Rosa Bertram Welzijn 22 jul 2025, 08:34

Leestijd: 4 minuten

Vergeten waarom je naar de keuken loopt: zó werkt brain fog (en waardoor het ontstaat)

Je loopt naar de keuken, maar ineens weet je niet meer waarom. Of je leest dezelfde zin al drie keer, maar hij komt maar niet binnen. Herkenbaar? Grote kans dat je last hebt van brain fog. Hoewel het geen officiële diagnose is, komt de mentale mist wél vaak voor. Wat is brain fog nou precies?

Waar komt brain fog vandaan en vooral: hoe kom je er óók weer vanaf?

Wat is brain fog?

Brain fog betekent letterlijk vertaald: hersenmist, en is eigenlijk geen ziekte op zich, maar een symptoom van iets anders. In de wetenschap wordt het als een overkoepelende term gebruikt. “Het verwijst naar een combinatie van cognitieve en fysieke symptomen die vaak voorkomen bij diverse aandoeningen, zoals herstel letsel en neurologische aandoeningen,” schrijft Hersenletsel-uitleg ondermeer.

Als je last heb van brain fog, voelt het vaak alsof je een dekentje van mis over je hersenen hebt waardoor je brein niet optimaal kan functioneren. Het voelt alsof je brein erg traag is, je niet helder kunt nadenken, je vergeetachtig bent of je moeite hebt met concentreren. Een soort mentale vertraging dus, alsof er een mist tussen jou en de wereld zit.

Ondanks het feit dat er wel duizenden wetenschappelijke onderzoeken naar het onderwerp brain fog gedaan zijn, is het voor wetenschappers nog steeds lastig om tot een eenduidige definitie te komen.

Wat zijn de symptomen van brain fog?

De uiting van brain fog kan per persoon kan verschillen, maar dit zijn de meest voorkomende klachten:

• Concentratieproblemen
• Vergeetachtigheid of moeite met woorden vinden
• Mentale traagheid of een ‘wattig’ gevoel
• Verminderde motivatie of productiviteit
• Prikkelbaarheid of stemmingswisselingen

Het voelt een beetje alsof je hoofd offline is, terwijl je lichaam op de automatische piloot verdergaat.

Wat is de oorzaak van brain fog?

Er zijn verschillende oorzaken die brain fog kunnen triggeren. Vaak is het een combinatie van lichamelijke én mentale factoren:

1. Slaaptekort

Een inkoppertje, maar slaaptekort blijft een van de grootste boosdoeners. Je hersenen hebben diepe slaap nodig om informatie te verwerken en zich op te frissen. Zonder dat herstelmoment ontstaat er letterlijk ‘mist’ in je brein.

2. Chronische stress

Langdurige stress verhoogt het stresshormoon cortisol. Dat verstoort de communicatie tussen hersengebieden die nodig zijn voor focus en geheugen. Het gevolg: je voelt je warrig en snel overprikkeld.

3. Hormonale schommelingen

Veel mensen ervaren brain fog tijdens de menstruatie, zwangerschap of overgang. De schommelingen in oestrogeen en progesteron kunnen de cognitieve functies tijdelijk beïnvloeden.

4. Voedingstekorten

Een tekort aan bijvoorbeeld vitamine B12, ijzer of omega-3-vetzuren kan leiden tot serieuze vermoeidheid en concentratieproblemen. Oók bloedsuikerschommelingen kunnen een rol spelen.

5. Covid-19 en long covid

Onderzoekers vinden steeds vaker oorzaken van hersenmist, waaronder bij long covid. Van de groep die last heeft van long covid, heeft wel 20 tot 65 procent last van hersenmist. Een verklaring? Neuroloog Colin Doherty van Trinity College Dublin Medical School kwam er in haar onderzoek achter dat long covidpatiënten die last hebben van de welbekende hersenmist een lekkende bloed-hersenbarrière hebben. Door het lek kunnen ondermeer virussen het brein binnendringen en zo ontstekingen veroorzaken, waardoor je cognitieve functies achter uitgaan.

6. Chronische aandoeningen

Mensen met andere chronische aandoeningen, waaronder ME, chronisch vermoeidheid syndroom en lupus krijgen last van diezelfde symptomen: vergeetachtigheid, problemen met concentratie, verwardheid en traagheid.

Ondanks dat brain fog bij al deze aandoeningen voorkomt, kunnen de oorzaken echter verschillen, meent onderzoeker Peter Denno van het Imperial College London weten. Zo kunnen bepaalde tekorten, zoals dus vitamine B12 of ijzer, zorgen voor problemen met je concentratie. Het lastige is alleen dat artsen niet altijd tekorten kunnen vinden.

7. Verstoorde darmflora

Ook problemen met je maag en darmen kunnen gelinkt zijn aan hersenmist. Uit een recentelijk onderzoek bleek namelijk dat ruim de helft (!) van de mensen met maag- en darmklachten óók brain fog ervaarde.

Wat kun je doen tegen brain fog?

Het goede nieuws? Brain fog is meestal tijdelijk. Met de juiste aanpak kun je je brein weer opfrissen.

Wat helpt tegen brain fog?

• Slaap serieus nemen: 7 tot 9 uur per nacht, liefst in een vast ritme.
• Stress verlagen: wandelen in de natuur, ademhalingsoefeningen, journaling.
• Gezond eten: minder snelle suikers, meer groente, vette vis en water.
• Beweging: matige beweging (zoals yoga of wandelen) verbetert de doorbloeding van je hersenen.
• Digitale rustmomenten: leg je telefoon wat vaker weg.

Brain fog is dus zeker geen aanstellerij. Je brein geeft simpelweg aan dat het overbelast of uit balans is. Een oplossing? Het is altijd zaak om met een huisarts te spreken, er bestaan namelijk bepaalde cognitieve therapieën die kunnen helpen.

Bron: National Geographic, Women’s Health

Meer leren over het brein? Dít gebeurt er in het brein als je liefdesverdriet hebt. Volgens onderzoek zorgen déze gewoonten ervoor dat je brein sneller oud wordt.

Je mentale leeftijd verlagen? Zó houd je je brein jong (aldus de wetenschap)