Tanja Terstappen Spiritualiteit 25 mei 2016, 06:00

Leestijd: 5 minuten

De 5 aandachtsoefeningen van zenmeester Thich Nhat Hanh

“Smile, breathe and go slowly.” Zo simpel kan mindfulness en meditatie zijn. Zenmeester en boeddhistische monnik Thich Nhat Hanh maakte mindfulness en het boeddhisme praktisch en toegankelijk voor de westerse wereld. En daar kunnen we nog steeds van leren. Al op zijn 16de trok Thich Nhat Hanh (1926) het klooster in en sindsdien is hij een populaire, vernieuwende leraar. Tijdens de oorlog in Vietnam organiseerde hij hulpacties voor de getroffen bevolking.

Mindfulness als bron van kracht

Het waren de principes van mindfulness die hen kracht gaven om met de ellende van de oorlog om te gaan. In de jaren ‘60 ging hij naar Amerika en Parijs om voor vredesbesprekingen te pleiten, maar dat werd hem door de Vietnamese regering niet in dank afgenomen.

Hij mocht het land niet meer in en vestigde zich als balling in Zuid-Frankrijk, waar hij nog steeds een gemeenschap leidt. Thich Nhat Hanh vertaalde de boeddhistische wijsheid naar praktische adviezen voor het dagelijks leven. Waar het op neerkomt? “Smile, breathe and go slowly.”

Mindfulness in het dagelijks leven

In de meer dan 100 boeken, kinderboeken en gedichten die hij schreef, laat hij zien dat mindfulness en meditatie makkelijk toepasbaar zijn in je dagelijkse bezigheden.

Tandenpoetsen boven de wasbak bijvoorbeeld, kun je mindful doen. Besef je dat het water vanaf een bergtop, via een beekje, naar een bron, via een leiding uit je kraan stroomt.

Ook de keuken is een fijne oefenruimte voor mindfulness, volgens de zenmeester. Probeer opmerkzaam te zijn als je snijdt, kookt of schoonmaakt.

Lees ook: Eindelijk: een mindfulness guide voor dummies

Je doet je taakjes op een ontspannen en rustige wijze, terwijl je je adem volgt en je aandacht richt op de dingen die gedaan moeten worden. En ook het eten zelf is een mooie meditatie-oefening.

De kunst is volledig aanwezig te zijn. Al bij het opscheppen besef je je wat allemaal heeft bijgedragen aan de maaltijd op je bord: de regen, de zon, de Aarde en de liefde van hard werken.

5 aandachtsoefeningen van Thich Nhat Hanh

Voor de ‘Orde van Interzijn’ gaf Thich Nhat Hanh 14 aandachtsoefeningen als praktische vertaling van zijn diepste inzichten, maar voor de iets minder geoefende volgers versimpelde hij deze tot 5.

1. Eerbied voor het leven

“Ontwikkel begrip van ‘interzijn’ en mededogen en bescherm het leven van mensen, dieren, planten en de Aarde. Heb het oprechte voornemen om niet te doden, niet toe te laten dat anderen doden en geen enkele daad van geweld, in de wereld, in je gedachten of in je manier van leven goed te praten.

Lees ook:

Weet dat verkeerd handelen voortkomt uit woede, angst, hebzucht en onverdraagzaamheid. Neem je voor open te zijn, niet te discrimineren en niet gehecht te zijn aan opvattingen. Zo kun je geweld, fanatisme en dogmatisch denken in jezelf en de wereld transformeren.”

2. Werkelijk geluk

“Probeer vrijgevig te zijn in denken, spreken en handelen. Heb het oprechte voornemen niet te stelen, je niets toe te eigenen wat een ander toebehoort en je tijd, energie en materiële middelen te delen met mensen die het nodig hebben.

Het geluk en het lijden van anderen verschilt niet van je eigen geluk en lijden. Werkelijk geluk is niet mogelijk zonder begrip en mededogen. Het najagen van roem, macht en zintuiglijk genot kan lijden en wanhoop veroorzaken.

Wees je er dus van bewust dat werkelijk gelukt afhangt van je geestelijke houding en niet van uiterlijke omstandigheden. Neem je voor op een juiste manier in je levensonderhoud te voorzien, zodat je kan helpen het lijden van anderen te verminderen.”

3. Ware liefde

“De vier elementen van werkelijke liefde zijn: liefdevolle vriendelijkheid, mededogen, vreugde en onvoorwaardelijke acceptatie. Lichaam en geest zijn één, dus probeer daarom zorgvuldig om te gaan met seksuele energie.

Beloof verantwoordelijkheidsgevoel te ontwikkelen en de veiligheid en integriteit te respecteren van individuen, paren, gezinnen en van de gemeenschap als geheel. Seksueel verlangen is niet hetzelfde als liefde.

Neem je oprecht voor geen seksuele relatie aan te gaan zonder dat er sprake is van werkelijke liefde en duurzame verbintenis. Doe er alles aan kinderen te beschermen tegen seksueel misbruik en probeer te voorkomen dat paren en gezinnen uiteenvallen door onverantwoord seksueel gedrag. Als je oefent in ware liefde zal je voortbestaan in de toekomst prachtig zijn.”

4. Liefdevol spreken en aandachtig luisteren

“Probeer liefdevol te spreken en met mededogen te luisteren om zo het lijden te verminderen en verzoening en vrede te brengen in jezelf en tussen mensen. Woorden kunnen geluk of leed veroorzaken. Spreek daarom de waarheid en kies woorden die bijdragen tot zelfvertrouwen, vreugde en hoop.

Probeer niets te zeggen uit woede, maar onderzoek die boosheid door middel van meditatie. Neem je voor geen geruchten te verspreiden en niets te zeggen dat verdeeldheid of onenigheid kan veroorzaken.

Oefen je vermogen tot begrip, liefde, vreugde en saamhorigheid en op die manier boosheid, geweld en angst, hoe diep het ook in je verborgen zit, langzaam te transformeren.”

5. Heling en voeding

“Zorg voor een goede geestelijke en lichamelijke gezondheid voor jezelf, je familie en de mensen om je heen. Wees zorgvuldig met wat je eet en drinkt en verder tot je neemt.

Heb het voornemen om niet te gokken, geen alcohol, drugs of andere schadelijke producten te gebruiken. Neem je voor steeds terug te keren naar het hier en nu, zodat je in contact komt me het helende en voedende dat er in en om je heen is.

Onderdruk gevoelens van eenzaamheid, angst of ander leed niet met overmatig consumeren. Neem alleen voedsel tot je dat je ook echt voedt, zowel in jezelf als het ‘collectieve lichaam’, namelijk de samenleving en de Aarde.”

Meer over bewustzijn?

• De podcast Praten Over Bewustzijn brengt filosofie met een knipoog
• Dit zijn de verschillende fases van het liefdesbewustzijn
• 6 manieren om bewuster in het hier en nu te leven