Tessa Ham Psyche 29 jun 2021, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Beginnersgeluk: waarom lukt iets de eerste keer altijd en daarna niet meer?

Het fenomeen beginnersgeluk kennen we allemaal. We hebben allemaal wel eens ervaren dat we iets voor de eerste keer deden en er op onverklaarbare wijze nog goed in waren ook. Bestaat het fenomeen ook écht? Hoe komt het dat het geluk na die eerste keer verdwijnt? Of zit het allemaal tussen onze oren?

We duiken in de wereld van beginnersgeluk. Zo werkt het en, misschien nog wel belangrijker, zo kun je het fenomeen in de toekomst voor je laten werken.

Hoe werkt beginnersgeluk?

Op Lifehacker vinden we twee theorieën die verklaren hoe beginnersgeluk werkt.

Alles is mogelijk

Je kunt een beginner een beetje vergelijken met een kind. Wanneer zij dingen voor het eerst zien of meemaken, denken ze na op manieren die voor een volwassene (of expert, in het geval van een beginneling) wonderbaarlijk zijn. Dat komt omdat ze nog nooit deze ervaring hebben gehad en geen idee hebben hoe je iets wel of niet zou moeten doen.

Dit is waarom we ons veilig voelen in onze comfort zone (en zo stap je eruit en groei je pas écht)

Natuurlijk komt het hebben van ervaring met eigen voordelen, maar kinderen en beginners zullen eerder met een creatieve out of the box oplossing komen. Een oplossing waarvan de expert misschien zo staat te kijken, dat ze even off their game zijn.

Te veel nadenken

Een andere reden voor beginnersgeluk is dat we als beginnelingen niet te veel nadenken over de actie, simpelweg omdat het niet uitmaakt hoe goed we het doen. Een expert voelt waarschijnlijk de druk om de activiteit goed uit te voeren – hij of zij heeft dat immers al eerder gedaan.

Zo stop je met piekeren (volgens een psycholoog)

In andere woorden: wanneer we iets goed willen doen, gaan we te veel nadenken over wat we doen en waarom we het doen. Door te focussen op details die er eigenlijk niet toe doen, verstoren we de flow die ons anders zou helpen ons doel te bereiken.

Survivorship bias

Op Whyy vinden we nog een theorie: beginnersgeluk is waarschijnlijk niets meer dan een toevalstreffer. Maar omdat we zo stomverbaasd zijn over onze winst, blijft dat in ons geheugen hangen. Niet de eerste keer dat we een spel speelden en er ongelofelijk slecht in waren. We praten vaker over onze spectaculaire winst, waardoor we het geloof in het beginnersgeluk verspreiden.

Toeval bestaat niet… Of toch wel?

Wanneer je voor het eerst een potje darts hebt gedaan en je het bij puur toeval goed hebt gedaan, is de kans groot dat je het leuk vindt en het vaker gaat doen. Iedere keer dat je speelt, denk je weer aan die allereerste winst. Iemand die voor het eerst darts speelt en ongelofelijk verliest, zal stoppen met darten en niemand vertellen over zijn gebrek aan beginnersgeluk. Met een fancy term noemen we dit de survivorship bias.

Bestaat beginnersgeluk nou echt?

Alle drie de theorieën klinken aannemelijk. Sterker nog, misschien zijn ze alledrie verantwoordelijk voor beginnersgeluk. Maar helaas is het fenomeen nog nooit wetenschappelijk onderzocht.

Of beginnersgeluk echt bestaat, is dus niet met zekerheid te zeggen. Wat wél zeker is (waar wel onderzoek naar is gedaan) is dat ons geloof in beginnersgeluk echt is. Wanneer we iemand zien die zonder ervaring een portje darts of jeu de boules weet te winnen, denken we ‘aha, beginnersgeluk’! Hetzelfde geldt voor een activiteit die ons de eerste keer lukte, maar daarna niet meer. En het geloof dat beginnersgeluk bestaat, kan ons zeker beïnvloeden.

Hoe je beginnersgeluk voor je kunt laten werken

Er is een concept uit Zen, een Japanse stroming binnen het boeddhisme, genaamd ‘shoshin’, wat vrij vertaald ‘beginnersgeest’ betekent. Het houdt in dat je een onderwerp benadert zoals een beginner zou doen – met openheid en een gebrek aan vooroordeel – zelfs als je een expert bent.

Kan je wel wat geluk gebruiken? Omring jezelf dan met deze 12 symbolen

Vergeet problemen, taken of activiteiten in de toekomst dus niet met een fris perspectief te bekijken. Laat alles wat je weet even naast je liggen en kijk gewoon naar de feiten die je hebt. Een goed voorbeeld van een situatie waarin dit handig is, is op werk. Vaak ben jij zo bekend met je vakgebied, dat je vergeet om te kijken of de gewone mens jouw product of dienst wel begrijpt.