wpk-admin Psyche 13 mei 2016, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Familiemens? Dit is wat je kunt leren van Spaanse gezinnen

Je familie staat op nummer 1, maar tóch zie je je ouders of opa en oma door je drukke baan en sociale verplichtingen niet zo vaak als je zou willen. In Spanje lijken ze het beter voor elkaar te hebben, met hun hechte familias die de deur bij elkaar platlopen. Spanjaarden delen veel met elkaar, of het nou gaat om tijd of materie. Wat kunnen wij daarvan leren? En, is het eigenlijk wel zo ideaal? De Spanjaarden hebben het goed bekeken. Alle generaties zijn in Spanje vertegenwoordigd in de buitenlucht. Kinderen spelen tot 23.30u ‘s avonds op straat en hun ouders zitten verderop met opa en oma op het terras. Niet gek ook, met zo’n aangenaam klimaat.

In het weekend komen de families bij elkaar voor een grote maaltijd in een restaurant om de hoek en tijdens de vakanties gaat iedereen mee: ooms, tantes, neven, nichten en grootouders.

Must read: Waarom natuur een mens zo gelukkig maakt

Ook voor hun vrienden lijken Spanjaarden meer tijd vrij te maken. Tijdens de lunchpauze eten ze met elkaar – de siësta is overigens niet meer zo geliefd, Spanjaarden zijn liever eerder op de avond vrij – of ze gaan ‘s avonds samen op stap. Ze drinken wat in een bar, op een pleintje in het centrum van de stad (ook in de winter) of op het strand. Sporten doen Spanjaarden ook graag samen: wandelen, fietsen, hardlopen. Zeker na het werk, rond acht uur ‘s avonds, is het spitsuur in het park.

Uitvalsbasis

“Het grote voordeel van een hechte familie en vriendengroep is een plek waar je altijd terecht kunt”, beaamt socioloog Ana Isabel Aliende Urtasun, die voor de Universiteit van Navarra (UPNA) de Spaanse sociale structuren onderzoekt. In de huidige tijd zijn jongeren en starters bijvoorbeeld maar al te blij wanneer ze bij hun ouders kunnen blijven tijdens hun lange zoektocht naar een baan in de aanhoudende crisis. Geld voor een eigen woning hebben ze niet.

Senioren die geen zorgflat kunnen betalen, trekken in Spanje in bij de kinderen. “Servicewoningen voor ouderen zijn schaars, vaak particulier en dus duur,” vervolgt socioloog Ana. “Het is goedkoper om bij je kinderen thuis een hulp te laten komen.”

Volgens de Spaanse verslavingsdeskundige Alfonso Arteaga zijn die sterke familiebanden ook de reden dat verslaafden en psychiatrische patiënten niet snel dakloos raken. “De sociale controle binnen de familie is nog steeds groot.”

Vind je vast ook interessant: Wat we kunnen leren van de Letten (in Letland, ja): leven met de natuur

Daarnaast denkt socioloog Ana dat de economische situatie de onderlinge solidariteit in Spanje heeft versterkt: “Families en vrienden delen hun inkomen en helpen elkaar als dat nodig is, meer dan ooit tevoren.” Dat kunnen wij volgens de deskundigen leren van de Spanjaarden, en dan vooral van de mensen die het niet breed hebben: “Als het nodig is dan deel je met elkaar, of het nu om tijd of materie gaat.”

Tegelijkertijd zijn de Spaanse familiestructuren verre van ideaal en maken ze niet altijd gelukkig, benadrukt Ana. “Het traditionele Spaanse gezin verandert en staat onder druk door diezelfde crisis. Maar ook van de valkuilen kunnen we leren.”

Sociale druk

Onderdeel zijn van een hechte familie in Spanje brengt veel mooie sociale momenten met zich mee, zoals gezamenlijke feestjes en vakanties, maar kan tegelijkertijd in mindere tijden verstikkend zijn. Ana vertelt dat Spaanse families nog steeds veel te zeggen hebben over de manier waarop hun volwassen kinderen hun leven invullen. Een verbroken relatie, een eerste kind; iedereen heeft er een mening over.

Door de hoge werkloosheid zijn veel jongeren en dertigers gedwongen om bij hun ouders te blijven wonen. Enerzijds is het prettig dat ze een uitvalsbasis hebben, maar anderzijds verlengt die situatie de invloed van hun ouders.

Frustraties

Dat is moeilijk voor alle gezinsleden, aldus Ana. “Alle generaties hebben het momenteel zwaar. Jongeren zijn gefrustreerd, omdat ze hun vleugels niet uit kunnen slaan en gedwongen langer ‘kind’ zijn door in te wonen bij hun ouders. En vaders en moeders moeten op hun beurt de kinderen langer bekostigen dan verwacht, net als hun eigen ouders, die ook bij hen inwonen en voor wie ze een hulp inhuren voor de dagelijkse verzorging.”

Lees ook: Zo krijg jij een gezonde moeder-dochterrelatie

De inwonende grootouders worden volgens de socioloog eens in de zoveel maanden naar een ander kind gebracht, om de last binnen het gezin te verdelen. “Natuurlijk is dat niet wenselijk. Ook ouderen willen een rustige en eigen plek.”

Bescherming

De gezinssituatie in Spanje is onder meer zo gegroeid omdat de Spaanse overheid geen bescherming en veiligheid biedt, schreef Ricardo Martí Fluxá van debatstichting Fundación Ankaria onlangs in de Spaanse krant El Mundo.

Hoewel het sociale vangnet bij ons in Nederland ook steeds meer wordt uitgekleed, kun je bij problemen meestal nog een beroep doen op de overheid. Denk aan hulp bij de zoektocht naar een goedkope woning of een plek binnen een verzorgingstehuis.

Spanjaarden hebben die mogelijkheden vaak niet, althans niet via de overheid. Klinieken en verzorgingstehuizen zijn er niet genoeg en zijn zoals gezegd vaak particulier en duur.

Verandering

In de tussentijd verandert de Spaanse familiestructuur, beschrijft Ricardo in zijn opiniestuk in El Mundo, waarin hij zich afvraagt hoe gezinnen zonder kinderen en alleenstaande ouders (economische) problemen in de toekomst moeten opvangen.

Het familiewezen in Spanje is dus niet altijd ideaal en gelukkig. Mocht je noodgedwongen inwonen bij je ouders, gun elkaar de tijd en de ruimte om te leven, adviseert Ana: “Anders dreigt de familieband ten onder te gaan aan frustraties.”

Ook als het gaat om eten kunnen we wat leren van de Spanjaarden. Het mediterrane dieet is namelijk heel goed voor je gezondheid.

Meer leren van andere culturen?

• Dé ouderschapstip van het gelukkigste land ter wereld (en hoe je dit zelf toepast)
• Leren van de Zweden: wat Zweden ons leert over omgang met de natuur (en onze kinderen)
• Leren van de Canadezen: hoe Vancouver in 2020 de groenste stad ter wereld wil zijn