Rosa Bertram Verzorging Vandaag, 08:59

Leestijd: 4 minuten

Hoe slecht is fluoride in je tandpasta (en welke alternatieven zijn er)? Tandarts legt uit

Fluoride: het zit in bijna elke tandpasta en mondspoeling, maar de meningen over het goedje lopen al jaren flink uiteen. De één poetst er trouw mee, terwijl de ander het juist uit de weg gaat het vanwege de mogelijke gezondheidsrisico’s. Wat zegt de wetenschap nu over fluoride? En waarom vinden tandartsen het tóch belangrijk als er risico’s zouden zijn?

We duiken de wetenschap in én spreken met een Nederlandse tandarts.

Wat zegt de wetenschap over fluoride?

Even een opfrisser, wat is fluoride ook alweer? Fluoride is een mineraal dat van nature voorkomt in gesteenten, water, planten en zelfs sommige voedingsmiddelen. Maar fluoride wordt vooral in tandpasta toegevoegd om het tandglazuur te versterken en gaatjes te voorkomen. En daar is veel onderzoek naar gedaan. Want behalve je tanden beschermen en gaatjes voorkomen, zou fluoride ook andere gevolgen kunnen hebben voor je gezondheid. En die lijken minder positief.

De gevaren van te veel fluoride

Volgens cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum kan te veel fluoride namelijk leiden tot irritatie van de slijmvliezen, speekselvloed of maagklachten. In 2023 ontving het centrum 301 meldingen van mensen die te veel tandpasta hadden ingeslikt. Meestal ging het om lichte intoxicaties, maar wie de inhoud van een hele tube doorslikt (vooral kleine kinderen), kan er flink ziek van worden.

Bij een zware intoxicatie (als je in één keer meer dan 75 mg fluoride binnenkrijgt) zijn de gevolgen al helemaal serieus, en kan bij kinderen zelfs dodelijk zijn. Bij volwassenen wordt fluoride dodelijk bij 5 mg per kilo lichaamsgewicht.

Daarnaast kan een intoxicatie leiden tot fluorose (witte vlekken op de tanden), bloedarmoede, verzwakte botten en in zeldzame gevallen nierproblemen. Een onderzoek uit 2024 van de University of Southern California vond zelfs een link tussen prenatale blootstelling aan fluoride en neurogedragsproblemen bij kinderen van drie jaar oud.

Hoeveel fluoride is veilig?

Om de veiligheid van mensen en vooral kinderen te waarborgen, houdt de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) daarom een bovengrens aan van 0,12 mg fluoride per kilo lichaamsgewicht per dag, dat komt neer op gemiddeld zo’n 7 mg per dag voor volwassenen.

En in drinkwater (want ja, óók daar wordt fluoride in gedaan)? De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert een maximum van 1,5 mg per liter drinkwater. In Nederland blijven we daar ruimschoots onder.

Wat zeggen tandartsen over de gevaren?

Ondanks de nodige gevaren die fluoride met zich mee kan brengen, wegen de voordelen van fluoride tóch ruimschoots op tegen de risico’s, vertelt tandarts Ruben Kalisvaart bij Tandartsenpraktijk Blaricum, TC Amersfoort-Vathorst en Narcose Dental. “Fluoride beschouw ik als een belangrijk middel om tandbederf te voorkomen, het is vooral een krachtig preventief middel. Daarnaast helpt het ook bij het verminderen van gevoeligheid en het voorkomen van pijnklachten”, legt hij uit aan BEDROCK.

En de onderzoeken die bewijzen dat je bloedarmoede of verzwakte botten kunt krijgen van tandpasta bijvoorbeeld? “Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat niet elk onderzoek evenveel zegt. In de medische wereld is het essentieel om te kijken wélke onderzoeken je leest. Eén enkel onderzoek biedt zelden een volledig beeld. Op sociale media zie ik regelmatig berichten die gebaseerd zijn op slechts één studie, wat leidt tot een vertekend beeld zeker bij een onderwerp als fluoride, waar al enorm veel onderzoek naar is gedaan.”

Volgens de tandarts ligt de kracht van fluoride in de balans: “De beste bron van betrouwbare informatie zijn de zogenoemde systematische reviews. Deze onderzoeken bundelen en vergelijken de resultaten van vele afzonderlijke studies. Daaruit blijkt duidelijk dat fluoride een significante meerwaarde heeft en dat de voordelen ruimschoots opwegen tegen de mogelijke nadelen. Alleen bij inname van grote hoeveelheden, zoals het doorslikken van de inhoud van een hele tube tandpasta, kan fluoride schadelijk zijn.”

Hoe zit het met natuurlijke tandpasta?

Wie mogelijke risico’s van fluoridegebruik toch liever uit de weg gaat, kan kiezen uit een groot scala aan natuurlijke tandpasta’s. Daarin zitten geen stoffen als sodium lauryl sulfate (SLS) (een bekende ontvetter die lekker schuimt, maar ook de slijmvliezen irriteert), de kleurstof titaandioxide (mogelijk kankerverwekkend), parabenen of synthetische conserveermiddelen, legt De Mondzorgzaak uit. Wat er dan wél inzit? Natuurlijke ingrediënten zoals kokosolie, geactiveerde houtskool, xylitol, aloë vera, zout, mineralen en etherische oliën. Die tandpasta’s worden vaak aangeraden door biologische tandartsen.

Toch raadt tandarts Kalisvaart zo’n natuurlijke tandpasta af. “Ik heb in de praktijk meerdere jonge patiënten behandeld die plotseling veel gaatjes kregen. Vaak betrof het mensen die waren overgestapt op tandpasta’s zonder fluoride. In onze maatschappij, met het hoge gebruik van suikers en zuren, is dat meestal geen verstandige keuze. Alleen mensen met een zeer strikt dieet zouden mogelijk zonder fluoride kunnen, maar over het algemeen raad ik het gebruik van tandpasta mét fluoride sterk aan.”

Welke invloed heeft voeding op je brein?

Wel of geen borstvoeding geven? Lactatiekundige Annegien Bakkers geeft antwoord