Redactie Psyche 12 feb 2019, 06:00

Leestijd: 6 minuten

De kracht van angst: zo ga je om met angst

In tegenstelling tot wat we graag willen geloven is een leven zonder angst onmogelijk. En angst komt in vele vormen: veel mensen zien bijvoorbeeld enorm op tegen spreken in het openbaar, we kennen allemaal wel iemand die kampt met angst om zich te binden, of we zijn juist bang dat onze geliefde ons verlaat. Dan is er ook nog eens de angst om te falen, of de angst voor oorlog en terreuraanslagen. Maar, goed nieuws: angst hoeft niet per se iets negatiefs te zijn.

Angst kan namelijk ook een emotie zijn die in je voordeel kan werken en je buiten je comfortzone laat gaan. Angst kan er zelfs op den duur voor zorgen dat je zelfverzekerder wordt (en dus minder bang!). Klinkt dit makkelijker dan het lijkt? De Syrisch-Hongaarse Hesna Al Ghaoui schreef er een boek over: De kracht van angst. Deze journaliste werkte jarenlang in oorlogsgebieden en maakte grote conflicten van dichtbij mee. Maar toen Al Ghaoui moeder werd ging er voor haar een compleet nieuwe wereld open op het gebied van angst: ineens was zij niet alleen maar bezig met haar eigen veiligheid en angsten, maar óók met die van haar kinderen.

10 tips om angst in je voordeel te laten werken

Gefascineerd door haar eigen reactie op de (soms levensbedreigende) situaties waarin zij zich bevond deed zij jarenlang onderzoek naar angst. Wat gebeurt er in je lichaam als je angst voelt? En is het nuttig of vooral belemmerend? In het boek deelt zij haar eigen ervaringen met angst, gaat ze in gesprek met verschillende psychologen die zich hierin hebben gespecialiseerd en gewapend met deze informatie geeft zij 10 tips om angst in je voordeel te laten werken. Doe er je voordeel mee!

Bedenk wat het ergste is dat kan gebeuren

Als je angst voelt, stel je dan eens voor wat het ergste is dat kan gebeuren. Dit vereist enige oefening, omdat je gebruik maakt van visualisaties waarbij je je de hele situatie van tevoren inbeeldt. Als je een filmpje in je hoofd maakt over de mogelijke aflopen van een situatie waar je tegenop ziet en vervolgens nagaat welke afloop het waarschijnlijkst is, ontdek je meestal dat je eigenlijk geen reden hebt om bang te zijn.

Bekijk de situatie eens van een afstand

Probeer als je bang bent je angst eens van een afstand te bekijken, wat zorgt voor een realistischer perspectief. Op deze manier kan je ervoor zorgen dat je instinctieve gevoelens en reacties je de baas worden. Door bewust na te gaan op wat voor manieren de beangstigende situatie zich kan ontwikkelen, stimuleer je de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor logisch nadenken.

Angst de baas: stresscoach Ruth kwam zélf in een vicieuze cirkel van paniekaanvallen

Onthoud dat het altijd erger kan

Misschien niet de meest positieve tip, maar wel eentje die je angsten relativeert. Bedenk als je bang bent eens dat onaangename situaties bij het leven horen. Als je de beangstigende situatie op deze nuchtere manier bekijkt, kom je tot de conclusie dat, mocht je angst echt uitkomen, het altijd nog erger zou kunnen.

Ontleed je angst

Zet je angsten eens op papier en vraag je af wanneer ze opduiken: is dit in het verleden, in het heden of in de toekomst? Vaak ben je bang voor iets dat nog moet komen en zijn je angsten dus voor een groot deel gebaseerd op fantasie. Als je deze fantasie kunt identificeren, blijft er ‘gezonde’ angst over: angst voor concrete dreigingen en blijkt het vaak best mee te vallen.

Bedenk hoe groot de kans is dat je rampscenario uitkomt

Loop je angsten eens punt voor punt na en probeer feiten te vinden over hoe groot de kans nu echt is dat de rampscenario’s in je hoofd zullen uitkomen. Vaak zijn ze erg klein. Al Ghaoui merkt hierbij ook op dat een hoofd dat loopt te stressen over de toekomst juist sneller seintjes uit het heden mist, belangrijke seintjes die je op actuele risico’s wijzen en je helpen verstandig te handelen.

Zorg ervoor dat je op tijd door hebt dat je angst voelt

Of angst je de goede of de verkeerde kant op stuurt, hangt af van de vraag of we op tijd in de gaten hebben dat we bang zijn. Als we zelfbewust zijn en eerlijk tegen onszelf, zullen we steeds sneller merken dat we bang zijn – en vervolgens dus ook in staat zijn om te beslissen hoe we reageren. Of we willen handelen dankzij of ondanks de angst.

Vermijd je angst niet

Je kunt alleen de strijd aangaan met je angsten als je ze in het gezicht kijkt, als je de situatie waarvoor je bang bent nogmaals aangaat. Als je daarentegen de plaats of situatie van een traumatische gebeurtenis voortaan mijdt, ontzeg je jezelf de gelegenheid om die situatie ook eens op een andere manier mee te maken. Dan wordt het veel moeilijker om andere, misschien zelfs positieve gevoelens aan die plaats of situatie te koppelen, om de eerder doorgemaakte ellende te vervangen door nieuwe ervaringen.

Waarom angsten niet altijd te relativeren zijn (en hoe je er dan toch mee omgaat)

Maak onderscheid tussen  situaties waar je wel en geen invloed op hebt

Schrijf eens op op welke levensomstandigheden je invloed hebt, zoals de plek waar je woont, wat je leest, hoe je je gedraagt, wat voor werk je doet, wat voor reizen je maakt en wat voor vrienden je hebt. Maak dan ook eens een rijtje met omstandigheden waarover je je zorgen maakt, maar waar je geen invloed op hebt, zoals het weer, natuurrampen, oorlogen, terroristische aanslagen, wat andere mensen over je zeggen of wie het volgende EK wint. Guess what: je kunt alleen je emoties en je gedachten over het eerste rijtje veranderen. Op de rest heb je simpelweg geen (directe) invloed.

Vraag jezelf af: weet ik hier wel genoeg over?

Het heeft geen zin je druk te maken over dingen die helemaal niet bestaan. Vraag jezelf als je ergens bang voor bent dan ook af of je wel bang bent voor iets echts. Doe je research en ga na of je angst wel zo reëel is. Misschien zijn er wel feiten die je angst onterecht maken, en kun je die angst gewoon laten varen.

Stap eens buiten je comfortzone

Tot slot: kijk je angsten gewoon eens recht in de ogen door buiten je comfortzone te stappen. Je zult zien dat je angsten in de praktijk best mee lijken te vallen of zelfs nergens voor nodig waren. Het wordt zelfs nog mooier wanneer je aan de confrontatie een mooie herinnering overhoudt die je niet had gehad wanneer je die angst had laten regeren. En er is niets erger dan dingen missen, toch?

Leren omgaan met angsten?

• CBD olie als remedie tegen angsten en pijnen: wat is het nu eigenlijk en hoe werkt het?
• Tijd om niet meer bang te zijn: een simpele oefening om angsten te overwinnen
• Hoe seks kan zorgen voor minder stress en angsten (6 redenen om het meer te doen)