Marloes Graat Werk 5 sep 2022, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Heb jij ‘energy vampires’ op je werk? 5 tips om je grenzen aan te geven

Klagende collega’s heb je overal, maar wat als je vaste kantoormaatje zich ontpopt tot een energiezuigende, negative nancy die elke dag bij jou haar ei kwijt wilt? Van klagen over collega’s uit jullie team, haar date-problemen tot het gedoe dat ze heeft met de buren over haar voortuin. Met de volgende 5 tips leer je op empathische manier je grenzen aangeven op je werk en op te komen voor jezelf, zonder dat je je collega laat vallen.

Voel jij je vaak helemaal leeg gezogen qua energie aan het einde van je werkdag, terwijl je je werk nog steeds leuk vindt. Misschien heb je wel een energy vampire als collega.

Wat is een energy vampire?

Een energy vampire op je werk: popt er bij jou meteen een collega in je hoofd op, of denk je eh vampire wat? Geen zorgen, we leggen het je uit. Een energy vampire is een populair psychologische term voor iemand die energie krijgt van, en ondertussen jouw energie leegzuigt, het gesprek te domineren en veel behoefte heeft aan bevestiging en aandacht, aldus therapeut Daryl Appleton op SELF.

Haal je geen plezier meer uit je werk? Kom uit de bekende sleur met deze tips

Het gaat dus om de persoon op je werk die je regelmatig spreekt, maar vaak een negatieve stemming kan geven aan een gesprek, het werk of veel over zichzelf praat. Dit doen ze vaak niet opzettelijk, vaak hebben ze het ook niet eens door en zijn ze niet zo reflectief op zichzelf.

Toch kan het erg lastig te zijn om met een energy vampire dag in dag uit om te gaan op je werk. Grenzen leren stellen op je werk is een proces dat tijd en ervaring nodig heeft, maar deze tips kunnen je op weg helpen.

Hoe herken je er één?

“De meest makkelijke manier om een energy vampire te herkennen is als de gesprekken volledig over zichzelf gaan”, legt Appleton uit. Ook al zit je met een koptelefoon achter je bureau naar je scherm te sturen, het maakt hen niet uit en ze tikken je gewoon op je schouder om vervolgens volledig leeg te lopen over het gesprek dat ze net heeft gehad met jullie baas. Als jullie thuiswerken belt ze je bijna elke dag of weet ze je te vinden via e-mail, Slack of Teams chat.

Jezelf blijven ontwikkelen in je werk? Een persoonlijk ontwikkelingsplan is het antwoord (+ voorbeeld!)

Een andere manier om ze te herkennen is geen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gedrag. Appleton licht toe: ”Hun gesprekken zitten vaak vol met ‘Ik was te laat, maar onze baas reageert zoals gewoonlijk overdreven’ of Ík begrijp niet waarom mijn partner boos op me is – hij is gewoon te gevoelig’. Ze verzinnen snel excuses en geven niet hun eigen fouten toe.”

Als je denkt dat je er een in je omgeving hebt, let er dan eens op hoe je je voelt, nadat je met ze hebt gepraat. Voel je moe, prikkelbaar, gefrustreerd of emotioneel uitgeput voelt, is je vermoeden waarschijnlijk juist.

Tips om met energy vampires om te gaan

Oke, je hebt dus met een negative nancy te maken: hoe kun je hier het beste mee omgaan en je grenzen leren aangeven?

1. Ontloop deze persoon niet meteen

Er is een verschil tussen teleurgesteld zijn en je ei kwijt willen, omdat je geen promotie hebt gekregen en elke dag klagen en zeuren. Bestempel dus niet iedere collega die een keer negatief is als energy vampire, dat ben je zelf immers ook wel eens toch? Maar dat betekent niet dat je geen grenzen kunt stellen aan het steunen van een collega die in de put zit.

Je kunt dus best je tijd en aandacht geven als je collega even zijn of haar hart wilt luchten voor een paar minuten, maar zeg eerlijk dat je een deadline hebt en daar nu verder aan moet werken.

Als je op een vriendelijke manier aanbiedt om in de lunchpauze samen een rondje te lopen of na werk een drankje te doen en meer tijd hebt om te luisteren, ben je empathisch maar ook duidelijk in het aangeven van je grenzen.

2. Bevestig hun gevoelens en wijs ze daarna op hun eigen verantwoordelijk

Als je met een probleem zit, wil je dat de ander luistert, empathie toont en helpt met oplossingen bedenken. Bij een energy vampire werkt dit anders: zij klagen voornamelijk zonder zich te richten op een oplossing. Hier moet je dus iets doen, wat ze in eerste instantie niet verwachten: bevestig hun gevoelens en wijs ze daarna op hun eigen verantwoordelijkheid.

View this post on Instagram

A post shared by Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

Wat je bijvoorbeeld kan zeggen volgens Appleton: ‘Dat klinkt heel moeilijk. Heb je al nagedacht over wat je gaat doen?’ Of ‘Heb je er rechtstreeks met [naam desbetreffende collega] al aangesproken hierover?’ Of: heeft je manager hier een advies over?. Dit herinnert ze aan dat ze zelf in actie kunnen komen om hun situatie te verbeteren of hulp zoeken bij iemand op werk die impact kan maken, zoals een manager of HR-persoon.

3. Let op je eigen reactie en lichaamstaal

Wees je ook bewust van wat voor reacties jij afgeeft op de verhalen die de andere vertelt. Als je vol verbazing, aandachtig luistert zal je collega denken dat ze nog wel even door kan gaan. “Geef niet wat ze willen”, zegt therapeut Amber Samuels, “Ook alleen maar knikken of glimlachen kan opgevat worden als belangstelling”. Ook heel snel reageren op hun Slack berichten op alinea’s lange reacties terugsturen op WhatsApp, is niet het signaal wat je geven wilt.

Reageer in plaats daarvan eens een keer niet, geef geen reactie, nul, nada. Geef aan dat je hun probleem vervelend vindt voor ze, maar dat je nu moet richten op het project dat deze week af moet. Ook kun je met lichaamstaal duidelijk maken dat je op dit moment niet openstaat voor een gesprek. Draai je lichaam van hen weg en naar je computer toe. Kom je ze in de kantine of keuken toch? Houd je reacties kort en krachtig en blijf in beweging, zodra je stilstaat geef je aan dat tijd hebt om te luisteren en dat wil je niet.

4. Wees consistent met je grenzen aangeven

Wanneer je lichaamstaal en reactiestijl hebt aangepast zorg er dan ook voor dat je dit consequent volhoudt. Een andere manier om consistent grenzen te communiceren is altijd te zeggen hoeveel tijd je hebt. Als ze je op bellen zeg dan: ‘Ik heb 10 minuten, want ik heb zo een meeting.’ Of: ik heb een halfuur lunchpauze daarna heb ik een belafspraak.

Waarom het een goed idee is om vrienden te worden met je collega’s

“Wees niet bang om onaardig te worden gevonden door grenzen te stellen. Het stellen van grenzen is juist een manier om een relatie op te bouwen. Mensen voelen zich veilig als ze weten wat ze kunnen verwachten, licht Appleton toe.

5. Neem verantwoordelijkheid en zorg voor jezelf

Als laatste is het goed om te beseffen dat je zelf ook verantwoordelijkheid hebt in je interactie met de andere persoon. “Hoe minder beschikbaar je jezelf maakt, hoe kleinder de kans dat je energy vampire naar je toe zal trekken,” zegt Samuels.

Ook is het belangrijk te beseffen dat iedereen een energy vampire kan worden (ja, óok jij en ik). Reflecteer regelmatig op je eigen gedrag en zorg goed voor jezelf. Als je het moeilijk hebt op je werk, is het goed om dit met een collega met wie je een sterke band hebt te delen, maar ga niet elke pauze met een andere collega jouw frustraties over een misgelopen promotie bespreken.

Vergeet de mensen buiten je werk om niet

Als je merkt dat je werkprobleem je na een tijdje nog steeds dwars zit en je merkt dat je in het negatieve blijft hangen, praat er dan over met iemand buiten je werk. Zoals vrienden, je partner, familie of eventueel een coach of therapeut.

Die kunnen je helpen stress te verlichten en wat meer perspectief te geven of samen een oplossing te vinden, zoals verder kijken naar een nieuwe baan of een nieuw gesprek met je manager aanvragen.