Daphne Louws Betere wereld 11 mei 2024, 05:47

Leestijd: 10 minuten

Van droom naar realiteit: Peter en Angelique creëerden hun eigen off grid sprookje

Op vijf minuten afstand van de Efteling ligt een bijzonder realistisch sprookje verscholen tussen de bossen en de uitgestrekte weilanden: Hartenboeren. Hier wonen Angelique Verhoeven en Peter Timmermans samen met hun twee tienerdochters in een off grid tiny house, omringd door hun jonge voedselbos. Ze leven ver weg van de alledaagse drukte en ze zijn onafhankelijk van de meeste traditionele voorzieningen. En het is een plek waar veel mensen, sommigen getekend door trauma, opnieuw in verbinding komen met de natuur.

Vier jaar geleden kochten Peter en Angelique een hectare grond in Loon op Zand om hun droom te realiseren. Al vanaf hun eerste ontmoeting fantaseerden ze over een klein huisje midden in het bos. Na jarenlang hard werken is het Peter en Angelique eindelijk gelukt. Nu wroeten ze dagelijks in hun moestuin en verzorgen ze het jonge voedselbos, waardoor ze ’s zomers een overvloed aan fruit en groenten hebben.

Wanneer het zonnetje schijnt, wekken ze hun eigen stroom op met zonnepanelen. Water zuiveren ze door het systeem dat Peter eigenhandig heeft aangelegd en een aansluiting op de riolering is er niet, want het gezin maakt gebruik van composttoiletten.

Een dag off grid in het leven van de Hartenboeren

De motor van mijn auto is nog niet uitgeschakeld wanneer een lange, stoere man met een zongebruind gezicht komt aanwandelen. Het is Peter. Zijn gezicht straalt door zijn brede, vriendelijke glimlach. “Welkom! Leuk dat je er bent. Kom maar mee.” We lopen over stapstenen, onder een boog van wilgen door, richting de Mongoolse yurt. De grassprietjes dragen nog wat ochtenddauw en de geur van een hout gestookt vuurtje hangt in de lucht. Rechts liggen imposante stapels hout te drogen, genoeg om de komende jaren mee te stoken.

Wanneer Peter de deur van de yurt opent komt kwispelende labrador Juul enthousiast aanrennen. Hij begroet me uitbundig en wijkt niet gauw meer van mijn zijde. Angelique zit samen met een bevriend stel (Monique en Lauran) bij de haard, genietend van een kop verse koffie. Ze heeft een warme, zachte uitstraling en haar felblauwe ogen vallen van een afstandje al op.

De yurt dient als ontmoetingsplek waar Peter en Angelique hun gasten altijd met open armen verwelkomen. Het is huiselijk ingericht met een stijlvolle leren bank, houten kastjes en een groot schilderij met een hartje erop. De aanwezigheid van een schilderezel bevestigt mijn gevoel dat het schilderij wellicht zelf gemaakt is. In rieten manden ligt het brandhout klaar om nog meer warmte te verspreiden. Wanneer ik ga zitten, wordt een kop thee aangeboden met een lekkernij. “Dit is een vijg”, licht Angelique toe wanneer ze er eentje geeft.

Aan de slag

De Brabanders onthullen alvast hun plannen voor de dag. Spinazie, radijsjes en raapstelen worden gezaaid in de moestuin, de ren van de kippen wordt flink uitgebreid en het leghok wordt verplaatst. “Er wordt vandaag geen regen verwacht dus het is een mooie dag om buiten aan de slag te gaan”, verkondigt Peter met lach. Angelique benadrukt nog één belangrijke boodschap: “Niets moet hier. Doe vooral wat goed voelt.”

Mensen zelf leren voorzien van leven

Angelique en Monique gaan naar de platte kas, terwijl de mannen aan de andere kant van het terrein beginnen met het kippenhok. De wind blaast zachtjes door de bomen en de vogeltjes fluiten vrolijk door elkaar heen. Angelique en Monique beginnen met het bewerken van de aarde, zodat de groenten gezaaid kunnen worden. Ze werken gemakkelijk samen en dat is iets wat ze vaker doen tijdens de Krachtdagen die ze organiseren. “We leren de mensen zichzelf te voorzien van het leven”, vertelt Monique. “En dat is het mooiste wat er is”, voegt Angelique toe.

De vrouwen laten hun deelnemers kennismaken met het fysieke aspect van een zelfvoorzienend leven, maar de kern van de Krachtdagen raakt de innerlijke wereld. “Hoe navigeer je vanuit je eigen kracht door het leven? Wat leeft er in je? En wat voel je?”, zijn enkele vragen die voorbijkomen. “Zonder daar al te zwaar over te doen of diep te graven”, benadrukt Angelique, terwijl ze wat zaadjes over de bewerkte aarde heen strooit.

PTSS

Het zonnetje komt inmiddels langzaam tevoorschijn achter de wolken. Lopend langs de riante vijver en moestuinen, vertelt Peter dat hij en Angelique politiemensen begeleiden die trauma’s hebben opgelopen. Jarenlang werkte hij zelf als politieman, waarbij hij veel reanimaties en andere heftige gebeurtenissen meemaakte. Uiteindelijke leidde dat tot PTSS, waardoor hij tijdelijk niet kon werken.

In die periode woonden Peter en Angelique nog off grid op een andere plek, maar ze hadden al wel een eigen moestuin. “Het was een pittige tijd, maar dankzij het werken in onze moestuin zijn we samen hersteld”, deelt Peter. “Het bleek zo goed te werken voor ons dat we onszelf afvroegen: Misschien kan het ook wel iets voor anderen zijn?” En zo is Hartenboeren negen jaar geleden gestart. Sindsdien hebben honderden mensen hun weg gevonden naar Peter en Angelique. “Dankzij de helende kracht van de natuur zijn ze hersteld.”

’s Middags dwalen Angelique en ik door het voedselbos, terwijl Peter verderop bezig is met het uitbreiden van de ren. Vier jaar terug was dit stukje land niets meer dan een spiegelbeeld van het stuk grond hiernaast. Een leeg, uitgestrekt weiland met gras. Nu staat het terrein vol met jonge bomen en planten die de lucht in schieten. Sommige reiken al enkele meters omhoog. Hoewel in de wintermaanden weinig geoogst wordt, bestaat er in de zomer een overvloed aan groenten en fruit. Het overschot aan bessen krijgt een tweede leven in de droogoven, waar de Brabanders hun eigen gezonde snoep in maken. De meeste bomen en planten zijn nog kaal, maar bij de amandelbomen verschijnen al wat wit roze knopjes. Een enkeling heeft zich al onthult tot een bescheiden bloemetje.

In de periode dat Peter ziek was, kreeg Angelique ook veel op haar bord. Rond de financiële crisis in 2008 raakten ze beiden fysiek, emotioneel en financieel in een dieptepunt. “Er gebeurde in korte tijd veel achter elkaar dat allemaal met leven en dood te maken had”, vertelt Angelique met de herinneringen nog voelbaar in haar stem. Bij de geboorte van hun oudste dochter balanceerde Angelique op het randje van de dood. “Mijn hartspier kwam stil te staan en toen leek het voor de buitenwereld alsof het ophield, maar voor mij voelde dat niet zo.” 

Terwijl Angelique haar verhaal deelt, nestelt trouwe viervoeter Juul zich tussen ons in. Henk, de kat met felblauwe blauwe ogen, verschijnt ook tussen het hoge gras. Hij springt het bankje op om vervolgens zonder pardon op mijn schoot te kruipen. “Henkie, wat ben je aan het doen?”, lacht Angelique, waarna ze haar verhaal vervolgt. Tussen Sam en Jip in hebben ze nog een kindje, maar zij overleed vlak voor de geboorte. Door alle gebeurtenissen groeide het besef dat alles anders moest. Dat startte met een zoektocht naar vrijheid. “Ik zei tegen Peet: We moeten als eerste onder die afschuwelijke hypotheek uit. Hoe? Geen idee, maar we gaan het doen.”

Zo gezegd, zo gedaan. Het huis werd verkocht voor een mooi bedrag, waardoor een aanzienlijke overwaarde ontstond. Een nieuw thuis was echter nog niet gevonden, maar na een korte zoektocht kon het gezin neerstrijken in Tilburg op het terrein van behulpzame mensen. De camper werd op het erf neergezet en een yurt werd spoedig aangeschaft, om er vervolgens twee jaar aardig off grid in te leven. Een periode van zoeken naar grond en onderhandelen met de gemeente brak aan. “Binnen anderhalf jaar werden onze plannen en ontheffing goedgekeurd, wat eigenlijk best snel was voor die gemeentelijke procedures.”

Peter komt aanwandelen en vraagt of we even willen helpen met het naar binnen drijven van de kippen. Even later staan we alle drie met twee lange stokken in onze handen, horizontaal uitgestrekt om de kippen de juiste kant op te krijgen. Het gaat soepel en binnen no-time zitten ze weer in hun hok. We lopen naar het tiny house om daar een koud alcoholvrij biertje open te trekken. Binnen heerst een knus sfeertje en tot mijn verbazing is het een stuk ruimer dan verwacht. Angelique pakt een plaat en legt ‘m in de platenspeler. “Dit is er eentje uit de oude doos”, lacht ze.

Bomen omzagen voor het tiny house

Peter heeft het tiny house zelf gebouwd met een aannemer. De buitenkant is gemaakt van douglasbomen. “Ik heb ze zelf omgezaagd in Tilburg”, vertelt hij trots. De planken zijn met behulp van een oude Japanse techniek gebrand, wat een natuurlijke bescherming tegen de elementen op het hout achterliet. “Hier hoeven we nooit meer iets aan te doen.” De kinderen hebben beiden hun eigen kamer en ze hebben geholpen met het ontwerp. Oudste dochter Sam vindt haar kamer en kledingkast te klein. “Dat is redelijk irritant”, zegt ze. Maar van de ruimte buiten kan ze ontzettend genieten. “En we hebben geen vervelende buren die klagen als we veel lawaai maken”, voegt ze lachend toe.

Off grid

Het huisje is alleen aangesloten op energie, maar daar maken ze zo weinig mogelijk gebruik van. Op het terrein staan tientallen zonnepanelen, maar deze wekken ’s winters niet genoeg stroom op om er volledig in te voorzien. “In de winterperiodes zijn er soms weken waarin we nauwelijks iets opwekken”, vertelt Peter terwijl hij naar de zonnepanelen kijkt. Ze overwegen dan ook een thuisbatterij aan te schaffen. Het watersysteem heeft Peter geheel eigenhandig aangelegd, waarbij het water uit de grond komt. Er vindt bijna geen verspilling plaats, behalve door verdamping. Het gezuiverde water belandt in de vijver waar ze ’s zomers in zwemmen. In het water zwemmen wat salamanders en posthoornslakken. “Deze dieren kunnen alleen overleven als het water schoon is dus dat is voor ons een goede graadmeter”, zegt Peter wanneer hij een slak pakt om te laten zien.

Het aanleggen van alle systemen ging niet zonder slag of stoot. “Het ene probleem was net opgelost, kwam het volgende alweer”, zegt Angelique. Muizen en slakken veroorzaakten veel overlast en ’s winters bevroor de waterpomp, waardoor ze zonder water zaten. “Dan mocht ik weer naar achter lopen om het met de föhn te ontdooien”, vertelt Peter. “En dan was ik mijn föhn weer kwijt”, voegt Sam lachend toe.

Het vinden van installateurs die ervaring hadden met off grid systemen was ook lastig, maar het was wel noodzakelijk. “We hebben er wel acht gebeld om ons fornuis aan te sluiten. Als het niet goed gebeurde, bouwden we een bom”, vertelt Peter. Uiteindelijk hadden de Brabanders een paar jaar nodig om alles aan te leggen. “Er zijn altijd dingen die kapotgaan, maar het meeste hebben we nu wel op orde.”

In het nu leven

Terwijl we weer terug over de stapstenen richting de auto lopen, vertellen Peter en Angelique dat ze nog geen idee hebben hoe hun off grid toekomst eruit gaat zien. Er is in ieder geval een ontheffing van tien jaar om op het land te werken en wonen. “Gelukkig hebben we een verplaatsbaar huis dat we zo kunnen oppakken en meenemen”, zegt Angelique lachend. Denken aan de toekomst is dan ook iets waar weinig aandacht aan wordt besteed bij de Hartenboeren. “We leven in het nu en dat is alles wat telt.”

Dit artikel is geschreven door Daphne Louws. Het vinden en schrijven van bijzondere, inspirerende verhalen is wat Daphne het liefste doet als freelancer. Inmiddels is ze bijna afgestudeerd van de opleiding journalistiek en is ze van plan de wereld rond te reizen om verhalen te vinden en te maken. Ze heeft een passie voor (kite)surfen, sporten, reizen en koken. Het liefst brengt ze iedere dag door op een prachtig, zonovergoten strand waar ze het water op kan gaan wanneer ze wil. 

Hoe is het om helemaal off-grid te leven? Loraine deed het 6 maanden