Malu Kirschbaum Liefde & Seks 20 feb 2024, 09:00

Leestijd: 6 minuten

Welke verschillende soorten relaties zijn er allemaal? Dit is dé lijst

Steeds meer mensen komen ervoor uit dat ze liever niet monogaam zijn en hun relatie op een andere manier vormgeven. Dat kan een open relatie zijn, een relatie met meerdere personen tegelijk, of in een andere vorm dan de één-op-één-relatie zoals wij die kennen. Maar welke soorten relaties zijn er tegenwoordig allemaal?

We zetten de meest voorkomende relatievormen voor je op een rij.

Waarom een open relatie?

Tegenwoordig leven we langer en gezonder. Daarnaast is het voor de vrouw tegenwoordig geen must om te trouwen. Daarom is het misschien niet heel realistisch (meer) dat we voor de rest van ons leven met één persoon samen zijn.

Wanneer je je relatie wilt openen, kun je hier lezen hoe je samen de regels voor jouw (open) relatie kunt bepalen. Maar voordat je daar klaar voor bent, wil je misschien eerst eens kijken wat voor mogelijkheden er allemaal zijn.

Noem het zoals je wilt

In het boek Open monogamie beschrijft Dr. Tammy Nelson al deze vormen uitgebreid, maar ze zegt er meteen bij: “Je hoeft jouw relatie helemaal niet in een hokje te stoppen. Je hoeft er geen naam aan te geven en je kunt het noemen zoals je wilt.”

Het feit dat andere mensen labels aan hun relatie hangen, betekent niet dat je moet aanpassen in een huidige trend van open relaties. “Sta open voor de mogelijkheden en weet dat je op elk moment van gedachten kunt veranderen en het ook weer een andere naam kunt geven.” aldus Dr Nelson.

De verschillende soorten relaties

Dus laten we eens kijken naar enkele modellen of soorten relatievormen die er zijn. Wellicht geven ze je een idee van hoe je je eigen afspraken kunt vormgeven.

We bespreken hier de ethische of consensuele non-monogamie, waarbij alle betrokkenen instemmen met de optie tot intimiteit met anderen. Het vreemdgaan laten we dus bewust buiten beschouwing.

Monogamie

Dit is de relatiesoort die we (nog steeds) het meest zien. De twee partners kiezen uitsluitend alleen voor elkaar. Ruimte voor meerdere partners is er niet. Er is een emotionele en seksuele connectie en de partners blijven elkaar trouw.

De monogame relatie wordt ook wel een vaste of gesloten relatie genoemd.

Seksuele monogamie

Jullie hebben alleen seks met elkaar, maar laten elkaar wel vrij om bijvoorbeeld te zoenen. Je bepaalt samen de definitie van seks en waar de grens ligt. Is dat bijvoorbeeld naakt zijn, een massage, orale seks of het krijgen of het geven van een orgasme?

Of misschien wil je geen seks met anderen, maar wel samen in het bijzijn van anderen of kijken naar anderen die seks hebben? Wees duidelijk tegenover elkaar over wat je verstaat onder seksuele monogamie.

Romantische monogamie

Dit betekent dat je emotioneel gezien trouw blijft aan je partner, maar dat je de afspraak hebt dat je wel seksueel actief mag zijn met anderen. Dat kan met je partner of individueel zijn. Het is hierbij niet de bedoeling dat je verliefd wordt of andere romantische gevoelens krijgt voor iemand anders.

Dat houdt in dat jullie verplicht zijn om het elkaar te laten weten als het zou gebeuren en/of jezelf tegen zou houden voordat het zover komt.

Polyamorie

In een polyamoreuze relatie heb je een primaire partner en een (of meerdere) secondaire partner(s). Daarbij is de primaire partner de belangrijkste partner, waarmee je bijvoorbeeld samenwoont of getrouwd bent, en de secondaire partner de minder belangrijke.

Binnen de polyamorie zijn er verschillende termen bekend, zoals:

• Metamour: de minnaar (of secondaire partner) van je partner. De metamour kan onderdeel worden van je uitgebreide, doelbewust gekozen gezin.
• Keukentafelpolyamorie: verwijst naar mensen in primaire en secondaire relatie, die elkaars partners kennen. Ze voelen zich er prettig bij om in elkaars gezelschap te zijn. Ze kunnen samen in hetzelfde huis zijn, bijvoorbeeld aan de keukentafel (vandaar de naam), waar ze samen eten. Het zijn allemaal vrienden van elkaar.
• Unicorn: is een single biseksueel persoon die  seks heeft met een stel, maar niet op zoek is naar emotionele betrokkenheid en daarom niet gezien wordt als een bedreiging. Vaak gaan stellen samen op unicorn-jacht, op zoek naar deze ongrijpbare vrouw (of man).
• Polycule: verwijst naar alle personen binnen een seksueel, emotioneel of romantische relatienetwerk. Er zijn veel variaties hierop, zoals een pod, constellatie, tribe, triade, quad of throuple.

Solopoly

Dit zijn zelfstandige, polyamoreuze personen, die zich niet willen binden aan een primaire partner. Dat betekent dat ze single willen blijven, maar zichzelf toch beschouwen als polyamoreus. Het betekent namelijk níet dat ze geen relaties willen.

Solopoly’s zijn de mensen die in het verleden de ‘verstokte vrijgezel’ werden genoemd, of misschien werden gezien als mensen met ‘hechtingproblemen’ of ‘bindingsangst’. Maar dit hoeft niet zo te zijn. Ze waarderen hun vrijheid en neigen naar relatie-anarchie (strikt anti-monogaam, met een sterke afkeer van relationele labels).

Swingen

Swingen of partnerruil is net als polyamorie een vorm van ethische non-monogamie. Alleen ligt bij polyamorie de nadruk op liefdesrelaties, waarbij seks een rol kán spelen. Swingen richt zich primair op seks en vaak tussen twee stellen (partnerruil).

Er kan een vriendschap ontstaan en misschien zelfs een verliefdheid, maar het is niet de bedoeling dat er een relaties uit voortvloeit.

Don’t ask don’t tell

Partners spreken af om elkaar vrij te laten (meestal incidententele) erotische contacten buiten de relatie te hebben, maar zonder dat ze details van elkaar weten. Dit is een grijs gebied. Veel swingers en polyamoristen vinden dit niet chill. Het is namelijk nooit te controleren of degene tegenover je niet gewoon vreemd gaat.

Het verhindert ook de open communicatie die nodig is om lastige situaties aan te pakken. Daarom hoort ‘don’t ask, don’t tell’ ook eigenlijk niet bij ethische non-monogamie.

Friends with benefits

Geen gevoelens, geen uitbundige romantische dates, maar gewoon vrienden die ook (af en toe of regelmatig) seks hebben. Je hebt dan geen relatie, maar aangezien vriendschap ook een vorm van een relatie is, hebben we hem toch in dit lijstje gezet.

Veel mensen vinden dit fijn omdat ze dan seks hebben met iemand die ze vertrouwen, zonder dat het verdere verplichtingen met zich meebrengt. Het nadeel is dat seks de vriendschap gecompliceerd kan maken en dat het risico bestaat dat een van de twee méér gevoelens krijgt.

Polygamie

Naast polyamorie is er ook polygamie en dat is als iemand met meerdere personen getrouwd is. In Nederland (en in het grootste deel van de wereld) is dat verboden.

Waar het wel is toegestaan gaat het vrijwel altijd om polygyny, een huwelijk van één man met meerdere vrouwen. Polyandry, een huwelijk van één vrouw met meerdere mannen, is zeldzaam.

Nog meer inspiratie

Waarschijnlijk missen er nog een paar relatievormen in dit rijtje of misschien heeft jouw relatievorm gewoon geen naam. Dat kan natuurlijk. Maar wellicht geeft het je wel inspiratie om buiten de traditionele kaders te denken en je weg naar een open relatie wat concreter uit te stippelen.

Mocht je meer willen lezen, dan is het boek Open monogamie echt een dikke tip. Daarin staan vrijalle mogelijke relatievormen uitgebreid beschreven, met voorbeelden van mensen uit de praktijk van Dr. Tammy Nelson.