Winnie Verswijvel Psychologie 8 dec 2019, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Bestaan ochtend- en avondmensen écht? De wetenschap geeft het antwoord

Sta jij het liefste vroeg in de ochtend op, of slaap je liever lang uit om later op de dag beter te presteren? Dan is de kans groot dat je je ofwel een ochtendmens ofwel een avondmens voelt. Maar bestaat het onderscheid tussen ochtend- en avondmensen eigenlijk écht? Of kun je er ook voor zorgen dat je de ander wordt? 

Ik vind het heerlijk om vroeg op te staan en ‘s ochtends lekker te sporten, nog wat te lezen voor werk of om uitgebreid te ontbijten. Toch geldt dat zeker niet voor iedereen. Maar hoe komt dat precies?

Ochtend- en avondmensen in de persoonlijkheidspsychologie

Als men in de persoonlijkheidspsychologie spreekt over ochtend- en avondmensen, heeft men het vaak over de dimensie morningness-eveningness. Daarmee doelen psychologen op het feit dat iedereen een persoonlijke voorkeur heeft voor bepaalde tijdstippen op een dag.

Wat jouw persoonlijke voorkeur is, heeft te maken met onderliggende biologische ritmes. Want in een tijdspanne van 24 uur fluctueren er heel wat processen in je lichaam, zoals je lichaamstemperatuur en de geluksstofjes in je hersenen.

Zo vertoont ons lichaam gemiddeld een piek in lichaamstemperatuur tussen 08.00u en 09.00u ‘s avonds en een dip in lichaamstemperatuur rond 06.00u ‘s ochtends.

Ook interessant: Met deze 6 gewoontes maak je je leven succesvoller (nog vóór 8 uur ‘s ochtends)

Ochtend- en avondmensen: verschillende biologische ritmes

Nu is het zo dat die biologische processen (ook wel circadiaanse ritmes genoemd) niet bij iedereen gelijklopen. Bij sommige mensen is de totale duur van een circadiaans ritme iets korter dan 24 uur, bij anderen is de tijdspanne net langer.

En dit is waar het verschil tussen ochtend- en avondmensen om de hoek komt kijken. Personen met een kort circadiaans ritme vertonen eerder op de dag een piek in lichaamstemperatuur en krijgen hier door eerder een slaperig gevoel dan mensen met een langer circadiaans ritme.

Lees ook: Geen ochtendmens? Dit zijn de voordelen als je een nachtuil bent

Mensen met een lang circadiaans ritme daarentegen zullen meer moeite hebben met om 06.00u ‘s ochtends opstaan omdat ze geen typische daling in lichaamstemperatuur vertonen rond 06.00u ‘s ochtends.

Ochtend- en avondmensen: ze bestaan wel degelijk

Samengevat zegt de wetenschap dus dat mensen met een korter circadiaans ritme ochtendmensen zijn en mensen met een langer circadiaans ritme avondmensen zijn. Benieuwd naar jouw natuurlijk ritme? Dan is er een wetenschappelijk gevalideerde vragenlijst, de Morningness-Eveningness Questionnaire die je hierop antwoord kan geven.

Dus nee, het onderscheid tussen ochtend- en avondmensen is niet zomaar iets dat in de volksmond gebruikt wordt als excuus om urenlang te snoozen of om juist om 21.00u in slaap te vallen.

Het is wel handig om te weten welke van de twee jij bent, zodat je hier je dagen op aan kunt passen. Als jij geen ochtendmens bent, kun je bijvoorbeeld beter nog in de avond even doorwerken dan jezelf pushen om ‘s ochtends vroeger op te staan.

Meer psychologie?

• Is de mens wel gemaakt om constant gelukkig te zijn? Evolutionaire psychologie zegt van niet
• Waarom groen ons zo gelukkig maakt volgens de psychologie
• De psychologie achter waarom sommige mensen minder zin hebben in seks