Annemarie Hartsuiker Psyche Gisteren, 07:30

Leestijd: 5 minuten

Van moeten naar mogen: hoe vrouwen zich kunnen bevrijden van prestatiedruk en constant ‘aan’ staan.

365 dagen succesvol

David de Kock & Arjan Vergeer van 365 Dagen Succesvol schreven de afgelopen 12,5 jaar 6 bestsellers, organiseerden meer dan 600 evenementen en ontwikkelden we verschillende programma’s over het vinden van innerlijke rust en geluk in je leven. Voor BEDROCK delen ze hoe vrouwen zich kunnen bevrijden van prestatiedruk en constant ‘aan’ staan.

Want er zijn dagen dat het lijkt alsof vrouwen een marathon lopen die nooit eindigt. Een onzichtbare wedstrijd, zonder finishlijn, waarin alles telt: carrière, gezin, uiterlijk, sociale contacten. Het applaus blijft uit, maar de lat ligt hoog. Altijd hoger.

Het is een wedstrijd die niemand wint. Want zelfs als alles lukt – de promotie, het perfecte gezin, de strak geplande agenda – knaagt er vaak nog iets: vermoeidheid en leegte en vaak ook de vraag of dit het nu is.

Constante prestatiedruk

We zien het overal om ons heen. Vrouwen die briljant en krachtig zijn, maar zichzelf uitputten in het streven naar ‘genoeg’. Alsof hun bestaansrecht pas verdiend is wanneer ze leveren. Wanneer ze aanstaan. Wanneer ze voldoen. Maar waar komt die constante druk vandaan – en belangrijker: hoe kom je er weer van los?

De onzichtbare last

Die prestatiedruk begint vroeg. Al als meisje leer je rekening te houden met wat anderen vinden. Je wordt geprezen om je goede cijfers, je netheid, je sociale handigheid. Je leert dat je pas meetelt als je presteert. En later, als vrouw, wordt die druk alleen maar groter: mooi zijn én slim, lief én onafhankelijk. Maar ook zorgzaam en ambitieus.

Social media vergroot dit nog verder uit. Online zie je niet alleen wat je vriendinnen of collega’s doen, maar word je dag in dag uit geconfronteerd met een eindeloze stroom aan perfecte beelden: lichamen, carrières, gezinnen, levens die altijd kloppen. Het is een onrealistische vergelijking, maar je brein maakt hem toch – en zo voelt het alsof je altijd tekortschiet.

Het is een onmogelijk evenwicht, maar toch proberen we het allemaal. Tot er een dag komt dat je beseft: dit is geen leven, dit is overleven.

En die druk is niet slechts een gevoel. Uit de Gezondheidsmonitor Jeugd (2023) blijkt dat 43 procent van de middelbare scholieren-meisjes in Nederland kampt met emotionele problemen, een forse stijging vergeleken met 28 procent in 2017. Bij jongens bleef dit percentage gelijk, rond de 22 procent. Onderzoekers noemen prestatiedruk een belangrijke factor in die verslechterende mentale gezondheid. Het is dus niet alleen iets wat we waarnemen, het is een groeiend maatschappelijk probleem. En wij merken het in alle verhalen die naar boven komen in ons programma Miracle Roadmap.

Het stille verlangen

Wat ons opvalt, is dat onder al dat moeten vaak een ander verlangen ligt. Een verlangen naar zachtheid en naar ruimte. Naar het gevoel dat je mag ademen zonder dat iemand vraagt of je wel hard genoeg je best doet.

Misschien herken je dat. Dat stille stemmetje in jezelf dat fluistert: ik wil niet meer zo moeten. Dat stemmetje dat je uitnodigt om los te laten.

Maar loslaten is spannend. Want wie ben je als je niet meer voortdurend aan het rennen bent? Wat blijft er over als de lijstjes, verwachtingen en doelen even stilvallen?

De ontdekking: vrede in jezelf

In ons werk met duizenden mensen ontdekten we een wonderlijk gegeven: zodra je stopt met moeten, komt er iets zacht en krachtigs tevoorschijn. Een rust die niet afhankelijk is van prestaties. Een vrede die er al was, maar vaak overschreeuwd wordt door de ruis van verwachtingen.

Wij noemen dat innerlijke vrede. En dat is geen luxe of spiritueel extraatje. Het is een noodzakelijke basis om werkelijk vrij te kunnen leven.

Een ander pad: het VREDE-model

Om die innerlijke vrede tastbaar te maken, ontwikkelden wij een kompas: het VREDE-model.

Vrijheid is het loslaten van de patronen die je klein houden.
Radicale aanvaarding is jezelf toestaan om niet perfect te zijn.
Essentie is ontdekken wie je bent voorbij de lagen van verwachtingen.
Doelloosheid is de druk om altijd een doel te hebben laten zakken.
Eenheid is ervaren dat je nooit los staat, maar altijd verbonden bent.

Dit is geen checklist die je af moet werken. Het is eerder een weg terug naar jezelf en daarmee een herinnering aan wat je eigenlijk al weet: je bent al goed, precies zoals je bent.

Van overleven naar leven zonder prestatiedruk

De vragen die we dagelijks horen, laten zien hoe diep de strijd van ‘moeten’ zit. Iemand die zich gevangen voelt tussen loyaliteit aan haar ouders en de wens om haar eigen pad te volgen. Iemand die steeds opnieuw wordt ingehaald door een stem van twijfel: ben ik wel goed genoeg, doe ik het wel goed? Of iemand die alles heeft wat hij ooit wilde – baan, huis, gezin – maar zich toch opgejaagd en leeg voelt, alsof er steeds nog iets moet worden toegevoegd om eindelijk rust te vinden.

Het zijn kleine keuzes, maar ze maken een groot verschil. Want elke keer dat je kiest voor mogen in plaats van moeten, verschuift er iets. Je ademhaling wordt dieper, je lijf ontspant en je relaties worden eerlijker, leuker, en makkelijker!

Het wonder van zachtheid

En misschien ontdek je onderweg wel iets bijzonders: dat zachtheid geen zwakte is, maar kracht. Dat kwetsbaarheid niet betekent dat je minder bent, maar dat je eindelijk durft te zijn wie je altijd al was.

Die verschuiving – van hardheid naar zachtheid, van moeten naar mogen – verandert niet alleen je eigen leven. Het verandert ook de wereld om je heen. Want iedereen die vrede in zichzelf vindt, geeft dat door. Aan haar kinderen, aan haar vrienden, aan haar collega’s.