Redactie Betere wereld 5 jun 2021, 06:00

Leestijd: 5 minuten

5 x favoriete etenswaren die worden bedreigd door klimaatverandering

Het is vandaag Wereldmilieudag, een dag in het leven geroepen door de Verenigde Naties in 1974 om ons bewustzijn over het milieu te vergroten. Van smeltende ijskappen op Antarctica tot hurricanes als Eta en Iota — de afgelopen decennia haalde de grimmige werkelijkheid van klimaatverandering gelukkig steeds vaker de headlines.

Toch voelt het fenomeen misschien als een ver-van-je-bed-show. In Nederland zijn we immers zo bevoorrecht dat we de directe gevolgen van klimaatverandering (nog) niet of amper hebben ervaren.

Etenswaren bedreigd door klimaatverandering

Maar wat als we je vertellen dat ons lievelingseten al wel de gevolgen van klimaatverandering ondervindt? Onder onvoorspelbare en extreme weersomstandigheden, wordt het verbouwen van bepaalde gewassen voor boeren overal ter wereld steeds moeilijker.

De impact van klimaatverandering op wijn (is er straks geen cabernet sauvignon meer?)

Sommige boeren geven het “boer-zijn” nu al op en wenden zich tot andere manieren om in hun levensonderhoud te voorzien. Dat zal waarschijnlijk blijven gebeuren totdat sommige etenswaren in mindere mate – of helemaal niet meer – beschikbaar zijn. Zet je schrap, want deze all-time favo’s staan waarschijnlijk als eerste op het spel:

Koffie

Stel je voor – een toekomst zonder koffie. Velen van ons kunnen niet eens een dag zonder een bakkie troost. Stijgende temperaturen in koffieteeltregio’s veroorzaken tal van problemen voor koffieboeren.

Met name in Latijns-Amerika hebben warmere omstandigheden ervoor gezorgd dat een verraderlijke schimmel, genaamd roya (bloedroest), zich als een lopend vuurtje verspreidt.

De epidemie is een ramp voor miljoenen mensen die voor hun inkomen van koffie afhankelijk zijn. Ook in Afrika verwoest klimaatverandering koffieplantages; daar wordt voorspeld dat het landoppervlak dat geschikt is voor het verbouwen van koffie met 65 tot 100 procent zal afnemen zolang de temperatuur blijft stijgen.

Chocola

Het eten van chocola is misschien niet essentieel voor onze gezondheid, maar elke chocoladeliefhebber zal je vertellen dat chocola wel essentieel is voor een geluksgevoel. Klimaatverandering, in combinatie met niet-duurzame landbouwpraktijken, hebben een crisis in de cacaoproductie veroorzaakt.

Is chocolade gezond? De positieve effecten van cacao op je lichaam

Een groot deel van de grond die ooit een overvloed aan cacao-oogsten in de hand werkte, is nu al totaal ongeschikt voor dit dierbare gewas. Langere droogseizoenen en minder regenval, net als als plagen en ziekten, hebben niet alleen de opbrengst maar ook de kwaliteit van de cacao-oogst verminderd.

Thee

Thee is wereldwijd de op één na meest geconsumeerde drank na water. Door de florerende wereldbevolking en de groeiende gezondsheids- en wellness-industrie wint deze geliefde drank alleen maar meer aan populariteit.

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

Thee als gewas is zéér gevoelig voor klimaatveranderingen. Thee kan alleen worden geproduceerd onder zeer specifieke “agro-ecologische” omstandigheden – een mooie manier om te zeggen dat het op maar heel weinig plekken kan worden verbouwd. Het is evident dat al die regio’s in de nabije toekomst te kampen krijgen met de ernstige gevolgen van het veranderende klimaat.

Bananen

Wist je dat bananen ’s werelds meest populaire fruit zijn? Volgens een rapport van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties zal het landoppervlak dat geschikt is voor bananenteelt in 2070 met 50 procent zijn toegenomen. Je zal vast denken: goed nieuws! Maar niets is minder waar.

Hoewel hogere temperaturen gunstig zijn voor de bananenplant, leiden ze ook tot ernstige waterschaarste. En de bananenplant is een dorstig type, sterk afhankelijk van water.

Waarom bananen en avocado’s zo goed voor je zijn

Hogere temperaturen vormen bovendien een bedreiging voor de gewassen die vaak naast bananen groeien, zoals koffie. Als koffie niet langer winstgevend is, is het aannemelijk dat boeren besluiten beide gewassen in de steek te laten.

Tot slot zorgen hogere temperaturen voor ongedierte en ziekten, zoals zwarte bladstrook, die in één klap hele bananenvelden kunnen vernietigen.

Avocados

Boordevol omega-3-vetzuren, lekker op toast en het belangrijkste ingrediënt van de grootste pleasure in het leven, guacamole – wie houdt er nou niet van avocado’s? De wereldwijde consumptie van avocado’s neemt toe, maar feit is dat deze “vruchtgroente” om te groeien precies het tegenovergestelde nodig heeft van wat klimaatverandering biedt; namelijk een niet te warme maar ook niet te koude temperatuur.

Avocado’s hebben een duister randje: maak kennis met de avocadomaffia

Avocadogewassen in Californië hebben al te lijden gehad onder hittegolven en droogte. Mexico, dat de VS voorziet van 80 procent van zijn avocado’s, voelt ook de gevolgen van extreme temperaturen.

Sommige Mexicaanse telers, die onder druk staan om aan de vraag naar avocado’s te voldoen, besluiten hun akkerland uit te breiden door middel van ontbossing. Dit leidt tot CO2-emmissies die klimaatverandering stimuleren – een vicieuze cirkel dus!

Wat kun je doen?

Als dit vooruitzicht van het verliezen van je favoriete etenswaren je ertoe aanzet het op zuipen te zetten, hebben we slecht nieuws: bier en wijn staan ook op de shortlist van voedingsmiddelen die door klimaatverandering worden bedreigd. In plaats van je verdriet wegdrinken, kun je de bescherming van bossen en ‘klimaatslimme landbouw’ steunen.

Klimaatslimme landbouw is een verzamelnaam voor een hele reeks technieken die de uitstoot van broeikasgassen verminderen en boeren beter wapenen tegen extremer weer. Daarbij kun je denken aan niet ploegen van grond voor betere bodemvruchtbaarheid. Of het planten van specifieke boomsoorten tussen de gewassen voor onder meer schaduw en biodiversiteit.

Wat betekent biodiversiteit eigenlijk en wat kun jij daaraan bijdragen?

Grotere soortenrijkdom zorgt voor minder ziekten en plagen, waardoor boeren niet naar giftige pesticiden of herbiciden hoeven te grijpen. Maar veel boeren kunnen al amper rondkomen van hun teelt. Zij hebben ondersteuning nodig om tot klimaat slimme landbouw over te gaan.

Kies voor producten met een keurmerk en raad je vrienden, familie en werkgever aan hetzelfde te doen. Neem het herkenbare groene kikkerlogo’tje van de Rainforest Alliance bijvoorbeeld: deze non-profit organisatie werkt in meer dan 70 landen (waaronder in Sri Lanka, zie deze prachtige video) samen met boeren, om ze te ondersteunen op weg naar duurzamere landbouwpraktijken en ze weerbaarder te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering.

Je uitspreken voor een ambitieus klimaatbeleid en kritische vragen stellen richting je favo (food) merken en de politiek helpt ook, net als bij recente overwinningen zoals de revolutionaire rechtzaak tegen Shell en het stoppen van plantaardige zuivelcensuur in de EU. Meer doen om je eigen climate footprint te verkleinen en de toekomst van onze favo foods veilig te stellen? Kijk dan hier!

Dit artikel werd geschreven door Pilar Pedrinelli van de Rainforest Alliance.