Malu Kirschbaum Betere wereld 23 mrt 2022, 06:00

Leestijd: 5 minuten

De lessen die we kunnen leren van de Keniaanse cultuur

Als je aan Kenia denkt, denk je al gauw aan kudde’s zebra’s, uitgestrekte vlaktes met olifanten en meren gevuld met nijlpaarden. Daarnaast staat het land bekend om zijn rijke stamcultuur, waar mensen met roodgeblokte gewaden en een wandelstok tussen de wilde dieren lopen. Maar wat je misschien niet wist is dat Kenia ook hele chille stranden én supermoderne steden heeft, waardoor het de ideale plek is om op vakantie te gaan of een tijdje remote te werken.

Tijdens een workation heb ik onlangs al deze verschillende aspecten van Kenia mogen ervaren en heb ik ontdekt dat er een aantal dingen zijn die wij als Nederlanders van de Keniaanse cultuur kunnen leren.

Meer dan 40 verschillende tribes

Nu zeg ik er gelijk bij dat er eigenlijk niet echt één Keniaanse cultuur is, omdat de bevolking is opgedeeld in stammen, oftewel tribes. Er zijn meer dan 40 verschillende tribes in Kenia, die allemaal hun eigen taal, rituelen, gewoontes en stukken land hebben.

De hoofdstad Nairobi is een meltingpot van allemaal stammen, maar buiten de grote steden is er vaak één stam die duidelijk de overhand heeft.

Hoe de prachtige Afrikaanse ubuntu-filosofie ons leert minder egoïstisch te zijn

Nu heeft de voormalig president van Kenia wel zijn best gedaan om al deze culturen met elkaar te laten mengen. Bijvoorbeeld door mensen geen school te laten uitzoeken, maar ze een universiteit toe te wijzen.

Daardoor kwamen de studenten in de klas met mensen van andere stammen en andere gebieden. En inmiddels is er wel een soort van gezamenlijke cultuur die de mensen met elkaar verbindt.

Vergeleken met de Nederlandse cultuur, zijn dit een aantal opvallende (en inspirerende) verschillen:

1. Iedereen is familie

Iets wat de Keniaanse cultuur heel erg tekent is dat het veel minder individualistisch is dan in Nederland. Als je kijkt naar hoe kinderen worden opgevoed, is het letterlijk: a child is raised by a village. Overal waar je komt, kan er zomaar een kind bij je op schoot gezet worden. Dat zou in Nederland heel raar zijn.

Of als je ergens op bezoek bent, dan kunnen ze gewoon een kind aan je voorstellen en vervolgens bij je achterlaten, want ze gaan er dan vanuit dat jij er op past. Al ga je er maar 1 keer per jaar op bezoek, je hoort al heel snel bij de familie, gewoon door er te zijn. Het samenzijn is veel sterker, dus het mooie is ook: je hoeft nooit alleen te zijn.

2. Samen overleven

Ze zullen altijd hun best doen om voor elkaar te zorgen en er voor elkaar te zijn. No man is left behind. Als iemand in het ziekenhuis ligt of er is een begrafenis en de familie kan dat eigenlijk niet betalen, dan zal de hele gemeenschap geld bijleggen om die rekening te betalen.

Men leeft in een participatiemaatschappij, want er is geen overheid om op terug te vallen. Als in Kenia een crisis uitbreekt, dan is het grootste probleem dat je ‘s avonds niet met honger naar bed gaat. In plaats van: dat je ‘s avonds niet meer naar de kroeg kunt.

Terug naar de basis: wat een wilderness trail in Zuid-Afrika met je kan doen

In Kenia kijken mensen dan veel meer naar: hoe kunnen we allemáál overleven? In plaats van: hoe kan ik overleven? En kinderen zullen ook altijd voor hun ouders zorgen totdat ze dood gaan en alles delen met de familie. Er wordt niet gewacht tot de ouders komen te overlijden en ze de erfenis kunnen binnenharken.

3. Creatief met weinig middelen

Daarnaast is het bewonderenswaardig om te zien hoe creatief Kenianen dingen kunnen oplossen. Soms zie je dingen die zó kapot zijn, maar lukt het ze toch om daarmee door te gaan of ermee verder te werken.

Ook lezen: 5 wijze levenslessen die we kunnen leren van de Hawaaïanse cultuur

Ze zijn beter in het omgaan met de dingen die ze al hebben, terwijl Nederlanders eerder zullen kijken naar wat ze nog allemaal nodig hebben. Als iets stuk is, zullen Kenianen denken: hoe ga ik dit oplossen, met de middelen die ik al heb? Daar kunnen wij ook wel wat van leren.

4. Minder directe communicatie

Nog iets: Kenianen zijn niet zo direct als de Nederlanders. Wij zeggen graag waar het op staat en zij zullen er eerder wat omheen draaien. Daar kunnen wij wel wat van leren, want wij kunnen soms nog wel eens bot uit hoek komen. Terwijl je het ook op een aardige manier kunt zeggen.

5. Dans en muziek is onderdeel van het ‘zijn’

Verder is cultuur in Kenia niet iets wat je beoefent, maar wat je bént. Dans, theater en muziek is een expressie van cultuur, geen kunstvorm. Je danst als je blij bent of bij een viering of feest, dat is een collectief gegeven.

Cultuurverschillen? Zo leer je om mensen met andere culturele achtergronden niet te beledigen

Mensen zijn trots op hun cultuur. Het gevoel deel uit te maken van een groep en traditie speelt daar veel sterker dan in Nederland. Voor hen zijn cultuur en leven geen gescheiden werelden. Daar kunnen wij wel een voorbeeld aan nemen.

6. Minder haasten

Last but not least kunnen we van de Kenianen leren om minder te haasten om niks. Mensen in Nederland raken al in paniek als de trein een paar minuutjes vertraging heeft, terwijl de bus in Kenia gerust 2 uur te laat kan komen en dan is er niks aan de hand.

‘Pole pole’ betekent in het Swahili ‘slowly slowly’ en dit lijkt wel het levensmotto van de Keniaanse bevolking. Doe rustig aan, relax, take it easy, geen stress, alles komt goed.