Leonie Collombon Psyche 4 sep 2023, 08:31

Leestijd: 3 minuten

Wil je beter je eigen grenzen aangeven? Zo doe je dat volgens een psycholoog

Vaker ‘nee’ zeggen en daarmee je eigen grenzen aangeven is voor veel mensen lastig. Daardoor kunnen stressvolle of zelfs traumatische ervaringen ontstaan. Maar waarom hebben we hier eigenlijk zo veel moeite mee? En hoe leren we er beter in worden? Een psycholoog geeft antwoord.

Of het nou in een vriendschap is, op de werkvloer of in seksualiteit: op tijd je grenzen aangeven is ontzettend belangrijk voor het mentale gestel.

Toch vinden veel mensen het ingewikkeld, en lukt het niet altijd om die grenzen te bewaken. Volgens Niek Rosens, GZ-psycholoog en directeur van Psycholoog op afstand, heeft dat alles te maken met het aangaan van confrontatie.

Je grenzen aangeven? Hierom is dat zo moeilijk

Het bewaken van je grenzen gaat vaak hand in hand met het woordje ‘nee‘, volgens Rosens. Als voorbeeld neemt hij een vriend die je vraagt om te helpen verhuizen. Wanneer je beseft dat je hier (mentaal of lichamelijk) niet de ruimte voor hebt, zul je een nee moeten verkopen. “Je gaat dan ergens tegenin en moet als het ware de confrontatie aangaan. De vriend in kwestie kan rot reageren met een moeilijk gesprek als gevolg. Dat voorkomen we over het algemeen liever,” legt de psycholoog uit. En dat is precies de reden waarom we vaak onze eigen grenzen voorbijgaan.

Wat ook meetelt, is dat we nee van jongs af aan associëren met iets negatiefs. Rosens: “Nee is rood en een kruis, ja is groen en een vinkje. Als kind krijgen we geleerd dat ja en amen knikken beleefd is. Daarmee is het moeilijk om grenzen te bewaken. Bovendien krijgen kinderen heel vaak nee te horen. ‘Nee, je mag geen snoepje. Nee, je mag de televisie niet aanzetten.’ Daardoor verandert nee automatisch in een negatieve gedachte.”

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Dat beeld moet volgens de psycholoog veranderd worden. Nee kan namelijk ook een mooi woord zijn; een manier om duidelijk te maken dat je het ergens niet mee eens bent.

Wie nooit nee durft te zeggen, loopt namelijk grote risico’s. Op carrièregebied kan je baas over je heen lopen, in vriendschappen kunnen vrienden je minder serieus nemen. Om nog maar niet over seksualiteit te spreken: daarin is nee durven zeggen van levensbelang.

De sandwich-methode

Maar hoe begin je daar nou aan? Ben je bang om de confrontatie aan te gaan door nee te zeggen, dan is de sandwich-methode volgens Rosens een goede manier om te oefenen.

Terug naar die vriend die vraagt of je wil helpen verhuizen. In plaats van simpelweg nee zeggen, verpak je dat antwoord in een sandwich. “Benoem eerst iets positiefs, leg vervolgens uit waarom je niet wil helpen en sluit af met opnieuw iets positiefs. Dat kan er zo uitzien: “Ik vind het fijn dat je aan mij denkt om je te helpen, maar ik heb een erg stressvolle periode op werk achter de rug en heb een dagje rust nodig. Veel succes met verhuizen, de volgende keer help ik je wel weer,” legt de psycholoog uit.

Op die manier blijft bij de ander niet enkel de afwijzing hangen en beland je waarschijnlijk niet in een vervelend gesprek. Belangrijke side note: wanneer iemand duidelijk over jouw grenzen heenloopt, bijvoorbeeld in het geval van seksualiteit, is de sandwich-methode minder geschikt en is een harde nee essentieel. Enkel wanneer iemand met de beste bedoelingen om hulp vraagt, is sandwichen een goed idee.

Terug naar je onderbuikgevoel

Er bestaan meer methodes om beter je grenzen aan te geven. Volgens Rosens draait het, net als bij veel andere situaties in de psychologie, allemaal om oefenen, oefenen, oefenen. Dat kun je bijvoorbeeld doen door terug naar je onderbuikgevoel te gaan.

Vraagt iemand je om hulp maar heb je er niet direct antwoord op, of worden je grenzen op een andere manier overschreden, dan is even de tijd voor een antwoord nemen verstandig. Rosens: “Durf bij twijfel ook te zeggen dat je erop terug komt. Inzicht krijgen in waarom je nee wil zeggen, is heel belangrijk. Door bij jezelf na te gaan waarom je iets niet wil, wordt het de volgende keer makkelijker om overtuigd te weigeren.”

Grenzen aangeven in vriendschappen geeft je meer vertrouwen