Malu Kirschbaum Voeding Vandaag, 13:13

Leestijd: 4 minuten

Waarom we suiker normaal vinden, terwijl het ons ziek maakt

Suiker is overal. In snoep, koekjes, frisdrank en zelfs in producten waarvan je het niet verwacht. Toch is het veel schadelijker dan de meeste mensen beseffen. Als suiker vandaag de dag was uitgevonden, zou het waarschijnlijk direct verboden worden.

Suiker is vergif. Wanneer gaan we dat nou eindelijk inzien?

Hoe suiker zo normaal is geworden

We staan er vaak niet bij stil hoe vanzelfsprekend suiker in ons leven aanwezig is. Een traktatie op een verjaardag is bijna altijd taart. Een koekje bij de koffie is normaal. En een toetje zonder zoetigheid voelt voor veel mensen incompleet.

Suiker is zo diep verweven in onze sociale gewoontes dat we nauwelijks doorhebben hoeveel we binnenkrijgen en hoe schadelijk het eigenlijk is.

Beloningssysteem voor kinderen

Het gebruik van zoetigheid gaat vaak verder dan alleen gezelligheid en traditie. Ouders, leraren en zelfs sportcoaches gebruiken het als beloningssysteem. ‘Als je je huiswerk maakt, krijg je een snoepje.’ Daarmee leren kinderen al op jonge leeftijd om gedrag te koppelen aan zoete beloningen.

Het gevolg? Een vroege afhankelijkheid van suiker, die verdacht veel lijkt op een verslaving. Dit activeert het beloningssysteem en zorgt voor een tijdelijke ‘high’. Geen wonder dat kinderen er steeds meer van willen.

De impact van suiker op het lichaam

Veel mensen denken dat suiker vooral slecht is voor het gebit of dat het ‘gewoon wat extra energie’ geeft. De werkelijkheid is een stuk ernstiger. Elke keer dat je suiker eet, veroorzaakt dit een ontstekingsreactie in je lichaam. Dat betekent dat het immuunsysteem in actie komt, alsof er gevaar dreigt.

Chronische laaggradige ontstekingen (vaak veroorzaakt door overmatig suikergebruik) worden in verband gebracht met ernstige aandoeningen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, leververvetting en zelfs bepaalde vormen van kanker.

Daarnaast zorgt suiker voor sterke schommelingen in de bloedsuikerspiegel. Die pieken en dalen leiden tot vermoeidheid, stemmingswisselingen en extra trek in meer suiker. Zo kom je al snel in een vicieuze cirkel terecht.

Genesteld in onze cultuur

Stel je voor dat suiker vandaag de dag voor het eerst ontdekt zou worden. Gezien alle wetenschappelijke kennis die we nu hebben over de schadelijke effecten ervan, zou het waarschijnlijk nooit als voedingsmiddel worden toegelaten. Net zoals tabak of bepaalde chemische stoffen zou het eerder in de categorie ‘gevaarlijk’ vallen.

Het wrange is dat we dit vergif niet alleen normaal zijn gaan vinden, maar het zelfs vieren. Een verjaardag zonder taart voelt bijna ondenkbaar. Een kinderfeestje zonder snoep wordt gezien als saai. Suiker heeft zich genesteld in onze cultuur en lijkt daardoor onmisbaar, terwijl het dat absoluut niet is.

Hierom is stoppen zo moeilijk

Veel mensen die proberen te minderen met suiker merken hoe moeilijk dat is. Dat komt niet alleen door gewenning, maar ook door de biologische reacties in ons lichaam. Suiker zorgt voor een dopaminepiek in de hersenen, waardoor we ons even blij en beloond voelen.

Voor kinderen, die nog geen ontwikkeld zelfbeheersingssysteem hebben, is die verleiding nog sterker. En als ouders, scholen en sportclubs suiker blijven inzetten als beloning, wordt die afhankelijkheid alleen maar groter.

Wat kunnen we anders doen?

Het begint bij bewustwording. Zodra je inziet dat suiker geen neutraal product is, maar daadwerkelijk schadelijk is voor het lichaam, wordt het makkelijker om er kritischer naar te kijken. Enkele stappen die we als samenleving en als individu kunnen zetten:

1. Alternatieven voor belonen
   Beloon kinderen met aandacht, een spelletje of iets actiefs in plaats van met snoep. Er zijn talloze manieren om waardering te tonen zonder suiker.
2. Zoet uit de gewoonte halen
   Vervang standaardmomenten van suikerconsumptie. Kies bijvoorbeeld voor fruit in plaats van taart, of voor noten bij de koffie in plaats van koek.
3. Lees etiketten
   Suiker zit verstopt in talloze producten, van brood tot pastasaus. Door etiketten te lezen ontdek je hoeveel onnodige suiker je ongemerkt binnenkrijgt.
4. Maak het bespreekbaar
   Praat met kinderen over waarom suiker niet altijd goed is, zodat ze begrijpen dat het geen onschuldig snoepje is, maar een stof die effect heeft op hun lichaam.

De omslag begint bij onszelf

Suiker is een sluipend vergif dat we al veel te lang normaal zijn gaan vinden. Het is tijd om dat patroon te doorbreken. Niet alleen voor onszelf, maar vooral voor de volgende generatie. Want als we nu niet in actie komen, groeien onze kinderen op in een wereld waarin ziek zijn de norm wordt.

De keuze ligt bij ons. Blijven we snoep/chocola/taart/koek/ijs gebruiken als beloning en gezelligheid, of durven we te erkennen dat dit ‘legale vergif’ ons meer kost dan het ons oplevert?

Meer lezen over suiker? Zó houd je je bloedsuikerspiegel in balans (volgens Jessie Inchauspé, aka de Glucose Godess). En van agavesiroop tot zwarte melasse: dit zijn de 26 schuilnamen van suiker.

Om déze redenen wil je vanaf nu minder suiker eten