Rosa Bertram Uncategorized Gisteren, 08:27

Leestijd: 3 minuten

Bestaat het Butterfly Effect echt? Een psycholoog vertelt (en hoe je het voor je kunt laten werken)

Een vlinder die met haar vleugels slaat en zo een tornado veroorzaakt aan de andere kant van de wereld. Dat klinkt misschien als poëzie, maar toch is het een natuurkundig principe. Het zogeheten Butterfly Effect laat zien hoe kleine veranderingen enorme gevolgen kunnen hebben. Bestaat het Butterfly Effect écht? En hoe kun je het voor je laten werken?

Psycholoog Josje Smeets geeft antwoord.

Wat is het Butterfly Effect eigenlijk?

Het Butterfly Effect, ofwel het vlindereffect in het Nederlands genoemd, komt uit de chaostheorie, een tak van de natuurkunde die zich bezighoudt met complexe systemen die gevoelig zijn voor minieme veranderingen. Een vleugelslag van een vlinder kan in theorie de atmosfeer zó beïnvloeden dat er aan de andere kant van de wereld een storm ontstaat.

Volgens psycholoog Josje Smeets is het idee vooral symbolisch: “Of het Butterfly Effect echt bestaat, is maar net hoe je ernaar kijkt. Vanuit de natuurkunde en wiskunde kan het inderdaad zo zijn dat hele kleine variabelen in een complex systeem een reeks aan gebeurtenissen kunnen triggeren. In ons leven trekken we dat principe graag door, maar dan meer als metafoor. Het is vooral een manier van denken die helpt om te geloven dat kleine daden betekenis hebben.”

Kleine daden, grote impact

Het vlindereffect is volgens de psycholoog dus minder een wetmatigheid en eerder een uitnodiging tot je steentje bijdragen aan de wereld. En laten we eerlijk zijn: het kan soms best heel fijn zijn om je vast te houden aan het idee dat een kleine verandering in je leven of een klein positief gebaar, hele positieve gevolgen kan hebben. Bijvoorbeeld dat ene leuk praatje met je buurman, toch een keer boodschappen doen voor iemand die ziek is, ook al heb je het druk, of een compliment geven aan een vreemde.

De kanttekening van het Butterfly Effect

Het mooie van het Butterfly Effect is dus dat het ook écht zo kan zijn. In theorie kan jouw actie een gevolg hebben ergens aan de andere kant van de wereld. “Alleen die mate van onvoorspelbaarheid zorgt ervoor dat het niet altijd leidt tot een gevolg. En dat is bij het Butterlfy Effect de kanttekening. Een vlinder die z’n vleugels slaat kán voor een tornado zorgen, maar kan net zo goed niet voor een tornado zorgen.”

Dat geldt natuurlijk ook voor het echte leven. Als jij iets vriendelijks doet voor een ander, kan dat hele positieve effecten hebben, maar dat hoeft niet per se. “Het is vooral symbolisch en om je aan iets vast te houden, waardoor het leven iets aangenamer wordt”, vervolgt de psycholoog.

Alle acties dragen bij aan meer zingeving

Als het aan Smeets ligt, zien we het vlindereffect dan ook liever als een welkome schop onder de kont. “Als we maar vaak genoeg kleine zaadjes planten, zoals anderen vaker complimentjes geven of hen meer aandacht schenken, dan zou het ervoor kunnen zorgen dat een ander oprecht heel blij wordt of dat er meer verbinding of een vriendschap ontstaat.”

Hoe meer goede daden en positieve gebaren jij de wereld instuurt, hoe groter de kans is dat jouw acties ook echt een positief effect kunnen hebben. “Als je niks doet, dan verandert er sowieso zeker niks, maar als jij continu die kleine zaadjes blijft planten, dan wordt de kans steeds groter dat één van die vlinderslagen wél een positieve verandering in werking zet.”

Rust in een onvoorspelbare wereld

We leven in een tijd vol chaos: er zijn oorlogen, klimaatcrises en het leven verandert continu. Het gevoel van controle lijkt daardoor vaak ver weg. Juist dan kan het Butterfly Effect helpen om meer mentale rust te vinden. “Als je te weinig voorspelbaarheid of routine hebt in je leven, kun je je rusteloos of gestrest voelen”, legt Smeets uit.

“Het zijn juist die kleine momenten waar je controle over hebt, die zorgen voor houvast en rust in je hoofd. Het Butterfly Effect laat zien dat juist die kleine acties kunnen zorgen voor zingeving en geluk. Waar sommige mensen hun houvast vinden in religie, kunnen anderen dat vinden in kleine, betekenisvolle daden”, aldus Smeets.

De psychologie achter waarom sommige liedjes in je hoofd blijven hangen.

Complimenten krijgen én geven maakt je volgens de psychologie een positiever mens