Malu Kirschbaum Psyche 30 aug 2022, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Hoe ontwikkel je meer compassie?

Compassie is een mooie kwaliteit. Je vergroot er niet alleen je eigen geluksgevoel mee, maar ook dat van anderen. Als je namelijk compassie beoefent, kun je je goed verplaatsen in de ander en benader je je omgeving met milde vriendelijkheid. Maar hoe ontwikkel je meer compassie?

In de yogafilosofie noemen ze compassie ook wel Ahimsa. Laten we er eens verder in duiken.

Milde vriendelijkheid

Als je je beseft dat iedereen zijn eigen sores heeft en waarschijnlijk ook zijn eigen lijden met zich meedraagt, kun je dat meenemen in je oordeel naar anderen. Je bekijkt ze met een zachtere blik, omdat je je realiseert dat iedereen zijn best doet onder de omstandigheden waarin hij of zij verkeert.

“Door met compassie naar anderen te kijken ontstaat er ook ruimte,” vertelt Judith Manshanden in het boek De corporate yogi. “Het is ineens niet meer zo erg om fouten te maken, om elkaar even niet te begrijpen of om ergens een andere mening over te hebben.

Wat we van de Dalai Lama kunnen leren over leven met compassie

Door jezelf en de ander met milde vriendelijkheid te behandelen, wordt het veilig om gewoon jezelf te zijn. Zonder dat je een masker hoeft op te zetten of je beter of groter voor hoeft te doen dan je bent.”

Het verschil tussen compassie en medelijden

Compassie betekent niet dat je altijd de begripvolle helper hoeft te zijn. Hierin onderscheidt compassie zich van medelijden. Wanneer je medelijden hebt, deel je actief mee in de pijn of het verdriet van de ander. Jij voelt je bij wijze van spreken net zo rot als degene met wie het niet goed gaat.

Wanneer je compassie hebt, erken je het lijden van de ander, zonder dat dit jou beïnvloedt. Daardoor kun je op een milde maar duidelijke manier grenzen trekken.

De dramadriehoek

Wanneer je meer compassie wilt ontwikkelen, is het goed om je bewust te zijn van wat je doet op het moment dat jijzelf of iemand in jouw omgeving lijdt. Oftewel, in welke rol schiet je? Hierbij komt de dramadriehoek van pas, een van de bekendste modellen uit de transactionele analyse.

Het model beschrijft een interactiepatroon dat bestaat uit drie rollen, namelijk die van aanklager, redder en slachtoffer. Als je deze rollen eenmaal kent, zul je ze overal gaan herkennen.

View this post on Instagram

A post shared by Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

De aanklager

In de rol van de aanklager wijs je graag anderen op hun zwakke plekken. Je valt een ander verbaal aan met zinnen als ‘wat ben je toch vergeetachtig’, ‘aan jou heb ik ook niets’, ‘ik erger me enorm aan jou’ en ‘kun je niet eens stoppen met dat gezeur’. Aanklagers weten het altijd beter en plaatsen zichzelf vaak boven de ander.

De redder

In de rol van de redder bied je graag hulp, vooral ongevraagd. Je zegt snel ‘ik los het wel op’ of ‘laat mij het maar even doen’. Redders vinden het moeilijk om te delegeren en bewaren liever de harmonie dan dat ze conflicten aangaan.

Hoe is het gesteld met jouw mate van compassie? Doe de check

Het slachtoffer

In de rol van het slachtoffer gedraag je je hulpeloos en reageer je het liefst vanuit onmacht. Je roept vaak dingen als ‘ja maar’, ‘ik ben nou eenmaal zo’ en ‘ik kan er toch ook niks aan doen’. Slachtoffers klagen graag en voelen zich vaak vinder dan anderen.

De situatie van een afstand bekijken

Je kunt ervan op aan dat wanneer je ergens in de dramadriehoek zit, je geen compassie hebt, niet voor de ander en niet voor jezelf. Het kan daarom helpen om deze rollen te herkennen, hoe subtiel ze zich ook in je werk en in je leven kunnen voordoen.

Wanneer je beter gaat doorzien hoe de dramadriehoek werkt, wordt het makkelijker om compassie te hebben voor anderen en voor jezelf. Ineens doorzie je dat iemand in een rol zit doordat een oude pijn of een oud patroon in hem of haar wordt aangeraakt.

Door de situatie van een afstandje te beoordelen, kun je zien dat wat er gebeurt is niets met jou te maken heeft. Pas dan kun je compassie tonen: je erkent het lijden van de ander, maar je identificeert je er niet mee.

Hoe kom je uit de dramadriehoek?

Belangrijk om te onthouden: geen van de reacties uit je interne dramadriehoek is behulpzaam. Het zijn namelijk allemaal stemmen van het kleine Zelf, oftewel je ego. Maar het kom je hier uit?

Eigenlijk op dezelfde manier als hoe je iemand anders die in de dramadriehoek zit behandelt: door compassie te tonen en jezelf te behandelen zoals je een goede vriend in jouw situatie zou behandelen. Vriendelijk, begripvol en bemoedigend.

Behandel jij jezelf met compassie? Zo breng je zelfliefde in de praktijk

Het beoefenen van zelfcompassie kan je helpen om uit je interne dramadriehoek te stappen. Je kunt dan nog steeds een vervelend gevoel hebben, maar je laat je er niet door meeslepen. Je erkent je eigen lijden, zonder dat het je overneemt.

Dichter bij jezelf

De mate van zelfcompassie heeft invloed op hoe verbonden je je voelt met de mensen om je heen. Wanneer je vriendelijk bent tegen jezelf, begripvol bent en geen oordeel velt, verlicht dat de angst voor sociale afwijzing. Wanneer je jezelf immers niet afwijst, ben je ook niet zo bang voor de afwijzing van een ander.

Dus wanneer je zelfcompassie hebt, sta je dichter bij jezelf. Dat maakt de weg vrij voor authenticiteit en het durven vanuit je eigen waarden. En door jezelf te laten zien, help je anderen om dichter bij hun eigen Zelf te komen. Daardoor is compassie niet alleen heilzaam voor degene die ontvangt, maar óók voor degene die het geeft.