Sarawitia Franken Psychologie 12 apr 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

9 signalen dat je met een pathologische leugenaar te maken hebt

Het zijn van die horrorverhalen die je hoopt zelf nooit mee te hoeven maken. Bijvoorbeeld dat je er pas na jaren achter komt dat je partner zijn of haar hele leven bij elkaar gelogen heeft. Of een vriend die heel veel geld van je leent voor doeleinden die achteraf helemaal niet blijken te bestaan. Dit zijn geen leugentjes om bestwil meer, maar wordt chronisch liegen genoemd. Je hebt dan te maken met een pathologische leugenaar.

Er zijn een aantal kenmerken waaraan je een pathologische leugenaar kunt herkennen.

Twee vormen van pathologisch liegen

Iemand die pathologisch (ziekelijk) liegt, vertelt zoveel leugens dat het problematische gevolgen heeft voor de omgeving van de leugenaar. Narcismegids schrijft dat er twee vormen van pathologisch liegen zijn. Bij de eerste vorm gelooft de leugenaar ook echt in de leugens, terwijl bij de tweede vorm dit niet het geval is en de leugenaar heel goed weet waar ‘ie mee bezig is.

Mensen uit de eerste groep lijden aan bepaalde wanen en zijn hun grip op de realiteit dermate kwijt dat zij leugens en waarheid niet meer van elkaar kunnen onderscheiden. Daardoor zullen ook hun herinneringen uit leugens bestaan en wordt het ook steeds lastiger om deze leugens af te leren en terug naar de realiteit te keren.

Zo ga je om met dominante mensen in je leven

Daarnaast zijn er dus mensen die expres liegen en dit zelf ook weten. Zij doen dit om hiermee een voordeel te behalen, bijvoorbeeld het bemachtigen van een bepaalde baan. Ook kan dit liegen een gevoel van zelfvertrouwen geven, omdat mensen zichzelf groter en beter voordoen dan dat ze in werkelijkheid zijn. Pathologisch liegen kan daarom hand in hand gaan met narcisme.

9 kenmerken van een pathologische leugenaar

Het AD schrijft dat er geen nauwkeurige cijfers zijn over hoeveel pathologische leugenaars Nederland kent, omdat liegen veel verschillende gradaties kent. Ook is er weinig onderzoek naar gedaan, want het is nogal lastig vast te stellen of de onderzochte de vragen ook eerlijk beantwoordt.

Het is te hopen dat je nooit een pathologische leugenaar tegen het lijf loopt, maar wanneer dit wel het geval is wil je deze natuurlijk het liefst zo snel mogelijk ontmaskeren.

Volgens klinisch psycholoog Liana Georgoulis zijn dit de 9 kenmerken waaraan je een pathologische leugenaar kan herkennen:

1. Middelpunt

Pathologische leugenaars staan graag in het middelpunt van de belangstelling. Ze houden enorm van aandacht en zullen leugens steeds groter en gekker maken om zo deze aandacht op zichzelf gericht te houden.

2. Verhalen herhalen

Omdat pathologische leugenaars vaak betrapt worden op leugens, herhalen ze verhalen van anderen alsof dit hun zelf is overkomen. Zij doen dit om hun leugens zo geloofwaardig mogelijk te maken. Let dus op of de verhalen van deze persoon je wel héél bekend voorkomen.

3. Ontwijken van vragen

Vragen worden vaak op een ontwijkende manier beantwoord. Wat je hier in de gaten moet houden is of iemand je vraag ook écht beantwoordt. Pathologische leugenaars zijn vaak nogal manipulatief van aard en daarom een ster in vragen ontwijken, door over een ander (gevoelig) onderwerp te beginnen.

Gaslighting: zo herken je deze vorm van manipulatie

4. Agressieve reactie

Wanneer je pathologische leugenaars op een leugen betrapt, kunnen zij nogal agressief en defensief reageren. Het hele kaartenhuis dreigt immers in elkaar te storten. Hoe een persoon reageert als deze geconfronteerd wordt met een leugen kan dus veel betekenen.

View this post on Instagram

A post shared by Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

5. Andere psychische problemen

Pathologische leugenaars hebben vaak ook andere psychische problemen, zoals depressie, borderline, narcisme of een bipolaire stoornis.

6. Oogcontact

Ogen zijn de spiegels van de ziel. Mensen die pathologisch liegen hebben vaak de neiging om oogcontact te vermijden óf juist om overdreven veel oogcontact te maken. Pathologische leugenaars denken dan dat hoe meer oogcontact ze maken, hoe geloofwaardiger zij overkomen.

7. Geen berouw

Iemand die pathologisch liegt, doet dat meestal op een overdreven ontspannen manier. Hij of zij voelt namelijk vaak geen berouw tijdens het liegen. Let er dus op hoe iemand overkomt bij het vertellen van een leugen.

Spiritueel narcisme: wanneer je wel heel ver boven de rest uit zweeft

8. Andere verslavingen

Pathologische leugenaars zijn in bepaalde mate verslaafd aan liegen. Hierdoor komt het dat zij vaak ook andere verslavingen hebben, bijvoorbeeld een gok-, alcohol- of drugsverslaving.

9. Instabiele relaties

Mensen die pathologisch liegen hebben vaak een patroon van instabiele relaties met anderen. Deze lopen namelijk meestal stuk door alle leugens. Het kan dus geen kwaad om relatiegeschiedenis van deze persoon na te gaan en te analyseren of dit vooral kortstondige verhoudingen zijn.

Kies voor jezelf

GZ-psycholoog Ursula Hendriks vertelt dat als je vermoedt dat iemand een pathologische leugenaar is, het belangrijk is om je onderbuikgevoel altijd serieus te nemen. Check de feiten en neem contact op met de familie en vrienden van deze persoon om de verhalen te verifiëren. Blijkt je vermoeden te kloppen? Schakel dan zo snel mogelijk professionele hulp in.

Oudste, middelste of jongste? Dat kan je (liefdes)relaties op deze manieren beïnvloeden

Ook zegt Hendriks dat het in dit soort situaties van belang is om echt voor jezelf te kiezen. Als het om iemand gaat die dichtbij je staat, zoals een partner of familielid, kan het ontzettend lastig zijn om afstand te doen. Toch is het belangrijk om goed je grenzen te bewaren en bij jezelf na te gaan of je er gelukkig van wordt als je contact houdt met deze persoon.