Annemarie Hartsuiker Psyche 21 jan 2024, 11:29

Leestijd: 4 minuten

Hoe overleef je als gevoelsmens een narcist?

Het woord narcist vliegt je misschien om de oren, maar wat is narcisme precies, en waaraan kun je een narcist herkennen? Leer de zes meest voorkomende narcistische archetypes te onderscheiden en doorgronden. Want zéker als je gevoelig bent, kan de narcist invloed hebben op jouw mentale welzijn.

Narcisten zijn charmant, blaken van zelfvertrouwen en hebben een enorme focus. Dit brengt ze vaak in topfuncties, waardoor ze een machtspositie krijgen. Als de narcist het op jou voorzien heeft, word je leeggezogen en gebruikt.

Zo herken je de narcist

Een klassieke narcist zal je inpakken met complimenten en je het gevoel geven dat je gezien wordt. Echter is dit van korte duur, want zodra deze persoon jou in z’n greep heeft, gaat het een andere kant op. Dan voel je je juist niet gezien en niet gehoord. Je staat onder constante druk om de narcist te pleasen en dit gaat ver.

In de ogen van een narcist kun je nooit iets goed doen, het draait eigenlijk altijd om hem of haar. Als je ten prooi valt aan een narcist, wil je voor deze persoon zorgen, maar daar krijg je niks voor terug. Je wordt emotioneel helemaal afhankelijk omdat er een schijnveiligheid bij deze persoon wordt gecreëerd. De narcist kan in je leven komen als partner, vriend, collega of zelfs een familielid. Een relatie met deze persoon is altijd toxic en gaat gepaard met veel manipulatie en gaslighting.

Verschillende narcisten

Gecertificeerd psycholoog en traumatherapeut Sarah Davies is gespecialiseerd in narcisme en schreef hier een boek over. Hoe overleef je een narcist is vanaf april 2024 verkrijgbaar, maar wij delen alvast zes verschillende typen narcisten die ze beschrijft.

De klassieke narcist

Dit type is charismatisch, zelfverzekerd en gefocust. Heeft meestal een machtspositie en vertoont manipulatief en soms zelfs agressief gedrag.

De high-achiever

Deze persoon overlaadt je het ene moment met complimenten en brandt je het volgende moment af. Jij moet altijd de beste versie van jezelf zijn, maar je bent nooit goed genoeg.

Het slachtoffer

Is vroeger zelf slecht behandeld, vaak door een ouder of ex en praat daar non-stop over. Jij moet op eieren lopen om hem of haar niet te kwetsen of boos te maken.

De verslaafde

Of het nu drugs, alcohol, gamen, seks of gokken betreft, narcisten zijn vaak verslavingsgevoelig. Jij moet die verslaving accepteren, faciliteren of oplossen.

De (ingebeelde) zieke

Deze persoon heeft altijd iets onder de leden (echt of ingebeeld) en gebruikt dat om de aandacht op zichzelf gevestigd te houden. Daardoor ervaar jij een permanent schuldgevoel.

De redder in nood

De redder in nood komt tevoorschijn als jij het kwetsbaarst bent. Hij of zij wil voor je zorgen, maar vraagt daar afhankelijkheid voor terug. De narcist zondert je af van vrienden en familie: alleen bij hem of haar ben je veilig.

Ongezien en ongehoord

Een van de redenen dat je onzeker wordt door een relatie met een narcist, is omdat ze nooit écht luisteren. Ze zien je niet. Ze vermijden jouw gevoel en zijn vooral met zichzelf bezig. Dit herken je in de manier van communicatie:

1. Ze beantwoorden jouw vraag vaak met een vraag: een tactiek waarmee ze jou altijd verantwoordelijk houden.
2. Van onderwerp veranderen: op deze manier houden ze de controle en krijg jij nooit de kans om écht iets te zeggen.
3. Silent treatment: een serieuze vorm van emotionele manipulatie waardoor je geneigd bent om je excuses aan te bieden om de communicatie weer op gang te brengen.
4. Het slachtoffer spelen: zichzelf zielig vinden, de schuld in jouw schoenen schuiven en zelf nooit verantwoordelijkheid nemen.
5. Je steeds onderbreken: door jou het woord telkens te ontnemen, houden ze de controle over het gesprek.
6. Ontwijkend gedrag: ontwijken houd je in het duister, waardoor je altijd met vragen blijft zitten. Het zaait verwarring.

De eerste stap om met een narcist te dealen, is erkennen dat je hiermee te maken hebt. Je moet sterk in je schoenen staan om hier korte metten mee te maken. De eerste stap is al het contact verbreken. Dit kan erg pijnlijk zijn, omdat je je bent gaan hechten aan deze persoon.

Professionele hulp is welkom. Ook naastenliefde, mensen die je steunen, helpt enorm om over een narcist heen te komen. Je moet écht aan je zelfvertrouwen werken en dat duurt even. BEDROCK’s Malu schreef een artikel met manieren om over een narcist heen te komen.

Hans was ernstig ziek, maar het nemen van ijsbaden veranderde zijn leven: “Ik slik nu zelfs geen medicijnen meer”