Tom Hofland Psyche 6 mrt 2017, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Kom met deze vier stappen van je jaloezie af

Ik denk dat ik het in mijn leven allemaal wel redelijk op een rijtje heb. Ik blijf natuurlijk elke dag peinzen over van alles en nog wat en het kan altijd beter, maar als ik mijn ogenschijnlijke sores opzij zet en mijn leven vanaf een afstandje probeer te kijken voel ik op het moment veel dankbaarheid. Toch heb ik, net als iedereen, dagelijkse vlaagjes van jaloezie. Op kleine dingen, als ik bijvoorbeeld weer foto’s van vrienden op tropische eilanden voorbij zie komen op Instagram. Maar ook op grotere dingen: zo is mijn twee jaar jongere zusje bijvoorbeeld op zoek naar een huis om te kopen, maar woon ik nog op een klein kamertje. Dat is een bewuste keuze van me geweest: goedkoop wonen zodat ik niet afhankelijk zou zijn van een goedbetaalde baan en me volledig op schrijven kon richten.

Gras is altijd groener

Ik ben ook blij dat ik het gedaan heb: het heeft er voor gezorgd dat ik nu ben waar ik wil zijn en het is potverdomme een gezellig kamertje. In principe heb ik alles om trots op te zijn. Maar toch word ik soms een tikkeltje jaloers als ik jongere mensen met vaste inkomens en ‘huis-koop-plannen’ zie.

Must read: Zo overwin je jaloezie in je relatie

Logisch: het gras is altijd groener bij de buren en we hebben als mensen vaak de neiging andermans leven positiever in te schatten dan dat van onszelf, terwijl wij natuurlijk niet hun dagelijkse sores en onzekere gedachten meemaken.

Afgunst als zelf-evaluatie

Afgunst wordt in de psychologie beschouwd als een vorm van zelfevaluatie. Het proces van jezelf met anderen vergelijken en aan hen te meten om te bepalen wat je zelf ‘waard’ bent en ‘hoe je het doet’ op de subjectieve schaal van succesvolle mensheid.

Lees ook: Waarom vergelijken we onszelf met beelden in de media? (en kunnen we daar niet mee stoppen)

Het kan intrinsieke motivatie bieden om dezelfde doelstellingen en bezittingen na te streven als de mensen die we als referentiekader hanteren en als het even kan ze zelfs te overtreffen. Extreem handig in tijden waarin deze doelen vaak direct nog gekoppeld waren aan je overlevingskansen, maar misschien toch minder handig in tijden waarin die overleving simpelweg niet meer op het spel staat.

Zo kom je van jaloezie af

Heel prettig natuurlijk dat jaloezie menselijk is en niet iets om ons voor te schamen, maar echt prettig is het gevoel ook weer niet. Toch moeten we het niet proberen te verstoppen. The Book of Life komt met 4 stappen om je jaloezie, klein en groot, onder ogen te komen en aan te pakken, die ik hier vrij vertaald met jullie zal delen.

1. Erkenning

Het is onplezierig om je afgunst toe te geven. We vinden het makkelijker om het te ontkennen, zelfs tegenover onszelf. Maar daarom een lijstje met als titel: ik geef toe dat ik jaloers ben op. Maak daaronder een lijstje met mensen op wie je recentelijk jaloers bent geweest.

Bijvoorbeeld:

• Bob
• Margriet (van het zwembad)
• Jongen die meer over politiek weet dan ik

Enzovoorts. Dit lijstje alleen al kan je een zeker gevoel van opluchting geven. Het is het toegeven van het feit dat je dagelijks wel een beetje jaloers bent en dat dit heel normaal is.

2. Nauwkeurigheid

Schrijf voor elk persoon op je lijstje op waarom hun leven zo geweldig lijkt.

• Bob: hij stond paginagroot in de krant.
• Margriet: ze heeft een prachtig huis in de binnenstad.
• Jongen die meer over politiek weet dan ik: hij heeft echt zinnige dingen te zeggen, is er zelfverzekerd door en wordt daardoor ook serieus genomen.

In het begin kan het lijken alsof we precies degene willen zijn op wie we jaloers zijn. We willen hun leven. Maar wie verder kijkt zal zien dat onze behoeftes en wat wij van het leven willen uiteindelijk heel anders zijn dan die van hen, ook al kunnen we nog wel wat van ze leren. Probeer een of meerdere redenen te bedenken waarom het onhandig of simpelweg vervelend zou zijn om de persoon te zijn op wie je jaloers bent:

• Bob: ik ben geen voetballer en zou dat ook nooit willen zijn.
• Margriet: ze heeft een zware kantoorbaan waardoor ze haar huis kan betalen, iets wat ik nooit zou willen.
• Jongen die meer over politiek weet dan ik: omdat hij zo gespecialiseerd is weet hij niks over muziek, literatuur, film en andere dingen die ik belangrijk vind. Bovendien heeft hij geen humor.

Dikke kans dat je de mensen uit je lijstje nu niet meer wil zijn. Maar je jaloezie komt wel ergens vandaan, en er is wel iets dat je wel zou willen overnemen.

Kijk dus nog eens naar de namen op je lijstje en vind iets kleins en specifieks wat je wel bewondert en waar je realistisch gezien van zou willen leren.

• Bob: hij heeft zijn passie volledig gevolgd.
• Magriet: ze werkt hard voor wat ze wil en lijkt met een doel voor ogen te bewegen.
• Jongen die veel weet over politiek: hij heeft specifieke kennis over een onderwerp waar ik meer over zou willen weten.

3. Visualiseer

Vraag jezelf af wat je moet doen om je huidige zelf de kwaliteiten te laten ontwikkelen die je zojuist hebt opgeschreven.

Maak het volgende zinnetje af met elke naam van je lijst: Van X, waar ik jaloers op ben, zou ik kunnen leren… Het is verleidelijk om denigrerend te denken en schrijven over degene waar je jaloers op bent, maar probeer dat niet te doen. Zie jezelf als een leerling.

4. Perspectief

Het voelt vaak alsof je de gelijke bent van degene op wie je jaloers bent. Je hebt dus in je hoofd dezelfde kwaliteiten, en daardoor ben je jaloers dat zij iets wel hebben en jij niet. Maar wees nu eens realistisch en bedenk op welk vlak je niet hun gelijke bent. Welke kwaliteiten hebben zij die jij niet hebt?

Gebruik daarvoor de volgende zin: het voelt alsof X en ik gelijk aan elkaar zijn omdat (ik dezelfde leeftijd/nationaliteit/opleiding…) heb, maar ik ben niet gelijk aan X omdat…

Stel jezelf nu de volgende vragen:

1. Elk leven heeft zijn tekortkomingen: waar denk jij dat de mensen op wie jij jaloers bent, bij jou jaloers op zouden zijn?
2. Wat denk je dat de statistische kans is om te behalen wat de ander heeft behaald? Hoe realistisch is het om dat te willen?
3. Kun je je jaloezie in bewondering omzetten?

Op deze manier kom je waarschijnlijk of tot de conclusie dat je jaloezie ongegrond is, of kun je daadwerkelijk iets leren, waardoor je weer een beter mens wordt.

Meer over menselijke emoties

• Van verdriet naar betekenisgeving en waarom rouw hierbij zo belangrijk is
• Hoe psychiater Dirk De Wachter pleit voor het omarmen van meer verdriet
• Jaloezie: wat zegt het eigenlijk over je als je jaloers bent? En wat heb je er precies aan?