Rosa Bertram Psyche 18 feb 2024, 09:00

Leestijd: 4 minuten

Schaam jij je vaak voor jezelf? Tijd om daarmee te stoppen (tips van een therapeut)

Dat gênante gevoel van dat je jezelf wel voor je kop kunt staan, je het liefst zou verdwijnen in Harry Potters onzichtbare mantel en als het kon je woorden terug kon nemen. It’s just awkward. Vaak zijn het dingen die je er gewoon te snel uitfloept, waar je niet over nadenkt en waardoor je nu naar een verbouwereerd gezicht van je gesprekspartner kijkt. Of misschien schaam je je wel voor hoe je eruit ziet, hoe je denkt of wat jij eígenlijk het liefste doet… Schaam jij je ook zo vaak voor jezelf?Join the club. 

Hoog tijd om te stoppen met je te schamen voor jezelf. Je bent namelijk perfect zoals je bent met al je rariteiten van dien.

Maar ja, dat is natuurlijk wel wat makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom delen we handige manieren van de Amerikaanse therapeut en tevens schaam-expert Devon Price, om te leren stoppen met je schamen voor wie je bent. You can do it!

Shame shame shame on me!

Jezelf volledig accepteren, je niet langer schamen voor wie je bent of het stoppen met jezelf te haten, duurt voor sommigen misschien wel een heel leven lang. Schaamte, en dan specifiek systemische schaamte, bestaat namelijk uit veel verschillende lagen.

Vrouwencirkels: dit gebeurt er als vrouwen samenkomen

De uitdaging is dan ook niet om in één keer alle belemmerende overtuigingen van je af te schudden tot je iemand bent die nooit meer onzeker is of aan zichzelf twijfelt, maar wél om schaamte te helen waarbij je bouwt aan je eigen veerkracht en gezonde strategieën aanleert voor het moment dat je je weer eens schaamt.

De maatschappij leert ons schaamte

Waarom we onszelf toch zo vaak schamen? Simpel. De mens – en de maatschappij in zijn algemeenheid – is gek op labelen, ofwel mensen in hokjes plaatsen. Dik, dun, wit, zwart, slim, dom etc. Wijk jij af van de sociale norm, dan wijk je af van ‘hoe het hoort’ en kun je tegengeluid verwachten van je omgeving. Dé reden dat veel mensen kiezen voor een pad ‘dat hoort’.

Buitenbeentjes? Daar is onze maatschappij genadeloos tegen. Dat begint al in je jongen jaren als je iets doet wat niet mag en je straf krijgt van je ouders of de juf op school. Knip jij je haar gek of ben je druk? Dan is de kans groot dat je door andere kindjes gepest wordt. De overlevingsstrategie van menigeen? Precies: jezelf aanpassen zodat je past in het systeem waarin je leeft. Dezelfde schoenen dragen, overtuigen aanleren en keuzes maken die van je worden verwacht.

Is dat een succes recept voor een gelukkig leven? Niet per se. Het is natuurlijk fijn om te passen bij en functioneren in je omgeving, maar wanneer je vooral leeft naar de maatstaven en normen van anderen en niet zozeer naar die van jouzelf, kun je je afvragen hoe authentiek je leeft.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Helen van schaamte? Zó doe je dat

Je hoeft je nooit te schamen voor jezelf, voor wie je bent, hoe jij je voelt of waar jij voor staat. Hoe je dat doet in de praktijk? Jouw schaamte voorbijgaan heeft alles te maken met kwetsbare relaties opbouwen met andere mensen, zo meent therapeut Price.

Door fijne en kwetsbare relaties te hebben, kun je namelijk in levende lijve ervaren dat het oké is om niet ‘perfect’ te zijn en dat vriendschappen of relaties ook blijven als je kwetsbaar bent. Dat je volledig gezien én gehoord mag en kunt worden als je jezelf bent.

Wil je helen van je schaamgevoelens? Het hebben van een doel in je leven (ofwel iets wat jouw zingeving biedt) helpt je om voor jezelf te kunnen onderscheiden wat het beste voor jou is, ondanks de oordelen van buitenaf.

Waarom een mentale reset jou misschien wel uit die dagelijkse sleur haalt

Dat betekent heus niet dat je immuun wordt voor anderen, maar het gaat eerder om het ontwijken van de psychologische klappen die onze cultuur te pas en te onpas uitdeelt. Je wilt daarom mensen om je heen verzamelen bij wie jij je veilig voelt en naar wie je toe kunt gaan wanneer je dat nodig hebt.

Alles is met elkaar verbonden

Uiteindelijk zijn we allemaal met elkaar verbonden (lees: met de rest van de mensheid) met alle kanten van jezelf, inclusief al je tekortkomingen.

In plaats van perfectie van jezelf te verwachten (wat in essentie nooit mogelijk is omdat we niet aan iedereens wensen en maatstaven kunnen voldoen), kun je wél op je keuzes reflecteren, als een soort dans tussen acceptatie en verandering.

Waar heb je invloed op met jouw keuzes? Elke simpele actie die je neemt om een beter mens te zijn dat wel bij zichzelf blijft, zorgt voor een krachtige collectieve invloed. En dat maakt de wereld een veel mooiere plek, toch?

In een sleur terechtgekomen? Zó zorg je voor meer zingeving in je leven