Malu Kirschbaum Liefde & Seks Vandaag, 13:46

Leestijd: 4 minuten

Opgewonden of écht verliefd? Misattribution of arousal maakt je brein in de war

Je hebt al dagen niks van hem gehoord. Je hebt je voorgenomen hem te negeren en net als je denkt: ‘laat maar’, krijg je opeens na middernacht een berichtje: ‘Ben je wakker?’ Je hartslag schiet omhoog. Je voelt van alles, maar die kriebels in je buik maken je brein in de war. Ben je nou gewoon opgewonden of verliefd?

Spanning, stress en verliefdheid voelen namelijk in je lichaam verrassend hetzelfde. Dit fenomeen heet ‘misattribution of arousal’ en het speelt vaker een rol in relaties dan je denkt. In dit artikel lees je hoe het werkt, waarom het je verliefder kan laten voelen dan je écht bent, en hoe je ermee om kunt gaan.

Wat is ‘misattribution of arousal’?

In het kort: je lichaam reageert met opwinding, en je brein plakt er de verkeerde verklaring op. Je hart bonkt, je adem versnelt, je spieren spannen aan, je krijgt een adrenalinekick. Dat gebeurt bij angst, stress, sport én verliefdheid. En omdat die fysieke reacties zo op elkaar lijken, interpreteert je brein ze soms verkeerd.

Het zoekt een ‘logische’ verklaring voor je opwinding en als er op dat moment iemand in de buurt is die je aantrekkelijk vindt, dan is die conclusie snel getrokken: “Ik ben verliefd.” Het is een psychologisch effect waarbij je je lichamelijke opwinding verkeerd toeschrijft.

Het klassieke experiment: liefde op hoogte

In 1974 deden psychologen Donald Dutton en Arthur Aron een beroemd experiment. Ze lieten mannen een enge, wiebelende hangbrug oversteken over een diepe kloof. Aan de overkant sprak een aantrekkelijke vrouw hen aan en gaf haar telefoonnummer. De helft van de mannen had diezelfde ontmoeting op een stevige, veilige brug.

Wat bleek? De mannen op de enge brug belden haar veel vaker op. De verklaring: ze hadden zó veel lichamelijke spanning opgebouwd op die brug, dat hun brein die spanning ‘plakte’ op de vrouw. Ze dachten dat ze haar aantrekkelijk vonden – terwijl ze eigenlijk nog aan het bijkomen waren van de hoogte.

Opgewonden of verliefd

In het dagelijks leven komt dit effect vaker voor dan je denkt. Vooral in relaties. Sterker nog: sommige mensen zijn zélf de spannende factor. Denk maar aan foute mannen (of vrouwen), die emotioneel niet beschikbaar zijn, maar je steeds nét genoeg aandacht geven, waardoor je interesse alleen maar groter wordt. Mensen die onvoorspelbaar zijn, intens, chaotisch, maar ook magnetisch. Het soort waar je hoofd vol van zit en je buik vol vlinders… of zijn het knopen?

Deze foute lovers zorgen continu voor emotionele spanning, waardoor je lichaam in een constante staat van arousal (opwinding) is. Je piekert. Je wacht op een bericht. Je voelt jaloezie, onzekerheid, hoop. En dan BAM – die app komt binnen, je voelt een kick. Je voelt dus heel veel, maar is dat liefde? Of is dat je lichaam die in de stress-stand staat?

Emotionele achtbanen zijn verslavend

Deze relaties werken bijna als een gokautomaat: je weet nooit wanneer je ‘wint’. Juist dat onvoorspelbare patroon van spanning en beloning maakt het extra verslavend. En psychologisch gezien versterkt dat het gevoel van ‘echte liefde’, terwijl het eigenlijk een misinterpretatie is van opwinding.

Je denkt: “Ik voel dit zó heftig, het moet wel echt zijn”. Maar in werkelijkheid voel je vooral veel spanning.

Verliefdheid voelt vaak als iets magisch. Iets dat je overkomt. Maar in werkelijkheid is het deels een interpretatie van lichamelijke signalen, en die zijn behoorlijk makkelijk te misleiden. Soms voel je je verliefd omdat je samen iets bijzonders beleeft.

Geen magie, maar biologie

Dat verklaart ook waarom sommige dates beter klikken als je iets spannends doet. Samen een thriller kijken in de bios, een escape room bezoeken of in een achtbaan stappen. Je lichaam maakt adrenaline aan, en die opwinding wordt gekoppeld aan je gezelschap. Geen magie, maar biologie.

Ook vakantieliefdes kunnen in dit rijtje: nieuwe indrukken, avontuurlijke situaties, onbekende omgevingen. Allemaal prikkels die je opwinding aanwakkeren. Terug thuis in je vertrouwde sleur dooft de vonk soms net zo snel weer uit.

Het effect bewust inzetten

Het kan dus voor een extra gevoel van verbondenheid zorgen om samen iets spannend of nieuws doen met je partner of date. Het versterkt het wij-gevoel. Denk aan samen klimmen, koken in een vreemde keuken, iets engs kijken of suppen.

Maar wees je ook bewust van de andere kant: als een relatie je continu op scherp zet, vraag je dan af of het liefde is of gewoon stress die je als liefde interpreteert. Soms voel je je verliefd omdat je lichaam gewoon van slag is.

Dus de volgende keer dat je denkt: ‘Ik voel zó veel voor deze persoon’, stel jezelf ook even de vraag: ‘Ben ik opgewonden of écht verliefd?’.

Heb ook een beetje geduld: te snel verliefd worden kan gevaarlijk zijn! Ook leuk om te lezen: zó lang duurt het voordat je verliefd wordt.

Wanneer verliefdheid een obsessie wordt: zo herken je een obsessieve liefde