Marloes Graat Psyche 17 nov 2022, 14:11

Leestijd: 5 minuten

Hoe Freuds Oedipus-complex je seksleven kan helpen (Huh? Ja echt!)

Freuds Oedipus-complex is een van de meest contra-intuïtieve concepten in de psychoanalyse. Toch kan het je helpen om meer inzicht te krijgen in waarom jij bepaalde ideeën of moeilijke situaties ervaart rondom seks. Hoe? Door het gedachtegoed van Freud in ieder geval niet letterlijk te nemen en na te denken over hoe je relatie met je ouders was toen je een kind was.

Wat heeft het Oedipus-complex te maken met je seksleven? Volgens Freud meer dan je denkt.

Wat is het Oedipus-complex?

Het Oedipus-complex werd in 1899 voor het eerst geformuleerd door neuroloog Sigmund Freud. Freud wordt ook wel gezien als de grondlegger van de psycho-analyse. De naam Oedipus is afkomstig van een mythische Griekse held Oedipus. In het gelijknamige toneelstuk van Sophocles wordt hij verliefd op zijn moeder en doodt hij zijn vader uit jaloezie.

Het Oedipus-complex suggereert dat ieder kind door een fase gaat (rond drie en vijf jaar) met fysieke verlangens naar de ouder van het andere geslacht. En ondertussen wil het kind dat de andere ouder het liefst weggaat of hem doden. Best wel een controversieel idee dat elk kind hier doorheen zou gaan toch?

De 20 meest inspirerende quotes van Freud

Als je het zo uitlegt wuiven de meeste mensen het Oedipus-complex meteen weg. Het roep verwarring, spot of walging op. Natuurlijk hebben jonge kinderen van drie jaar oud nog geen seksuele verlangens en al helemaal niet op hun ouders gericht, toch?

We kunnen onszelf niks van deze verlangens herinneren en daarom zijn we niet heel happig om iets wat Freud beschrijft als ‘een universele waarheid‘ voor waar aan te nemen.

Een kern waarheid in het Oedipus-complex

Zoals wel vaker met de ideeën van Freud het geval is, heeft het wat tijd nodig voordat we een kern van waarheid er in kunnen zien. Belangrijke side note hierbij: hoe minder letterlijk we Freuds ideeën nemen en hoe meer we het zien als een totaalbeeld van het ontstaan van de mens, hoe meer we het kunnen begrijpen.

Als je even uitzoomt van of deze gedachten echt in een kinderhoofd hebben plaatsgevonden, maar meer kijkt naar of het aannemelijk is voor het ontstaan van de seksualiteit van jou als mens, geeft dat al een ander perspectief.

Hoe kijk je tegen je eigen seksualiteit aan

Het Oedipus-complex kunnen we op die manier zien als een verhaal over hoe gevarieerd onze ervaringen zijn in onze kindertijd. En dat die invloed hebben op onze eigen benadering van hoe we seksualiteit nu zien en ervaren.

Het complex werpt een licht op vragen als: hoeveel zelfvertrouwen ervaren we nu in onze aantrekkingskracht? Walgen we van of zijn we in oké met onze eigen seksualiteit? Denken we dat de kans groot is dat andere mensen onze avances afwijzen of accepteren? En hoe erg zijn we geïntimideerd door onze eigen verlangens?

Kruip in de huid van Sigmund Freud met Freud op Netflix

Stel je merkt dat je geïnteresseerd bent in bondage, BDSM of masochisme: hoe reageer je daar dan op? Heb je hier geen negatief oordeel over en ga je op zoek met je partner naar de mogelijkheden? Of keur je het af en vind je dit ongeëmancipeerd of heb je andere oordelen?

Neem het niet te letterlijk

Met de ideeën van Freud in gedachten zouden we kunnen zeggen dat we als kind een fase door hebben gemaakt, waarin we onderzochten wat het zou kunnen betekenen om aantrekkelijk te zijn voor een man of een vrouw. Het is goed om hierbij te vermelden: dit is een spel.

Net zo goed als kinderen spelen dat ze piraten zijn of naar de jungle gaan. En hierbij ook niet écht de behoefte hebben om zich in de echte wereld aan te sluiten als piraat in Somalië of een reis willen maken naar de Amazone. Het is een spel en fantasie.

Trouwen met papa

Kleine kinderen zullen proberen om hun vader of moeder te charmeren. Wat dacht je van de uitspraak: ik wil trouwen met mijn papa? Het is belangrijk om als ouder hier voorzichtig mee om te gaan en je emotionele volwassenheid te laten zien en gebruiken.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

In een optimaal scenario reageert een volwassene hierop zonder het kind zich te laten schamen of zich op te winden. Je zegt dus als ouder niet: doe niet zo dom, je kunt toch niet met papa trouwen? Maar je speelt er op een voorzichtige manier in mee, totdat je kind zich gehoord en erkend voelt.

Het kan lastig zijn om in het moment op de juiste manier te reageren. Ouders kunnen schrikken, boos worden, het kind straffen of negeren. Deze reacties kunnen allemaal invloed hebben op hoe we later tegen seks aan kijken. Volgens Freud hangt de geestelijke gezondheid van volwassenen af van de ervaringen en uitingen in onze kindertijd en hoe onze ouders hier op reageerden.

Wat kan jij hiermee?

Als je als volwassene problemen hebt met seks kun je, met het Oedipus concept in gedachten, jezelf eens afvragen: in hoeverre voelde ik me als kind in staat om mijn vader of moeder te charmeren? Leken mijn ouders plezier te hebben in mijn bestaan? Waren ze boos, verdrietig of ergens anders? Kon mijn ouder van hetzelfde geslacht mijn spelletjes tolereren of reageerde ze verbitterd?

Hoe te leren houden van je donkere kant (welcome to the dark side)

Als we de letterlijke formuleringen achterwege laten, wordt het het Oedipus-complex een bron van waardevolle inzichten. Het kan ons inzicht geven in waarom seks voor ons veel ingewikkelder is dan het eigenlijk had moeten zijn.

Wil je meer weten over Freuds ideeën of andere wetenschappers en filosofen? Check de website van The School of Life zij geven colleges en workshops hierover.