Rosa Bertram Psychologie Vandaag, 09:53

Leestijd: 6 minuten

Hoe spot je narcisme in je relatie? Dít zijn de eerste tekenen van een narcistische partner

Je relatie begint misschien als een sprookje, maar na de roze wolkenfase valt je ineens een minder fijn patroon op bij je partner: narcistische trekjes. Hoe herken je narcisme eigenlijk als je al in een relatie zit? Door de signalen te herkennen kun je alsnog op tijd je grens trekken, vóórdat al je energie of zelfvertrouwen als sneeuw voor de zon verdwijnt. Zó kun je narcisme herkennen in je relatie.

Narcistisch gedrag start vaak met een flinke dosis charme, want dáár is een narcist ontzettend goed in. De mensen om zich heen inpakken. En al helemaal als het om een romantische relatie gaat. Gelukkig kun je ondanks de liefde tóch de typische trekjes van een narcist in een relatie herkennen. Tenminste als je de juiste signalen kent. Experts delen waaraan je een narcist in een relatie kunt herkennen.

Zo kun je narcisme herkennen in je relatie

Hoewel een narcist aan het begin van een relatie enorm z’n best zal doen om je in te pakken, kun je het verschil tussen echte, gezonde liefde en de liefde van een narcist herkennen.

1. Love bombing: te mooi om waar te zijn

Die intense aandacht, plotselinge complimentenregen en het gevoel dat jij hét middelpunt bent bent van hun leven: dat wordt in de psychologie love bombing genoemd. Volgens onderzoekers is dit niet oprechte liefde, maar vooral een manipulatieve tactiek om jou emotioneel afhankelijk te maken.

En dus zijn die ogenschijnlijke onschuldige berichtjes eigenlijk een stuk minder onschuldig, meent Miriam Steele, professor in klinische psychologie en co-auteur van het boek ‘Center for Attachment Research‘. Aan Well+Good vertelt ze: “Als we nadenken over de ontwikkeling van relaties, dan zijn die gebaseerd op een reeks interacties en verbindingen, breuken en herstel. Het probleem met love bombing is dat het snel gaat en daarom geen tijd overlaat voor die ontwikkeling. Het is eerder een projectie van een band die nog niet bestaat.” Dus wanneer iemand je na twee keer zien al de liefde verklaart, klopt daar iets niet, meent de professor.

Ook therapeut Rebecca Weiler legt aan Healthline uit dat “Als je denkt dat het te vroeg is om echt van je te houden, dan is dat waarschijnlijk ook zo. Of als je het gevoel hebt dat ze nog niet genoeg van je weten om echt van je te houden, dan is dat waarschijnlijk niet zo.” Love bombing is dus een goede eerste manier om narcisme te herkennen in je relatie.

2. Gebrek aan empathie en kritiek

Valt het je op dat je partner vaak blind lijkt als het gaat om jouw gevoelens en alleen naar je luistert als het over hem of haar gaat? Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft namelijk weinig tot geen empathie en heeft vooral een focus op z’n eigen belangrijkheid .

Psychotherapeut Fran Walfish laat aan Healthline weten: “Een narcist heeft een gebrek aan empathie of het vermogen om mee te voelen hoe een ander zich voelt. Narcisten kunnen zich vaak niet verontschuldigen en de gevoelens en perspectieven van anderen niet begrijpen. Ze missen het vermogen om je gezien, erkend, begrepen of geaccepteerd te laten voelen, omdat ze het concept van gevoelens niet begrijpen.”

3. Gaslighting

Jouw emoties en gevoelens niet serieus nemen en je aan jezelf laten twijfelen met opmerkingen zoals: ‘je overdrijft’, ‘het was maar grapje’ of: ‘je hebt het verkeerd onthouden.’ Dát zijn klassieke gaslighting-opmerkingen die je realiteitsgevoel laten wankelen. Narcisten controleren op die manier wat er eigenlijk écht is gebeurt en wat jij wel of niet mag weten, blijkt uit dit onderzoek.

Heb jij het gevoel dat jij jezelf steeds aan het verontschuldigen bent, moet dealen met de misplaatste beschuldigingen van je partner en jezelf steeds moet verdedigen? Grote kans dat je dan met gaslighting te maken hebt. Dat kan een vorm van narcisme zijn, maar hoeft dat overigens niet per se te zijn.

4. Grote claims en jaloezie

Een narcist zal je helemaal de hemel in prijzen. Praten over hoe belangrijk je bent, praten over je succes, wie je kent en hoe goed je wel niet bent. En als jij eenmaal straalt? Dán worden ze jaloers of bagatelliseren ze ineens al je prestaties. Volgens experts zijn dat duidelijke rode vlaggen van narcisme.

Waarom hebben narcisten dit gedrag?

Het is goed om te weten dat narcisme een persoonlijkheidsstoornis is en dat ze door hun onrealistische zelfbeeld zichzelf en de wereld om zich heen daarom anders waarnemen. “In de basis zijn narcisten leeg, ze hebben minderwaardigheidsgevoelens en zijn erg kwetsbaar. Hun gedrag is een coping mechanisme om dat niet te voelen en te laten zien. Ze hebben enorm veel bevestiging nodig. Maar als iets stuk is bij een mens, beschadigd, is het een bodemloze put. Je kunt nooit meer goedmaken wat er bij een narcist in het verleden fout is gegaan, dat is voor partners een valkuil. Zij denken vaak: als ik maar genoeg liefde geef komt het wel goed, maar er is met een narcist geen wederkerigheid, legt psycholoog en auteur van het boek Uit de schaduw van narcisme, Marjan de Vries uit aan Margriet.

Wat kun je ertegen doen? (zonder te vluchten)

Herken je narcistische trekken bij je partner? Dan is het belangrijk om te weten dat je stappen kunt ondernemen om los te komen van je narcistische partner:

• Herken het patroon: narcisme bevindt zich op een spectrum en alleen experts mogen en kunnen een diagnose stellen, maar jij kunt tóch signalen herkennen 
• Stel grenzen: laat weten dat gaslighting, constante kritiek of jaloezie onacceptabel zijn.
• Bereid je voor op een break-up. “Narcisten kunnen zich niet vervuld voelen in relaties, of op welk gebied dan ook in hun leven, omdat niets ooit speciaal genoeg voor hen is,” aldus klinisch psycholoog Angela Grace aan Healthline.
• Gebruik je supportnetwerk: praat met vrienden of familie, zodat ze jouw realiteit bevestigen en je grip houdt.
• Zoek hulp van een therapeut als je merkt dat je hierbij hulp nodig hebt.

Met deze lijst aan signalen kan je voortaan narcisme herkennen in je relatie. Weet dat het nooit te laat is om aan de bel te trekken en verder te gaan zonder narcistische partner. En je hoeft het dus niet alleen te doe, vrienden of een therapeut kunnen je helpen.

Weet jij waaraan je narcisme nog meer kunt herkenen? Zo herken je verborgen narcisme bij vrouwen. Toch is narcisme niet altijd verkeerd, dít is waarom een gezonde dosis narcisme geen kwaad kan.

Spot narcisme: je kunt het zien aan de ogen van een persoon