Julia van Buuren Liefde & Seks 5 jan 2024, 13:47

Leestijd: 3 minuten

Dit is waarom we seksueel geweld binnen relaties niet mogen vergeten

Seksueel geweld vindt op verschillende manieren plaats. Vaak wordt er gedacht dat de aanstichter van een aanranding of verkrachting een vreemde is, maar dit hoeft helemaal niet het geval te zijn. Verkrachting vindt namelijk ook plaats binnen relaties.

In 1991 werd verkrachting, oftewel seksueel geweld, binnen het huwelijk strafbaar gesteld in Nederland. Daarvoor was het hebben van seks met je partner één van de echtelijke verplichtingen. Zelfs wanneer één van de twee partners geen toestemming gaf voor de geslachtsgemeenschap.

Seksuele zelfbeschikking

Aan het eind van de jaren zestig verkondigden Nederlandse feministen dat seksueel geweld vaak binnen het huwelijk plaatsvond. Dit had alles te maken met de ongelijke machtsverhouding tussen mannen en vrouwen, juist ook binnen seksuele relaties. Vrouwen moesten volgens hen vrij over hun lichaam kunnen beschikken, en zelf kunnen uitmaken met wie ze seks hebben en wanneer.

In 1991 werd de wet zodanig aangepast dat verkrachting binnen het huwelijk strafbaar werd. Daarnaast werd de definitie van dwang uitgebreid, geweld of de dreiging ervan werd vanaf toen niet meer als enige dwangmiddel gezien.

Vormen van seksueel geweld

Er zijn verschillende vormen van seksueel geweld binnen een relatie. Zo kan er sprake zijn van fysieke dwang, maar de man kan ook een sociale of normerende druk uitoefenen. De man eist bijvoorbeeld seks omdat hij dit als een plicht ziet binnen de relatie of omdat hij veel geld uitgeeft aan zijn vrouw en daar seks voor terug verwacht. Vrouwen gaan er vaak in mee om ruzie en geweld te voorkomen, of uit angst.

Boosheid, vijandigheid, wraak of vernedering zijn beweegredenen voor mannen wanneer het op seksueel geweld aankomt. Daarnaast zijn er mannen die hun seksuele bevrediging willen afdwingen en controle over hun partner willen verkrijgen. Verder wordt een klein percentage mannen als obsessieve of sadistische verkrachters beschouwd. Zij willen extreme of perverse seks uitoefenen of vanuit lust hun partner pijn doen.

Gevolgen

Slachtoffers van seksueel geweld binnen een relatie hebben verschillende lichamelijke klachten. Daarnaast zijn zeer ernstige psychologische problemen en stoornissen een gevolg, depressies en het post traumatisch stress syndroom (PTSS) komen bijvoorbeeld vaak voor. Uit onderzoek blijkt zelfs dat slachtoffers een hoger risico lopen op het plegen van zelfmoord en moord.

Wanneer seksueel geweld in combinatie met fysieke en geestelijke mishandeling plaatsvindt, zijn de gevolgen nog heftiger en ernstiger. Het kan op lange termijn zelfs zorgen voor een verandering in de persoonlijkheidsstructuur.

Groeiend bewustzijn

In België worden er de laatste jaren steeds meer meldingen van aanranding of verkrachting binnen een relatie gedaan bij de politie. Volgens expert partnergeweld Helen Blow is dit mogelijk het gevolg van een groeiend bewustzijn. “Door zaken als #MeToo zien mensen in dat aanranding en verkrachting niet tolereerbaar zijn, ook niet binnen vaste relaties”, vertelt ze.

Ines Keygnaert (UGent), nationaal coördinator van de Zorgcentra na Seksueel Geweld (ZSG), vertelt dat  seksueel partnergeweld melden lang een taboe is geweest. “Bij onze partner is het moeilijker om het als geweld te zien. Als die zin heeft in seks en zich opdringt, gaan velen denken dat ze dat moeten accepteren”, zegt Keygnaert. Desalmiettemin is er altijd sprake van grensoverschrijdend gedrag wanneer er geen wederzijdse toestemming is en de seksuele handeling tegen iemands wil in gaat.

Hulp zoeken bij seksueel geweld

Wanneer jij vindt dat er sprake is van seksueel geweld, is het verstandig om professionele hulp te zoeken. In Nederland kunnen slachtoffers van seksueel geweld terecht bij een Centrum Seksueel Geweld. Er zijn er zestien door heel Nederland. Slachtoffers van seksueel geweld krijgen hier alle benodigde zorg en aandacht op één plek. Dit bestaat onder andere uit een sporenonderzoek en medische en psychische hulp.

Harriet King: ‘Als overlevende van seksueel geweld begrijp ik hoe processen tekortschieten’