Leonie Collombon Psyche 3 aug 2023, 11:23

Leestijd: 3 minuten

Leonie: ‘Ik heb mijn oma niet gekend, toch voel ik een diepe connectie met haar’

“Mijn oma van vaders kant overleed toen mijn vader slechts twaalf jaar oud was, in 1978. Pas negentien jaar later werd ik geboren. Hoewel zij en ik nooit tegelijkertijd op de aardbol hebben rondgelopen, voel ik me verbonden met haar. Ik heb oma niet gekend, maar voel wel een connectie. Waar is dit aan te danken?

Laatst vertelde mijn vader nog dat hij soms even moet nadenken, wanneer ik oma ‘oma’ noem. Hij heeft haar immers nooit als grootmoeder gekend; voor hem was zij tot aan haar overlijden moeder. Wanneer en waarom dit zo gegroeid is, dat weet ik ook niet. Wel weet ik dat het voor mij altijd zo is geweest: hoewel ik haar niet heb gekend, voel ik die diepe connectie altijd al. Ze heeft haar kleinkinderen dan wel nooit ontmoet, dat betekent voor mij niet dat ze geen oma is.

Rouw om iemand die je nooit hebt gekend

Als ik aan oma denk, ben ik soms verdrietig om het feit dat ze op zo’n jonge leeftijd is overleden. Hoewel dat verdriet in de eerste plaats aanwezig is voor het twaalfjarige jongetje dat zijn moeder zo vroeg in zijn leven al moest verliezen, is er ook eigen rouw. Het doet pijn dat ze mij en m’n zussen nooit heeft mogen kennen en andersom dat wij haar nooit hebben ontmoet.

Naast het verdriet en de rouw is er ook liefde: ik word figuurlijk warm van binnen als ik aan haar denk en wanneer ik foto’s of video’s van haar zie, is het alsof ik haar echt heb gekend. Als het op liefde aankomt is de band met deze oma voor mij niet anders dan de band met opa’s en oma’s die ik wél heb gekend: ik hou stuk voor stuk van ze.

Zowel het verdriet als de liefde zijn welkome emoties waar ik regelmatig bij stil sta. Want hoe groter het verdriet en de liefde, hoe dieper de connectie. Ondanks dat ik deze gevoelens met open armen ontvang, vraag ik me soms af waar ze vandaan komen. Hoe kan ik zoveel om iemand geven, die ik nooit ontmoet heb?

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Een connectie gebaseerd op verhalen

Rouw komt volgens Thea Gallagher, klinisch assistent professor psychologie, in veel soorten en maten. Gallagher deed er onderzoek naar en kwam tot de conclusie dat rouwen om een familielid dat je nooit hebt gekend, overeenkomt met rouwen om een overleden beroemdheid waar je fan van bent. Dat zit ‘m in de rol die dat familielid of de beroemdheid in je leven heeft gespeeld.

In het geval van mijn oma klopt dat zeker, want van jongs af aan vertelde mijn vader over haar en keken we regelmatig naar bewegende beelden die – best bijzonder voor die tijd – van haar bestaan. Ook speelde ze een rol in belangrijke mijlpalen in mijn leven: bij mijn geboorte werd ik naar haar vernoemd, bij mijn communie kreeg ik háár kettinkje om te dragen. Dankzij de connectie die ik voel, werd het mijn dierbaarste sieraad dat ik nog elke dag om mijn nek draag.

De band die ik met oma voel, is volgens de professor psychologie dus te danken aan de verhalen die ik sinds mijn geboorte over haar hoor. Toen ik eerder met mijn vader over dit artikel sprak, trok hij eenzelfde soort conclusie: hij heeft altijd geprobeerd om haar herinnering levendig te houden. Dat doet hij overigens nog altijd op de meest liefdevolle manier; hij spreekt over al haar mooie en lieve kanten.

Logisch misschien, want een twaalfjarige jongen onthoudt wellicht alleen de positieve kanten, maar die mooie karaktereigenschappen worden bevestigd door de zeldzame familieleden die haar nog hebben gekend. Zelf geloof ik dat herkenning ook een rol speelt: volgens die bewuste familieleden lijk ik in sommige aspecten behoorlijk op oma. Het geeft me een vertrouwd gevoel dat wellicht bijdraagt aan de band die ik voel. Ik heb haar niet gekend en dat zal helaas nooit meer gebeuren, maar die connectie? Die blijf ik koesteren.”

Zie je vaak vlinders? Dit is de spirituele betekenis van de vlinder