijgen ze vaak ruzie.

Door deze inconsistentie komen mensen met deze stijl afstandelijk en wantrouwend over. Daardoor is het moeilijk echt goede vriendschappen op te bouwen. Of vriendschappen komen enorm onder druk te staan.

Welke stijl heb jij?

Met al deze voorbeelden over relaties, vriendschappen en andere gevolgen van een onveilige hechting, kun je jezelf vaak wel herken in één van deze stijlen – of misschien in een aantal verschillende. Mocht je wat meer inzicht willen in je hechtingsstijl en beter willen weten welke de overhand heeft, dan zijn er een aantal tests die je kunt doen.

Stel jezelf deze 10 vragen voor meer zelfinzicht (zo leer je jezelf pas écht kennen)

De inzichten uit een hechtingsstijlen test helpen je bewust worden van hoe je omgaat met relaties en hoe je die eventueel kunt verbeteren. Iedereen is het namelijk waard om liefde te ervaren want liefde is iets ontzettend moois.

Kun je veilig gehecht raken?

Komt uit de test dat je onveilig bent gehecht, dan kan dat even slikken zijn. Hoewel het ook inzichten kan geven in waarom je reageert zoals je soms reageert. Toch zou je waarschijnlijk het liefst veilig gehecht willen zijn. Mensen die dat zijn, zijn namelijk zelfverzekerd, hebben minder last van stress, weten hun grenzen aan te geven en vertrouwen anderen.

Gelukkig is dat voor iedereen mogelijk, want je kunt een onveilige hechting ook als volwassenen herstellen. Dat kan best lastig zijn, maar het is niet onmogelijk. Wel is het het beste om de hulp van een professional in te schakelen . Die gaat samen met jou aan de slag met de oorzaak van jouw problemen.

Met deze 5 tips van een psycholoog leer je pijnlijke gevoelens omhelzen

Er wordt gekeken naar wat je in je jeugd mee hebt gemaakt, en welke invloed dat nu op je heeft. Daarnaast focus je op het verbeteren van je zelfbeeld en het leren omgaan met je emoties. Door de vinger op de zere plek te leggen, kun je hiervan herstellen en weer vertrouwen vinden in het aangaan van relaties.