Rosa Bertram Psyche 6 nov 2025, 07:11

Leestijd: 6 minuten

Waarom sommige mensen niet willen dat je succes hebt (zó werkt het Tall Poppy Syndroom)

Eindelijk krijg je die promotie of staat er een publicatie op je naam waar je trots op bent. Jij voelt je apetrots, maar om je heen blijft het muisstil. Of iemand zegt luchtig: ‘Dat moest er ook maar eens van komen.’ Waarom kunnen sommige mensen niet gewoon blij voor een ander zijn? Dat heeft alles te maken met het Tall Poppy Syndroom.

Dat onbehaaglijke gevoel dat iemand in je omgeving jou liever geen succes ziet hebben, is meer dan jouw onzekerheid (waar je het in eerste instantie misschien wél op afschuift).

Zó werkt het Tall Poppy Syndroom

In de psychologie heeft het sociale fenomeen namelijk een naam: het Tall Poppy Syndroom (TPS). Het gaat er bij TPS om dat mensen die boven het maaiveld uitsteken (inderdaad: de ‘hoge papavers’) worden neergehaald tot het gemiddelde niveau van het maaiveld. Vaak gebeurt dat niet al te opvallend, maar juist heel subtiel.

Als jij eindelijk je droomreis maakt of die droombaan krijgt, uit iemand uit het maaiveld bijvoorbeeld kritiek op je, maar dat kan ook komen in de vorm van afgunst of simpelweg je succes negeren. Zo kwam ik ooit net terug van een 2,5 jaar durende wereldreis en verraste ik op de terugweg mijn moeder tijdens haar vakantie met familie. Zonder verder te vragen hoe mijn tijd was geweest, zei een tante doodleuk: “Zo, dan wordt het nu toch echt tijd om een baan te gaan vinden.”

Het was vast niet zo bedoeld, maar door die opmerking werd de reis die mijn leven voor altijd veranderde ineens weggestopt als iets wat niet belangrijk was en zou ‘het echte leven’ (vaak wat in de ogen van anderen normaal is) nu maar eens moeten beginnen. Alsof mijn leven op reis niet waardig genoeg was. Terwijl je toch écht zelf bepaalt hoe je leven eruit ziet. Uiteindelijk schreef ik er het boek De magie van reizen over en inspireer ik anderen juist hetzelfde te doen. Maar leuk is zulke kritiek niet.

Waarom we anderen naar beneden trekken

Vaak speelt het Tall Poppy Syndroom op als iemand onzeker is of moeite heeft met z’n eigenwaarde. Dan kan hij of zij het succes van een ander namelijk ervaren als een bedreiging. “Als een ander succesvoller is dan de rest, wordt dat vaak als een bedreiging voor de rest van de groep gezien“, schrijft Psychology Today.

Die afgunst naar een ander kom dus niet zozeer omdat die ander iets fout doet, maar omdat het confronterend is. Het kan een ander er bijvoorbeeld aan herinneren wat hij zelf (nog) niet heeft bereikt. Psychologen noemen het Tall Poppy Syndroom dan ook een manier om het eigen ego te beschermen.

Maar dat niet alleen. Er speelt namelijk ook iets cultureels mee. In veel samenlevingen – zeker in Nederland – heerst de onuitgesproken regel: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Wie zichtbaar succes heeft, wordt al snel gezien als opschepper of ’te ambitieus’.

Hoe herken je het Tall Poppy Syndroom?

Alleen is het niet altijd even duidelijk wanneer je nou precies met het Tall Poppy Syndroom te maken hebt, omdat opmerkingen en jouw succes negeren vaak subtiel gebeurt. Een klassiek voorbeeld is als je tijdens een etentje of op een verjaardag enthousiast vertelt dat je een nieuwe rol hebt gekregen op je werk. In plaats van een felicitatie, krijg je eerder droge opmerkingen als: ‘Hopelijk krijg je er ook wat vrije tijd bij’ of ‘dat gebeurt wel vaker als je er langer werkt, toch?’.

Gebeurt dat, dan is de kans groot dat de ander je liever niet succes ziet hebben. Maar signalen van TPS zijn ook wanneer je collega’s jouw harde werk niet opmerken of jouw succes weinig aandacht geven.

Krabbenmand

Je kunt het een beetje vergelijken met de Krabbenmand. Een fenomeen waarbij vooral vrouwen elkaar graag naar beneden halen zodra er een ‘krab’ uit de mand probeert te ontsnappen. Liever leven we allemaal in een kleine mand, dan dat een ander de vrijheid tegemoet gaat.

Het moeilijke is dat we vaak niet eens doorhebben dat we gemeen zijn tegen een ander. Deze denkwijze zit in ons, omdat we gewend zijn in een individualistische, westerse samenleving te leven. Je moet er vooral voor zorgen dat jíj een goed leven hebt. Daar ben je immers zelf verantwoordelijk voor, en als een ander het wel heel goed doet, kan dat zomaar eens ten koste gaan van jouw eigen succes.

Online anderen naar beneden halen

Waar TPS in het echte leven gelukkig meestal niet dagelijks voorkomt en vaak vrij subtiel is, gebeurt dat online juist constant en vaak niet bepaald subtiel. Kijk maar eens in de reacties op social media onder posts van beroemdheden, sporters of andere mensen die boven het maaiveld uitsteken: zij worden vaak keihard bekritiseerd.

Onlangs had ik een toffe publicatie in een tijdschrijft waar ik blij mee was. Een bekende vertelde me een paar weken later dat ze niet het artikel had gelezen waarin ik werd geïnterviewd, maar wél alle negatieve reacties die er blijkbaar ook waren. Schijnbaar vond ze het nodig om dat te delen en ze liet mij achter met een vreemd gevoel. Dat soort reacties kunnen dus óók in je veilige omgeving voorkomen, in vriendengroepen, in je familie of op je werk.

Wat negatieve reacties met je doen

Het Tall Poppy Syndroom lijkt misschien onschuldig, maar wie regelmatig met dit soort negatieve reacties te maken krijgt, kan zich uiteindelijk kleiner gaan maken. Sommigen stoppen met het delen van hun successen of stellen hun ambities bij, uit angst om reacties op te roepen. Dat kan weer gevolgen hebben voor je eigenwaarde of angst creëren om te falen. Niet omdat je het niet kunt, maar omdat je bang bent voor de kritische blikken en opmerkingen van anderen.

“Het zorgt ervoor dat slachtoffers zich angstig en geïsoleerd voelen of zelfs terughoudend worden”, zegt therapeut Eliana Bonaguro tegen Verywellmind. “Het kan ambities onderdrukken in de hoop op conformisme, erbij willen horen.”

Zó kun je met negatieve reacties omgaan

Negatieve reacties krijgen van je omgeving als je iets moois bereikt, is nooit leuk. Toch zijn er manieren om daarmee om te gaan, zodat het je mentale gezondheid niet nog meer beïnvloedt. De eerste stap is herkennen dat het niet over jou gaat. Afkeuring zegt vaak meer over de ander dan over jouw prestatie.

Daarnaast helpt het om je te omringen met mensen die je steunen en jouw groei juíst waarderen in plaats van bekritiseren. Steek meer tijd en moeite in de vriend(in) die je aanmoedigt, ook als jij een stap verder zet dan zij. Of de collega die vertelt dat je lekker bezig bent en je successen niet relativeert. En vergeet vooral niet om jezelf toe te staan om trots te zijn.

Succes als spiegel

Of we het nu leuk vinden of niet, Tall Poppy-reacties zullen altijd bestaan, maar ze hoeven je gelukkig niet te vormen. Dus als iemand ooit probeert je naar beneden te halen terwijl je juist iets hebt bereikt, probeer dan te bedenken dat hoge bomen nu eenmaal veel wind vangen. Net zoals Poppy’s die uitsteken in het maaiveld. Maar laat dat nu nét zijn wat ze zo mooi maakt.

Hoe negatieve emoties je juist gelukkiger kunnen maken.

Jaloezie: wat zegt het eigenlijk over je als je jaloers bent? En wat heb je er precies aan?