Maaike Kooijman Psyche 5 okt 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Depressieve mensen kunnen niet lachen (en 7 andere mythes over depressie)

Somber, een negatief zelfbeeld, nergens meer zin of plezier in hebben… Depressie is een figuurlijke hel. Des te vervelender dat het, op angststoornissen na, het meest voorkomende psychische ziektebeeld van Nederland. On the bright side: als we allemaal wel iemand kennen die een depressie heeft (gehad), hebben we er wel een heel accuraat beeld bij. Toch?  Nou… nee. Daarom: 8 mythes over depressie die we nu meteen kunnen ontkrachten.

It’s about time.

Deze expert deelt nieuwe inzichten over de oorzaken van depressie en angst

Mythes over depressie

1. Mensen met een depressie kunnen niet blij zijn

Bij een depressie denken we vaak aan mensen die met lege ogen voor zich uitstaren, nauwelijks contact maken en al helemáál niet lachen. Maar surprise: ook mensen met een depressie kunnen lachen. Soms is dat gemaakt, maar ze kunnen ook daadwerkelijk blij zijn.

In de DSM-V, het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, staat het symptoom als volgt beschreven: “Sombere stemming, gedurende het grootste deel van de dag en bijna elke dag.” De somberheid overheerst dus wel, maar sommige mensen met een depressie hebben ook ‘gewoon’ dagen waarop ze het leven iets positiever inzien.

Er zijn 6 soorten depressies (en die zijn écht allemaal anders)

2. Alle depressieve mensen zijn suïcidaal

Depressie wordt heel regelmatig geassocieerd met de dood. Op zich niet onlogisch, want denken aan de dood is één van de symptomen van de ziekte. Je hoeft alleen niet alleen alle symptomen te voldoen om de diagnose ‘depressie’ te krijgen, wat betekent dat er ook een heleboel niet-suïcidale depressieve mensen zijn.

Bovendien betekent suïcidaal zijn ook niet dat je echt dood wilt. De meeste mensen willen gewoon verder blijven leven, alleen weten ze niet hoe. Vaak zijn ze ook bang voor de dood, ondanks dat ze op bepaalde momenten misschien geen andere uitweg zien.

3. Je wordt minder somber als je gaat sporten

Er zijn meerdere onderzoeken die bevestigen dat regelmatige beweging een positief effect kan hebben op je mentale gezondheid, en dat geldt ook voor mensen met een depressie. Maar hoewel sporten een goed idee zou kunnen zijn, ligt het een stuk genuanceerder.

Bewegen zou bijvoorbeeld vooral goed werken in samenwerking met andere therapieën, zoals Cognitieve Gedragstherapie (CGT). Bovendien zijn er ook gevallen waarin sport de klachten juist erger kan maken, bijvoorbeeld als je veel faalangst krijgt van sporten.

Klinkt wel leuk, al die positieve stofjes die vrijkomen als je beweegt – maar was het maar zo makkelijk. Nog een mythe over depressie: je kunt het met één knip met je vingers fixen.

Kinderen en jongeren zijn angstiger en depressiever dan ooit en dit is waarom

4. Jij voelt je ook weleens depressief

U-uh. En als je moeite bent met verandering, ben je autistisch; als je een schilderij recht wilt hangen, heb je een dwangstoornis; als je snel zenuwachtig bent, heb je een angststoornis.

Moge het nog niet duidelijk zijn: als je één symptoom van een bepaald ziektebeeld herkent, betekent het nog niet dat je hetzelfde mentale lijden ervaart – vooral als je maar één of een paar dagen somber bent.

Volgens de DSM moet je je twee weken of langer somber voelen om de diagnose te krijgen, aangevuld met een flinke lijst aan andere symptomen.

Dus: je voelt je somber. Niet depressief.

5. Depressieve mensen slapen heel veel

Toegegeven: er zijn een heleboel mensen met een depressie die inderdaad veel slapen (hypersomnia). Máár: er zijn misschien nog wel meer mensen die juist heel weinig slapen (insomnia). En zelfs mensen die maar weinig invloed merken op hun slaapritme.

De symptomen van een depressie verschillen heel erg per persoon; dat is ook waarom het zo moeilijk te herkennen kan zijn. Er zijn bijvoorbeeld ook mensen met high-functioning depressie, die ondanks hun psychische klachten nog alles doen zoals normaal.

Dat alle depressieve mensen alleen maar in bed liggen, is dus in ieder geval niet waar.

6. Depressie is een puur mentale ziekte

Een andere hardnekkige mythe over depressie is dat het puur mentaal is. Je bent gewoon somber, toch? Waarom kun je dan niet gewoon naar je werk gaan? Nou, omdat er ook een heleboel lichamelijke klachten mee samenhangen.

We noemen: extreme vermoeidheid, veranderingen in slaappatroon, veranderingen in eetlust en gewicht, etc. Zelfs als je je mentale lijden zou kunnen negeren, zou je lichaam alsnog tegenstribbelen.

Wanneer perfectionisme een depressie kan verbloemen

7. Je kunt je er best gewoon overheen zetten

O, en nog even daarover gesproken: dat mentale lijden negeren kan dus niet zomaar. Niet omdat je geen wilskracht hebt, maar omdat er simpelweg een blokkade in je hersenen zit die je laat geloven dat het écht écht onmogelijk is. Of dat het toch allemaal geen zin heeft. Dat je eigenlijk net zo goed kunt verdwijnen.

Als je nooit depressief bent geweest, is het moeilijk om je die blokkade voor te stellen.

Om nog maar niet te spreken van de energie die het allemaal kost – energie die je niet hebt.

8. Je moet gewoon positief denken (ook wel: De Ergste Mythe Over Depressie)

Nee.

(Oké, ja, maar onder begeleiding van een goede psycholoog die Cognitieve Gedragstherapie toepast en je geen quotes à la “Focus on the positive things” voorschotelt. Bij voorbaat dank.)