Rosa Bertram Spiritualiteit Vandaag, 06:22

Leestijd: 4 minuten

Controlfreak? Met de Japanse wijsheid Shikita ga nai leer je loslaten wat je niet kan veranderen

Op sommige dingen in het leven heb je nu eenmaal geen controle. Van het weer tijdens je vakantie tot het associale gedrag van anderen of een onverwacht verlies. Toch proberen we vaak krampachtig grip te krijgen op alles om ons heen. Dat is vaak echter zinloos én kost veel energie. Een beter alternatief? De eeuwenoude Japanse wijsheid shikita ga nai helpt je loslaten wat je toch niet kunt veranderen.

Als tegenreactie op de ongrijpbare wereld om ons heen proberen we (onbewust) de controle te houden op van alles en nog wat. Onze agenda’s zijn bomvol, we appen anderen voor validatie en houden ons aan strenge, zelfopgelegde regels.

We analyseren, piekeren en plannen ons suf. Dat kost niet alleen bakken met energie, maar vaak is het ook nog eens zinloos om dat de uitkomst toch buiten onze invloed ligt. Vind je het ook moeilijk om de situaties te accepteren zoals ze zijn? Dan ben je zeker niet alleen. De Japanse wijsheid shikita ga nai kan je helpen om los te laten wat je niet kunt veranderen.

Wat betekent Shikita ga nai?

Letterlijk vertaald vanuit het Japans betekent shikita ga nai zoiets als: ‘Er is niets aan te doen.’ Maar in de Japanse cultuur gaat de uitspraak een stuk verder dan alleen die vertaling. Het is namelijk een filosofie van acceptatie. Ofwel het vermogen om te erkennen dat sommige dingen nu eenmaal onvermijdelijk zijn en dat verzet daartegen alleen maar extra lijden veroorzaakt.

Deze mindset zie je bijvoorbeeld terug bij Japanners na natuurrampen, zoals de aardbeving en tsunami in 2011. Ondanks intens verdriet en verlies, bleef de bevolking opmerkelijk kalm en waardig. Niet omdat het hen niets deed – integendeel – maar omdat ze wisten: dit ligt buiten onze macht. Shikita ga nai.

Waarom shikita ga nai helpt om los te laten

Hoewel de uitdrukking zijn wortels heeft in Japan, is de boodschap natuurlijk universeel: hoe eerder je accepteert wat je toch niet kunt veranderen, hoe meer energie je overhoudt voor wat wél binnen je invloed ligt.

Je partner zegt iets kwetsends? Je kunt hem of haar niet veranderen, maar je kunt wél aangeven wat het met je doet en hoe je liever zou communiceren. Je project op werk wordt afgekeurd? Je kunt de uitkomst niet herschrijven, maar je kunt wel reflecteren en opnieuw beginnen.

Ook kleine, alledaagse situaties vragen soms om de kunst van accepteren. Tijdens dit soort momenten kun je bijvoorbeeld goed oefenen met shikita ga nai:

• In de file staan op weg naar je werk (accepteren dat je hier geen invloed op hebt en een podcast opzetten).
• Een regenbui die je geplande picknick verpest (je kunt een nieuwe plek uitzoeken).
• Je vergeet je paspoort en mist je vlucht (aan het vergeten kun je erna immers niets meer doen).
• Een geliefde zegt iets wat je niet begrijpt (je kunt wel om een opheldering vragen).

In dat soort gevallen helpt shikita ga nai om frustratie om te zetten in acceptatie. Niet omdat het je niets doet, maar omdat je verder wilt zonder innerlijk gevecht. Hoe meer je je verzet tegen de negatieve gebeurtenis, hoe meer energie het krijgt. En we weten: alles wat energie krijgt, groeit.

Hoe pas je shikita ga nai toe in je dagelijks leven?

Hierboven las je al een paar voorbeelden van situaties waarin je shikita ga nai kunt toepassen. Weet dat je waarschijnlijk niet in één keer een shikita ga nai-master zal zijn. Maar oefening baart kunst! Wil je moeilijke situaties leren accepteren? Zo kun je er de volgende keer mee oefenen:

1. Herken je controle-reflex. Hoe reageer je op een uitdagende situatie? Vraag jezelf vervolgens af: heb ik hier invloed op? Zo niet, oefen dan in het gewoon zo laten zijn. Dat scheelt vaak al de helft van de emoties.
2. Focus op je reactie. Je hebt geen invloed op alle situaties, maar je kunt wél kiezen hoe je ermee omgaat. Bijvoorbeeld door bewust adem te halen, een pauze te nemen of erover te schrijven.
3. Gebruik rituelen. Symbolische acties kunnen helpen bij loslaten. Schrijf bijvoorbeeld op wat je niet meer wilt vasthouden en verbrand of begraaf het. Of spreek hardop uit: Shikita ga nai... Dat voelt op het begin misschien nog een beetje gek, maar je zult zien dat je er vanzelf steeds beter in gaat worden.

Loslaten is geen opgeven

Een belangrijk misverstand is dat acceptatie gelijk staat aan passiviteit of opgeven. Maar niets is minder waar. Shikita ga nai gaat namelijk júíst over krachtig leven binnen je grenzen. Je laat los wat je niet kunt beïnvloeden, zodat je ruimte maakt voor wat je wél kunt veranderen. Zoals je houding, je keuzes en je herstel.

In plaats van blijven worstelen met wat had moeten zijn, kies je voor vrede met wat is. En dat is misschien wel het meest bevrijdende wat er bestaat. Dus de volgende keer dat het leven anders loopt dan je hoopte? Zeg dan zachtjes tegen jezelf met compassie én moed: shikita ga nai.

Dit is hoe de Japandi levensstijl zorgt voor minder mentale onrust. Mini-Ikigai: leer deze praktische truc voor een leven vol zingeving.

Dit Japanse spreekwoord kan je leven voorgoed veranderen