Malu Kirschbaum Verzorging 17 okt 2021, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Zo kun je huidkanker vroegtijdig opsporen

Melanoom, de gevaarlijkste vorm van huidkanker, staat in de top 3 van de meest voorkomende vormen van kanker onder jongeren. Vrouwen krijgen er wat vaker last van dan mannen en het aantal sterftegevallen stijgt schrikbarend. Maar wanneer een melanoom in een vroeg stadium ontdekt wordt, is de kans op genezing bijna 100 procent. Zaak om dus te weten wat het is en waar je op moet letten.

Zat die moedervlek er nou al? Of is ‘ie groter geworden? Door jezelf regelmatig grondig te inspecteren kun je beter antwoord geven op dit soort vragen.

Geen huidschade

We houden er allemaal van om lekker buiten te zijn, om te genieten van de natuur en de warme stralen op onze huid te voelen. De zon zorgt ook voor aanmaak van goede stoffen, zoals vitamine D, die we nodig hebben. Maar om ervoor te zorgen dat je kunt blíjven genieten, is het wél belangrijk dat je geen huidschade oploopt.

Meer dan 90 procent van alle gevallen van huidkanker wordt namelijk veroorzaakt door blootstelling aan de zon. Een rode huid is dus niet alleen pijnlijk, maar zorgt ook voor DNA-schade die je niet ziet. Dit kan zich na een aantal jaar ontwikkelen tot ongecontroleerde celdeling, oftewel: huidkanker.

En even dat je het weet: slechts één verbranding in de kindertijd verdubbelt al het risico voor melanoom als volwassene.

Zo kun je baarmoederhalskanker tijdig opsporen

Wat is een melanoom?

Een melanoom is een kwaadaardige moedervlek en een zeer agressieve vorm van huidkanker. Dat klinkt niet goed en dat is het ook écht niet. Soms verschijnt deze moedervlek uit het niets, maar vaak ontstaat een melanoom uit een bestaande moedervlek. Het gaat dan meestal om moedervlekken die al enigszins afwijkend waren of grote moedervlekken die je hebt vanaf je geboorte.

Je kunt ook huidkanker krijgen door gebrek aan zonlicht

Melanoom kan snel uitzaaien naar andere delen in het lichaam en een uitgezaaide melanoom is vaak dodelijk. Daarom is het heel belangrijk dat je je moedervlekken regelmatig checkt en verdachte plekjes snel ontdekt. Soms komen melanomen in de familie voor. Als meerdere familieleden een melanoom hebben gehad, is het verstandig om uit voorzorg contact op te nemen met je huisarts.

Meer uitgezaaide melanomen

Tijdens de lockdown hebben veel mensen de huisarts gemeden en waren er minder doorverwijzingen. De druk op de gezondheidszorg zorgde er daarbij voor dat 1 op de 3 afspraken voor huidcontroles bij dermatologen niet heeft plaatsgevonden sinds het begin van de coronapandemie.

Jelle genas op z’n 26e voor de tweede keer van kanker en dit is zijn boodschap aan de wereld

Uit nieuwe cijfers van de Samenwerkende Kwaliteitsregistraties (SKR) blijkt dat er sinds de pandemie veel meer mensen met uitgezaaid melanoom zijn dan daarvoor. Patiënten zouden door uitgestelde zorg hun diagnose later hebben gekregen. En dat is een slechte zaak, omdat de overlevingskans bij uitgezaaide melanoom kleiner is en de behandeling zwaarder.

Huidkanker discrimineert niet

In tegenstelling tot andere vormen van huidkanker, komt melanoom relatief vaak voor bij mensen vanaf een jaar of 30. En mocht je soms denken dat jij geen gevaar loopt, omdat je bijvoorbeeld donker haar hebt of snel bruin wordt, dan heb je het mis.

Mensen van alle leeftijden, geslacht en kleur (ook mensen met een donkere huid!) kunnen huidkanker krijgen. Zelfs als je nooit verbrandt, kun je huidkanker krijgen.

Borstkanker: hoe onderzoek je je eigen borsten?

Een goede reden voor Spot the Dot en Stichting Melanoom om de handen ineen te slaan voor voor de lancering van ‘Faster Than Skincancer’. Deze campagne over huidkanker heeft als doel jongeren wereldwijd aan te moedigen geregeld zelf hun huid te controleren.

View this post on Instagram

A post shared by Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

Wat kan jij doen?

UV licht is één van de grootste, maar vermijdbare risico’s voor alle vormen van huidkanker. Dus het is belangrijk om je huid te beschermen tegen schadelijk UV licht. Dit doe je door:

1. Te smeren! Gebruik (elke 2 uur) zonnebrandcrème met een beschermingsfactor van 30 of hoger.
2. Draag bedekkende kleding, zoals een pet of hoed en het liefst lange mouwen en een lange broek.
3. Zoek de schaduw op, zeker tussen 12 en 15 uur (ook in de winter).
4. Ga naar buiten op een tijd dat de UV-index het laagste zijn.

Huidonderzoek

Naast het voorkomen van verbranding, is het van belang je huid iedere maand van top tot teen te onderzoeken. Zet desnoods een alarm in je telefoon, zodat je het niet vergeet. Zelfonderzoek is geen vervanging van een jaarlijks huidonderzoek door een arts, maar het is de beste kans om in een vroegtijdig stadium de eerste waarschuwingen van huidkanker te ontdekken.

Als je een verandering ziet in een bestaande moedervlek of als je een nieuwe ziet die er verdacht uit ziet, spreek dan met een arts. Die zal je huid grondig controleren, met name eventuele opvallende moedervlekjes die je tijdens je zelfonderzoek hebt aangetroffen. Je kunt hiervoor de ABCDE-methode gebruiken.

A = Asymmetrie

Een moedervlek is symmetrisch als er een denkbeeldige streep doorheen is te trekken, en de beide helften aan weerszijden van die streep elkaars spiegelbeeld zijn. Symmetrie is een teken van goedaardigheid, asymmetrie is suspect voor melanoom.

B = Border (rand)

Een onregelmatige, grillige rand is suspect voor dysplasie (een afwijking van de weefselstructuur, wat kan duiden op een vroeg stadium van kanker).

C = Color (kleur)

Twee of meer verschillende kleuren binnen één plek is suspect voor dysplasie.

D = Diameter (doorsnede)

Moedervlekken tot 6 millimeter zijn meestal onschuldig, een moedervlek groter dan 6 millimeter in doorsnee is een reden om op te letten. De grootte alleen is echter niet genoeg om op te varen. Een moedervlek die alleen groter is geworden zonder één van de veranderingen genoemd onder A,B, of C te hebben is meestal onschuldig.

E = Evolution (evolutie, groei)

Evolutie betekent dat er een verandering optreedt in de moedervlek. Soms wordt Elevation gebruikt als begrip, dit geeft aan dat een (deel van) de moedervlek zich verheft, gaat uitsteken boven de omgeving. 

Spot the dot

Ben jij een zonaanbidder of geniet jij van fietsen, hardlopen, surfen, skiën of andere vormen van buitenactiviteiten? Onderschat dan niet de gevaren van de zon, zonder je huid te beschermen. Ga bij twijfel over een plekje op je huid dan ook altijd naar de huisarts of de dermatoloog, zodat je er op tijd bij bent voor het geval het een melanoom is.

En natuurlijk: vergeet je niet goed in te smeren met een natuurlijke én koraalvriendelijke zonnebrand.