Tessa Ham Welzijn 31 aug 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Melatonine: is de natuurlijke slaappil ongevaarlijk of toch niet?

Voor een tientje koop je bij het Kruidvat extra sterke melatonine tabletten, ook wel ‘natuurlijke slaappillen’ genoemd. Als je het bij de drogist kan kopen, zal het wel ongevaarlijk zijn, denken veel mensen. Toch zijn artsen en wetenschappers het hier niet mee eens.

Bij onjuist gebruik kan melatonine juist averechts werken.

Slaapproblemen

Niets is frustrerender dan ‘s nachts uren naar het plafond staren. Ik weet dat, omdat I’ve been there. Tot een kennis me aanraadde om melatonine te kopen. En verrek, het werkte. Ein-de-lijk viel ik weer op een normaal tijdstip in slaap. Tot ik op een gegeven moment wéér slaapproblemen kreeg, en dan maar nog een pilletje innam.

Fast forward naar een paar jaar later en ik slik geen melatonine meer. Het was mijn vriend die me erop wees dat ik moest oppassen met dit natuurlijke ‘slaapmiddel’. Inmiddels weet ik dat melatonine niet het wondermiddel is dat ik dacht dat het was, en dat ik het bovendien verkeerd gebruikte.

Artsen en wetenschappers waarschuwen

Sinds de Europese voedselveiligdheidsorganisatie EFSA in 2011 besloot dat melatonine een ongevaarlijke stof is, wordt het bij de drogist verkocht. Al die jaren proberen artsen en wetenschappers duidelijk te maken dat melatonine niet als voedingssupplement verkocht moet worden, maar alleen op recept verkrijgbaar zou moeten zijn.

Lees ook: Wil je vanavond lekker slapen? 9 tips voor een goede nachtrust

Melatonine is namelijk een geneesmiddel. Daar hoort een juiste bijsluiter bij en deskundig advies van een arts, die bekend is met jouw situatie. Om te snappen waarom dit zo belangrijk is, is het fijn om te weten wat melatonine precies is en hoe het werkt.

Wat is melatonine en hoe werkt het?

Melatonine wordt ook wel de natuurlijke slaappil genoemd, omdat je hersenen zelf ook melatonine aanmaken. Deze stof wordt ‘s avonds geleidelijk aan steeds meer aangemaakt en geeft je lichaam een seintje dat het tijd is om onder de wol te duiken. Voor de één begint deze aanmaak om 19:00 uur, maar bij de ander pas om 21:00 uur.

De piek van melatonine komt ergens in de loop van de avond of nacht en neemt dan weer af. Dit riedeltje speelt zich de volgende dag weer precies hetzelfde af.

Eén van de problemen met melatonine is dat er op de bijsluiter niet de juiste manier van innemen staat. Op de etiketten staat dat je het vlak voor je gaat slapen in moet nemen, maar in werkelijkheid moet dat 5 uur voordat de melatonine-aanmaak begint toe te nemen. Hoe laat dat precies is, verschilt per persoon.

Handig: Een guide met álles over slecht slapen (met tips tegen slapeloosheid)

Wat gebeurt er als je melatonine vlak voor het slapen inneemt?

Als je melatonine te laat inneemt, zal de stof later pieken in de nacht. Het pilletje werkt dan maar een paar dagen. Veel mensen – waaronder ik dus – gaan dan meer melatonine gebruiken om maar in slaap te vallen.

Melatonine is dan ook verslavend, waarschuwt Sigrid Pillen, kinderneuroloog in het Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe, in Trouw. Niet op de manier dat je lichaam er naar snakt, maar geestelijk. “Als je het gevoel hebt dat je een pilletje nodig hebt om te slapen, verlies je het vertrouwen dat het zonder pil ook lukt.”

Het gevolg van steeds meer innemen? De melatonine werkt juist averechts. Je krijgt last van slaapproblemen, vermoeidheid en hoofdpijn…

Lees ook: Deze oorzaken maken dat je niet in slaap valt

Wanneer kun je wel melatonine gebruiken?

Hoe laat en hoeveel melatonine je nodig hebt, verschilt per persoon. Als je echt serieuze slaapproblemen hebt, is het daarom slim om naar je huisarts te stappen. Hij of zij kan je eventueel doorverwijzen naar een slaapcentrum. Hier meten ze de concentratie melatonine in je speeksel.

Het zou bijvoorbeeld zo kunnen zijn dat jij bij 5 tot 10 procent van de Nederlanders hoort, waarbij melatonine  – net als cafeïne – moeilijk wordt afgebroken. Melatonine slikken is dan schadelijk, omdat je overdag nog van dit slaaphormoon in je bloed hebt en daardoor niet goed kunt functioneren.

Wat kun je doen om beter te slapen?

Een ander probleem van melatonine, is dat mensen hier snel naar grijpen zonder eerst andere maatregelen treffen om beter te kunnen slapen. Zo keek ik tot het slapengaan tv en zat ik in bed nog op mijn telefoon. Niet slim als je je bedenkt dat dat blauwe licht de aanmaak afremt. Ik slikte dus melatonine, terwijl ik het met mijn gedrag afremde.

Kinderneuroloog Pillen raadt in Trouw aan om de avond af te bouwen, zodat je op tijd ontspannen genoeg bent om te gaan slapen. Dit kan bijvoorbeeld door een vaste slaaprituelen te creëeren, waarbij je ‘s avonds geen koffie meer drinkt, op tijd stopt met schermen en je echt ontspant door bijvoorbeeld te douchen, yin yoga te doen, te mediteren of te lezen.

Meer slaaptips

• Kom je soms slecht in slaap? Dit zijn de do’s en don’ts als je niet kunt slapen
• Zo kalmeer je je gedachten voordat je gaat slapen
• Dit kun je aan je slaapkamer veranderen om beter te slapen