Marloes Graat Maatschappij 30 jun 2022, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Dag abortusrecht in Amerika: wat betekent het voor de wereld?

Van Michelle Obama tot de schrijfster van Handmaid’s Tale, de reacties op het nieuws dat in Amerika vorige week het abortusrecht is afgeschaft, zijn duidelijk: de wereld is geschokt. En terecht, want dit betekent dat in 22 staten (meer dan de helft van het land) vrouwen geen legale toegang meer hebben tot een abortus. We leggen uit wat er aan de hand is en waarom dit zo’n kwalijke zaak is.

Hoe nu verder en moeten we ons nu ook zorgen maken over andere vrijheden zoals het homohuwelijk en anticonceptie?

Abortusrecht in Amerika afgeschaft

In 22 Amerikaanse staten is abortus nu of binnenkort verboden, of slechts in uitzonderlijke gevallen toegestaan. De uitzonderingen gaan om verkrachtingen, incest of als de gezondheid van de moeder ernstig in gevaar is.

Door deze uitspraak van het hooggerechtshof mag elke staat nu afzonderlijk bepalen of abortussen worden toegestaan. In de rest van de staten blijft abortus (gelukkig) wel mogelijk.

View this post on Instagram

A post shared by Michelle Obama (@michelleobama)

Dit is een enorm dieptepunt voor de emancipatie voor vrouwen in Amerika. En voor ons allemaal, want dit gaat ons allemaal aan. Zelfbeschikkingsrecht is een van de  belangrijkste voorwaarden voor een sterke democratie. Velen noemen het alsof we 50 jaar terug in de tijd gaan. Ze refereren dan naar de oorspronkelijke uitspraak Roe v Wade waarmee het recht op abortus in 1973 werd aangenomen.

Dat je in Amerika nu dus niet meer zelfstandig de keuze mag maken of je een abortus wilt (over je eigen lichaam!), is heel slechts nieuws voor alle Amerikaanse vrouwen die geen kind op de wereld willen zetten, daar niet klaar voor zijn of de middelen niet hebben.

Opmerkelijk is ook dat de beslissing van afgelopen vrijdag is besloten wordt door 9 rechters uit het Hooggerechtshof, dat bestaat uit 6 mannen en slechts 3 vrouwen.

De gevolgen

Dit besluit zal voornamelijk vrouwen uit lage klassen benadelen. Vrouwen uit hogere inkomensklassen kunnen reizen naar staten waar wel abortus mogelijk is. Vrouwen met een lager inkomen zullen waarschijnlijk vaker kiezen voor illegale, gevaarlijke abortusbehandelingen.

Wel vrij, maar liever niet hand-in-hand (hoe tolerant zijn we eigenlijk tegenover de LGBTQ+-community?)

Homohuwelijk in gevaar

Ook vreest de LGBTQIA+-gemeenschap in Amerika dat het homohuwelijk in het geding komt. Conservatieve Amerikaanse rechter Clarence Thomas liet vrijdag na afloop van het besluit over abortus weten andere rechten waaronder trouwen met partners van het gelijke geslacht en anticonceptie onder de loep te willen nemen.

Amerika-deskundige Koen Petersen ziet een verbod op het homohuwelijk niet zo snel gebeuren. ”Het huwelijk voor partners van het gelijke geslacht is maatschappelijk breder geaccepteerd,” legt hij uit op Nu.nl.

In Amerika is het pas sinds 2015 mogelijk om in alle staten te trouwen met iemand van hetzelfde geslacht. ”Dat de meerderheid van de rechters van het Hooggerechtshof conservatief is, betekent niet dat het homohuwelijk gelijk wordt afgeschaft. Niet alle door republikeinen benoemde rechters zijn waterdicht conservatief”, licht Petersen toe.

Hoe is abortus in Nederland geregeld?

Je vraagt je misschien af: hoe is abortus in Nederland eigenlijk geregeld? Op dit moment is het zo dat als je abortus overweegt of wilt, je eerst een afspraak maakt met je huisarts of de arts van de abortuskliniek. In dit gesprek krijg je informatie van de arts en hij of zij kijkt of je keuze vrijwillig én weloverwogen maakt. Daarna moet je dus verplicht 5 dagen wachten, voordat de afspraak kan plaatsvinden.

Bedenktijd afgeschaft: onnodig betuttelend voor vrouwen

Maar die 5 dagen bedenktijd wordt afgeschaft. In Nederland heeft de Eerste kamer net voor gestemd om de wettelijke bedenktijd van 5 dagen af te schaffen. Een lichtpuntje dus in deze donkere dagen voor vrouwenrechten.

D66-kamerlid Pia Dijkstra die het het wetsvoorstel in januari indiende vertelt: ”De wettelijk verplichte bedenktijd van 5 dagen is onnodig betuttelend voor vrouwen. Uit onderzoek blijkt dat verreweg de meeste ongewenst zwangere vrouwen heel goed hebben nagedacht of zij een abortus willen.

Als zij die keuze hebben gemaakt is het onnodig dat zij verplicht nog eens 5 dagen extra bedenktijd krijgen.” De wetswijziging gaat naar verwachting in op 1 januari 2023.

Het taboe voorbij: waarom je geen baarmoeder nodig hebt om vrouw te zijn (en andersom)

Hoe zit het met de rest van Europa?

In andere landen in Europa is abortus in de meeste landen legaal tot 12 weken. OneWorld zette op een rij wat de regels per land in Europa zijn en concludeerde dat er ook in Europa nog steeds een paar plekken waar abortus nog helemaal verboden is, zoals Malta en Vaticaanstad. In sommige andere kleine staatjes zoals Andorra en Liechtenstein is het in de meeste gevallen illegaal.

Hoe nu verder?

Velen van ons voelen een knoop in hun maag wanneer ze over dit onderwerp lezen en horen. Ook in Nederland moeten we alert blijven want de Christenunie en CDA zitten in het kabinet en stemden ook tegen het afschaffen van de bedenktijd. Het is daarom belangrijker dan ooit om je stem te laten horen en te stemmen tijdens verkiezingen. Of kom zaterdag naar het protest tegen de abortusafschaffing op de Dam in Amsterdam.

Ook is dit een uitgelezen moment om je te realiseren dat je als vrouw in Nederland blij mag zijn welke rechten wél hebt, en die zeker niet voor lief te nemen.